Sau 5 ngày xét xử, chiều nay 19-8, phiên tòa xét xử bị cáo Trần Văn Nam, cựu bí thư Tỉnh ủy Bình Dương ; Trần Thanh Liêm, cựu chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương; và Nguyễn Văn Minh, cựu chủ tịch Tổng Công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu Bình Dương TNHH MTV (Tổng Công ty 3-2) cùng 25 bị cáo liên quan đến vụ án "đất vàng" Bình Dương đã kết thúc phần thẩm vấn.
Trước khi bước vào phần tranh tụng, Viện Kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố tại phiên toà đã nêu quan điểm giải quyết vụ án và đề nghị mức án đối với các bị cáo.
Bị cáo Trần Văn Nam tại phiên toà
Theo đó, đại diện VKSND đề nghị bị cáo Trần Văn Nam, cựu bí thư Tỉnh ủy Bình Dương, 9-10 năm tù; Trần Thanh Liêm, cựu chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương, 9-10 năm tù về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí"; đề nghị tuyên bị cáo Nguyễn Văn Minh, cựu chủ tịch Tổng Công ty 3-2, từ 14-15 năm tù về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí" và 15-16 năm tù tội "Tham ô tài sản". Đề nghị tổng 2 hình phạt là 29-30 năm tù.
Theo đại diện VKSND, Tổng công ty 3-2 là doanh nghiệp vốn Nhà nước, bị cáo Trần Văn Minh làm Chủ tịch HĐQT. Năm 2012 và 2013, với tư cách phó chủ tịch UBND tỉnh, bị cáo Trần Văn Nam lần lượt ký các quyết định giao 2 khu đất 43 ha và 145 ha cho Tổng Công ty 3-2 theo hình thức có thu tiền sử dụng đất.
Theo đại diện VKSND, các bị can thuộc Cục thuế Bình Dương, nhóm cán bộ tại UBND tỉnh Bình Dương đã lấy mức giá của năm 2006 là 51.914 đồng/m2 để áp cho năm 2012 là không đúng quy định của pháp luận song vẫn soạn thảo, trình công văn để trình cấp trên ký. Với chức trách, nhiệm vụ được giao, bị cáo Trần Văn Nam thời điểm đó là phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương cùng các bị cáo khác biết áp mức giá 2006 là sai nhưng vẫn ký giao đất. Hành vi của bị cáo Trần Văn Nam cùng các bị cáo đã gây thiệt hại cho Nhà nước 761 tỉ đồng.
Ngoài ra, năm 2016, thông qua hình thức liên doanh với Công ty CP Bất động sản Âu Lạc (Công ty Âu Lạc) do Nguyễn Ðại Dương (con rể ông Minh) thành lập, điều hành hoạt động để thành lập Công ty TNHH Ðầu tư Xây dựng Tân Phú, trong đó Tổng Công ty 3-2 góp 30% vốn điều lệ. Sau đó, Nguyễn Văn Minh đại diện Tổng Công ty 3-2 chuyển nhượng khu đất 43 ha cho Công ty Tân Phú và chuyển nhượng 30% vốn góp tại Công ty Tân Phú cho Công ty Âu Lạc của Nguyễn Ðại Dương.
Các bị cáo tại phiên toà - Ảnh: Nam Anh
Ở vụ việc này, các bị cáo Trần Văn Nam, Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương thời điểm đó, cùng các lãnh đạo tỉnh Bình Dương biết việc chuyển nhượng khu đất 43 ha của Tổng Công ty 3-2 đã làm trái quy định của pháp luật. Khi có dư luận về những sai phạm tại khu đất 43 ha, Trần Văn Nam tiếp tục chỉ đạo cấp dưới ban hành các văn bản đính chính, điều chỉnh nội dung sai lệch bản chất phương án sử dụng đất đã phê duyệt trước đó, nhằm hợp thức hóa, che giấu những sai phạm của Nguyễn Văn Minh và Tổng Công ty 3-2. Hành vi phạm tội của bị cáo Trần Văn Nam cùng các đồng phạm đã gây thất thoát số tiền gần 985 tỉ đồng.
