"Giai thoại" về thần đồng Trương Á Cần đến tận nay vẫn còn nhiều người nhắc đến bởi ông không chỉ là tuyển thủ chiến thắng ở "cuộc đua thần đồng" mà còn là người từng khiến Bill Gates phải "xuống nước" mời về làm "đệ tử."
NGƯỜI PHÁ VỠ "NGHỊCH LÝ THẦN ĐỒNG"
Trương Á Cần sinh năm 1966, lớn lên ở Sơn Tây, Trung Quốc. Tuổi thơ "không cha", phải ở nhà bà ngoại đã khiến cậu bé Á Cần sớm đã phải học cách sống tự lập, tự chủ, biết điều. Đặc biệt, điểm nổi bật ở cậu bé này là khả năng tiếp thu kiến thức, học tập hơn người.
Năm 1977, tin tức về thần đồng 13 tuổi Ninh Bạch đậu Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc xuất hiện trên các mặt báo ở Trung Quốc. Tấm gương này đã khiến Trương Á Cần khi đó vẫn đang là một cậu nhóc cấp 2 nảy ra ý tưởng "điên rồ": học vượt cấp để thi đại học. Tuy nhiên vào thời điểm đó, thời gian đến kỳ thi tuyển sinh đại học chỉ còn 7 tháng, đây quả là một thử thách khó nhằn với cậu bé mới chỉ 11 tuổi.
Thấu hiểu con trai, mẹ ông không những không phản đối mà còn ra mặt ủng hộ. Bà đến gặp hiệu trưởng của một trường THPT để thuyết phục giúp con trai bởi theo quy định, chỉ học sinh tốt nghiệp THPT mới được tham gia thi kỳ thi tuyển sinh.
Ấn tượng trước quyết tâm lạ lùng bất ngờ của cậu bé, hiệu trưởng nhà trường sẵn sàng giúp đỡ, nhưng với điều kiện Trương Á Cần phải thi đậu lớp top đầu của trường THPT. Vậy là từ lúc đó, cậu bé 11 tuổi đã dành 20 tiếng/ngày chỉ để học đến quên ăn quên ngủ, dù đổ bệnh cũng không màng. Kết quả sau 1 tháng, cậu thành công đã thi đậu và được cấp quyền tham gia tuyển sinh đại học như nhiều sĩ tử khác trước sự ngỡ ngàng của mọi người.
Năm 1978, Trương Á Cần trúng tuyển vào ĐH Khoa học và Công nghệ Trung Quốc ở tỉnh An Huy. Không chỉ khiến dư luận nể phục khi đỗ đại học ở tuổi 12, ông còn là học sinh duy nhất trong lớp đạt điểm tối đa môn Toán. Tuy nhiên, câu chuyện đặc biệt về thần đồng này chưa dừng lại ở đó khi những thành công nối tiếp nhau của Trương Á Cần đã khiến ông được mệnh danh là người phá bỏ nghịch lý thần đồng.
Theo đó, các thiên tài cùng thời với ông như Ninh Bạch và Tạ Ngạn Ba đều chiến thắng ở vạch xuất phát nhưng lại bị chính áp lực của việc học giỏi đè nén khiến họ sớm từ bỏ mọi thành công và danh tiếng để tìm kiếm sự an yên nơi cuộc sống như những người bình thường. Riêng Trương Á Cần, ông đã giỏi lại càng giỏi và được ví von là một trong những "tuyển thủ" chiến thắng ở "cuộc đua thần đồng."
ĐẦU QUÂN CHO ĐẾ CHẾ MICROSOFT CHỈ VÌ MỘT LÝ DO
Đã nổi tiếng ở Trung Quốc, tên tuổi của Trương Á Cần còn vang danh tại cả xứ người. Ở tuổi 18, ông đã hoàn thành tấm bằng thạc sĩ chuyên ngành kỹ sư điện lực và sau đó sang Mỹ du học, trở thành nghiên cứu sinh của ĐH George Washington vào năm tháng 9/1985. Năm 1989, Trương Á Cần 23 tuổi, tốt nghiệp tiến sĩ tại ngôi trường này và cũng là nghiên cứu sinh duy nhất trong lịch sử được đánh giá điểm tối đa cho luận án tiến sĩ.
