Đầu năm nay, Nga đã phóng vũ khí mới nhất và đáng gờm nhất từ tiêm kích MiG-31. Khi tên lửa siêu thanh Kinzhal được khai hỏa và phóng đi với tốc độ Mach 5 nhắm vào các mục tiêu ở Ukraine, điều này đã đánh dấu lần đầu tiên một vũ khí siêu thanh được sử dụng trong xung đột.
Kinzhal và các tên lửa tương tự đã đánh dấu một cuộc cách mạng công nghệ trong phát triển vũ khí. Các vũ khí siêu thanh này có thể đạt tốc độ Mach 10 cũng như di chuyển vô cùng nhanh.
Mặc dù tên lửa đạn đạo di chuyển nhanh hơn, đạt tốc độ Mach 20 và bay trên bầu khí quyển Trái Đất nhưng chúng dễ bị theo dấu và bắn hạ hơn.
Trong khi đó, các tên lửa siêu thanh thế hệ mới có thể bay thấp, điều chỉnh hướng đi trong khi bay và di chuyển quanh hệ thống phòng thủ tên lửa. Các nhà phân tích quân sự gọi chúng là các vũ khí "không thể ngăn chặn".
"Vũ khí siêu thanh cho thấy bước tiến quan trọng nhất trong công nghệ tên lửa kể từ khi các tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) ra đời", think tank Viện Các quân chủng thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI) cho hay.
"Chúng đang trong quá trình làm suy yếu lập trường răn đe hạt nhân và tạo nên những lỗ hổng trong sự ổn định chiến lược vào giữa những năm 2020".
Nga cũng đang thử nghiệm vũ khí kế nhiệm Kinzhal, sử dụng động cơ phản lực phun gió để bay với tốc độ lên tới March 9, trở nên ngày càng khó bị phát hiện và bắn hạ.
Kh-47M2 Kinzhal
Nga đã tiên phong trong việc thúc đẩy tên lửa siêu thanh khi tiến hành phóng tên lửa Kinzhal từ tiêm kích MiG-31 đầu năm nay.
Kinzhal là một phiên bản được điều chỉnh của Iskander - một tên lửa đạn đạo phóng từ mặt đất nhưng có hệ thống dẫn đường và khí động lực học giúp chúng có khả năng di chuyển linh động hơn. Một số đặc điểm thiết kế tiên tiến đã giúp Kinzhal lọt qua các hệ thống phòng không, trong đó có tên lửa đất đối không Patriot của Mỹ.
Nga tiến hành phóng tên lửa Kinzhal từ tiêm kích MiG-31 đầu năm nay. Ảnh: Alamy
“Chúng ta phải tạo ra các vũ khí nhằm phản ứng trước việc Mỹ triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa chiến lược mà trong tương lai gần như có thể vô hiệu hóa tất cả vũ khí có tiềm năng hạt nhân của chúng ta", Tổng thống Nga Vladimir Putin nhận định năm 2020 khi nhắc đến các tên lửa siêu thanh mới.
Kinzhal có thể mang đầu đạn theo quy ước với gần 500kg thuốc nổ hoặc thiết bị hạt nhân nặng tới 500 kiloton. Nga dường như có ý định thể hiện khả năng của loại vũ khí này. Năm nay, Nga được cho là đã phóng ít nhất 3 tên lửa Kinzhal mang đầu đạn theo quy ước trong cuộc xung đột ở Ukraine.
3M22 Zircon
3M22 Zircon được cho là sẽ sớm đi vào hoạt động. Không giống như Kinzhal, Zircon sử dụng động cơ scramjet (động cơ phản lực luồng tĩnh siêu âm) để đạt đến tốc độ Mach 9. Zircon được cho là có thể mang đầu đạn hạt nhân và đầu đạn theo quy ước, trong khi sở hữu tầm bắn lớn hơn và khả năng di chuyển linh động hơn so với các tên lửa tầm ngắn theo quy ước của Nga.
3M22 Zircon được cho là sẽ sớm đi vào hoạt động. Ảnh: AP
Moscow cho biết vũ khí này có thể được phóng từ tàu ngầm và tàu chiến trong khi phiên bản phóng từ mặt đất đang trong quá trình phát triển. Các quan chức Nga cũng khẳng định họ đã thử thành công tên lửa Zircon và bắt đầu sản xuất chúng nhưng vẫn chưa đưa vào biên chế.
Đô đốc Nikolai Yevmenov, Tư lệnh Hải quân Nga nhận định với hãng thông tấn RIA Novosti năm 2021 rằng vũ khí này gặp một số vấn đề cần được giải quyết trước khi sẵn sàng chiến đấu.
Objekt 4202 Avangard
Các phương tiện lượn siêu thanh Avangard có khả năng bay với vận tốc Mach 27 (32.000 km/h) ngay cả trong điều kiện thời tiết không thuận lợi, có thể thay đổi đường bay và độ cao, cũng như xuyên thủng bất kỳ hệ thống phòng thủ tên lửa nào.
Vũ khí siêu thanh Avangard được Tổng thống Nga Vladimir Putin đề cập đến lần đầu tiên vào tháng 3/2018.
Các quan chức Nga cho biết nó có thể được lắp đặt trên ICBM RS-28 Sarmat của nước này với tầm bắn lên tới hơn 17.700km.
Phương tiện lượn siêu thanh Avangard. Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga
Các đầu đạn ICBM thông thường có đường đi dễ toán nên dễ bị đánh chặn nhưng Avangard có thể thay đổi hướng đi. TASS dẫn lời các quan chức Nga cho biết, nó "không thể bị tấn công trước bất kỳ hệ thống phòng thủ tên lửa nào".
Avangard được cho là có thể mang 1 đầu đạn nặng 2 megaton, mạnh gấp 2 lần vũ khí hạt nhân lớn nhất của Mỹ và có sức công phá lớn gấp 130 lần quả bom nguyên tử từng thả xuống thành phố Hiroshima.