Đại diện VKSND cáo buộc để thực hiện dự án trên khu đất 145 ha, Nguyễn Văn Minh sắp xếp cho 2 công ty "sân sau" tham gia vào liên doanh Công ty Tân Thành. Trong đó, Tổng Công ty 3-2 góp vốn bằng quyền sử dụng khu đất. Theo phương án được phê duyệt, khu đất 145 ha phải được tính vào giá trị Tổng Công ty 3-2 khi thực hiện cổ phần hóa. Tuy nhiên, bị cáo Minh lại chỉ đạo cấp dưới sắp xếp khu đất vào mục "chờ thanh lý" (tức là loại khỏi giá trị doanh nghiệp - PV). Cùng với việc cổ phần hóa, bị cáo Minh yêu cầu tiếp tục thực hiện hợp đồng liên doanh tại Công ty Tân Thành. Qua đó, quyền sử dụng khu đất 145 ha bị đăng ký biến động từ Tổng Công ty 3-2 sang Công ty Tân Thành.
Về hành vi tham ô tài sản, với mục đích tạo nguồn tiền để hoàn ứng đã sử dụng trước đó, Nguyễn Văn Minh đã tạo điều kiện cho Công ty Phát Triển do con gái là Nguyễn Thục Anh và Trần Đình Như Ý thành lập phải trả nợ ngân hàng khi tham gia góp vốn vào Công ty Tân Thành, đồng thời tạo điều kiện để Công ty Hưng Vượng có nguồn tài chính thanh toán các khoản tiền đang còn nợ Tổng Công ty 3-2. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn là Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty 3-2, Nguyễn Văn Minh đã ban hành chủ trương, quyết định và chỉ đạo thẩm định giá trị quyền sử dụng đất Khu đất 145 ha để tạo giá trị chênh lệch so với giá trị khu đất khi đưa vào góp vốn tại Công ty Tân Thành, tiến hành mua bán, chuyển nhượng 19% cổ phần để chiếm đoạt hơn 815 tỉ đồng của Tổng Công ty 3-2.
Theo đó, Nguyễn Văn Minh chiếm hưởng hơn 154 tỉ đồng; Nguyễn Thục Anh chiếm hưởng hơn 209 tỉ đồng; Trần Đình Như Ý chiếm hưởng hơn 201 tỉ đồng; Võ Hồng Cường chiếm hưởng gần 39 tỉ đồng.
Đại diện VKSND đánh giá hành vi sai phạm của các bị cáo đã gây thất thoát số tiền đặc biệt lớn, làm giảm sút, xói mòn niềm tin của nhân dân vào Đảng và Nhà nước. Vụ án được quyết tâm đưa ra xét xử đã phản ánh đúng với tinh thần Đảng và Nhà nước trong công tác phòng, chống tham nhũng để bảo vệ tài sản của Nhà nước.
Bị cáo Nguyễn Văn Minh, lợi dụng chức vụ quyền hạn thao túng hoạt động của HĐTV Tổng Công ty 3-2 theo mục đích cá nhân vi phạm pháp luật có chủ ý để vụ vén lợi ích cá nhân và các người thân của gia đình. Trong vụ án này, bị cáo Minh phạm tội với vai trò chủ mưu, các bị cáo khác có vai trò đồng phạm tích cực, nên cáo trạng VKSND Tối cao truy tố là đúng người đúng tội, cần phải có bản án răn đe, nghiêm khắc. Ngoài ra, bị cáo Minh có nhiều thành tích trong công tác, nhân thân tốt, về hành vi tham ô tài sản đã được khắc phục toàn bộ, nên đề nghị HĐXX xem xét các tình tiết giảm nhẹ khi lượng hình cho bị cáo.
Bị cáo Trần Văn Nam với vai trò Phó chủ tịch rồi Bí thư Tỉnh uỷ đáng ra với sự nỗ lực của bản thân, sự tin tưởng của nhà nước, đáng lẽ bị cáo phải gương mẫu, chấp hành nghiêm quy định của nhà nước để đảm bảo tài sản nhà nước. Tuy nhiên, bị cáo đã không thực hiện đúng chức trách nhiệm vụ được giao mà còn cố ý thực hiện hành vi sai phạm nghiêm trọng. Khi phát hiện việc chuyển nhượng sai phạm tại lô đất 43 ha, bị cáo Nam còn bao che, dẫn đến gây thất thoát tài sản cho nhà nước.
Việc bị cáo Nam bị VKSND truy tố là đúng người đúng tội đúng pháp luật. Về nhân thân, trong quá trình công tác, bị cáo Nam có nhiều thành tích, tại tòa và điều tra, có thái độ thành khẩn khai báo, đề nghị HĐXX xem xét giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo để vừa đảm bảo tính nghiêm minh vừa đảm bảo tính nhân văn của pháp luật.