Trong 5 năm tiếp theo, Trương Á Cần làm việc GTE Laboratories Inc., trở thành chuyên gia xuất sắc trong lĩnh vực truyền thông kỹ thuật số. Chàng thanh niên người Trung đã xuất bản hơn 560 bài báo khoa học, sở hữu khoảng 60 bằng sáng chế tại Mỹ và nhận được vô số giải thưởng danh giá trong ngành.
Nhờ những thành tựu trên, Trương Á Cần vinh dự trở thành thành viên trẻ nhất thuộc Hiệp hội Kỹ sư Điện và Điện tử Mỹ. Đây là một tổ chức phi lợi nhuận hàng đầu thế giới với hơn 400.000 thành viên, hoạt động vì các tiến bộ công nghệ. Cũng từ những thành tựu vang dội này mà ông đã nhanh chóng "lọt vào mắt xanh" của tỷ phú công nghệ Bill Gates, thậm chí từng gọi Trương Á Cần là một thiên tài.
Không thể để vụt mất hiền tài, nhà sáng lập Microsoft đã gửi thư mời chàng trai trẻ đầu quân cho mình, nhưng chỉ nhận được sự từ chối thẳng thừng. Dù vậy, Bill Gates vẫn không có ý định từ bỏ Trương Á Cần. Một thời gian sau, ông lại gửi thư mời với một sự chuẩn bị kỹ càng để chiêu mộ nhân tài. Bill Gates cho biết Microsoft sắp thành lập viện nghiên cứu ở Trung Quốc. Là người luôn muốn cống hiến cho quê hương, thiên tài trẻ tuổi đã nhanh chóng gật đầu đồng ý.
Cũng từ cái gật đầu đó, Trương Á Cần bắt đầu hành trình 16 năm cùng Bill Gates tạo ra những điều thần kì cho Microsoft. ông cho biết: "Tôi cảm thấy thật tốt khi có thể quay trở về quê hương để lan tỏa sức ảnh hưởng của mình, cũng như đóng góp cho sự tiến bộ của công nghệ toàn cầu, giúp cuộc sống của người trở nên tốt đẹp hơn."
Với vai trò Trưởng nhóm R&D chi nhánh Trung Quốc, Trương Á Cần đã phát triển chi nhánh này từ 5 thành viên chủ chốt ban đầu tăng lên con số 1.400 nhân viên. Năm 2004, Khi Trương Á Cần 38 tuổi, ông được Bill Gates thông báo bổ nhiệm làm phó chủ tịch toàn cầu của Microsoft.
Dù là cánh tay phải đắc lực cho vị tỷ phú nổi tiếng song đến năm 2014, Trương Á Cần rời Microsoft để trở thành Chủ tịch Baidu. Quyết định đầu quân cho "gã khổng lồ" công nghệ Trung Quốc của ông đã khiến giới công nghệ bất ngờ. Lý giải cho quyết định của mình, thần đồng Trung Quốc nói: "Tôi mất 16 năm để thực hiện lời hứa vào những ngày đầu gia nhập Microsoft. Giờ đây, khi nhiệm vụ đã hoàn thành, tôi phải rời đi."
Năm 53 tuổi, Trương Á Cần gác lại sự nghiệp của mình sau bao năm miệt mài cống hiến để nghỉ hưu, an hưởng tuổi già. Dù vậy trong thâm tâm người đàn ông này, việc truyền lại kiến thức khoa học cho thế hệ tương lai là rất quan trọng nên ông vẫn tiếp tục dành thời gian đứng trên giảng đường, đồng thời tham gia các hoạt động từ thiện. Có thể nói, Trương Á Bằng đã sống một cuộc đời trọn vẹn.
