"Cho cái này lấy lại cái kia như vậy hẹp hòi quá"
Thảo luận tại tổ về Tờ trình dự thảo Nghị quyết về cơ chế, chính sách phát triển TP.HCM sáng 14/11, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, TP Hồ Chí Minh là địa phương thu ngân sách lớn nhất nước và tỉ lệ điều tiết về TƯ cũng lớn nhất nước.
Cụ thể, thu 100% chỉ để lại 18%, còn lại 82% làm nghĩa vụ ngân sách T.Ư.
Theo dõi quá trình phát triển chung của TP, Chủ tịch Quốc hội cho rằng khoản TP điều tiết để lại nếu dưới 20% không thể nào phát triển được nhanh.
"Đã đầu tàu kinh tế của cả nước, vùng động lực mà đi chậm thì cả toa sau đi chậm theo. Cho nên quy định cơ chế chính sách đặc thù phát triển TP.HCM không phải chỉ cho TP.HCM mà cho cả nước. Phải tiếp cận ở nhận thức như vậy, chúng ta mới thoát ra được", bà Ngân nêu.
Đề cập đến cơ chế đặc thù thực hiện thí điểm chính sách thuế tài sản, Chủ tịch Quốc hội nói vì chưa có Luật nên TP sẽ làm thí điểm, sau đó đánh giá sơ kết để thí điểm đưa vào xây dựng Luật.
"Ví dụ mua nhà bị đánh thuế nhà thứ 2 để điều tiết thu nhập xã hội, giảm chênh lệch giàu nghèo thì có cần thiết hay chưa?
Thuế tài sản rất tiến bộ để điều tiết người có nhiều nhà, nhiều tài sản phải có nghĩa vụ nộp thuế cho nhà nước nhưng phải Quốc hội quyết vì không ai được quyền quyết", bà Ngân dẫn chứng.
Liên quan đến dự toán ngân sách của TP HCM, theo Chủ tịch Quốc hội, sau khi Quốc hội giao tổng thu, tổng chi sẽ để cho TP trong thẩm quyền được chi phân bổ cho các cấp.
Nói về đề xuất của Chính phủ cắt 18.800 tỷ đồng chống ngập và 2 bệnh viện tuyến cuối của TP đã được Quốc hội giao khi cho Thành phố được hưởng số thu thoái vốn DNNN của TP để đầu tư cơ sở hạ tầng, Chủ tịch Quốc hội cho rằng: "Cho cái này lấy lại cái kia như vậy hẹp hòi quá".
Theo Chủ tịch Quốc hội, đã cho cơ chế đặc thù, tạo động lực, cho vượt trội thì "cho thêm chứ đừng lấy bớt".
Đồng thời, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng phân tích: "Về thu nhập, cũng có những ý kiến băn khoăn là nếu cho phép TP HCM quyết định thu nhập tăng thêm mà cao hơn cả tiền lương thì sẽ tạo ra chênh lệch rất lớn đối với các tỉnh, TP khác.
Tôi nghĩ rằng nếu qua thí điểm ở TP HCM mà tạo ra được động lực, giúp chúng ta cải cách tiền lương thì đó là điều hay".
Phó tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cũng nhìn nhận, cơ chế hiện hành chưa đủ để tạo điều kiện cho thành phố Hồ Chí Minh phát triển nên việc ban hành nghị quyết là cần thiết.
Phó tịch Quốc hội cũng lưu ý, với việc tăng thuế phải thận trọng bởi theo quy định của Hiến pháp, Quốc hội quy định, quyết định sửa đổi, bãi bỏ sắc thuế, các luật thuế cũng quy định cụ thể về vấn đề này.
"Giờ không thể giao cho HĐND TP Hồ Chí Minh ban hành một số sắc thuế mới, chưa nói thuế là liên quan đến quyền cơ bản của con người, quyền công dân.
Nhưng nói như thế cũng không phải là "đóng khung" mà trong quá trình hoàn hiện hệ thống pháp luật của chúng ta, chúng ta cũng đưa vào chương trình. Thời gian tới, Chính phủ sẽ trình QH những sắc thuế mới phù hợp với tình hình hiện nay trong đó có việc đánh thuế về tài sản.
Với một số sắc thuế khác cũng phải bàn, không phải tất cả các loại thuế đều tăng, bởi việc tăng thuế cũng chưa hẳn tạo sự thông thoáng thu hút đầu tư, mà có những sắc thuế cần phải tăng, có sắc thuế cần phải giảm.
Giảm không có nghĩa là thu ít đi mà giảm để động viên doanh nghiệp, nuôi dưỡng nguồn thu cũng là để bảo đảm nguồn thu tốt hơn", Phó Chủ tịch QH lưu ý.
Đề xuất cho làm việc tại nhà
Góp thêm ý kiến về thuế tài sản, ông Lê Hồng Tịnh (Đồng Nai) góp ý dự thảo Nghị quyết cần quy định rõ đối tượng, là chỉ nên đánh thuế vào người sở hữu bất động sản thứ hai nhưng đang bỏ không, không đưa vào sử dụng.
"Đánh thuế vào đối tượng này vừa có thêm nguồn thu, vừa tăng được hiệu quả sử dụng của bất động sản. Nếu chủ trương đánh thuế bất động sản không giải thích rõ sau khi ban hành Nghị quyết giá đất tại TP HCM giảm ngay", ông nhận xét.
Trong khi đó, ĐB Ngọ Duy Hiểu (Hà Nội) đánh giá, sau 5 năm áp dụng cơ chế đặc thù, có thể nguồn thu của TP. HCM tăng lên nhiều, nhưng câu hỏi đặt ra là, việc đảm bảo phát triển bền vững sẽ thế nào?.
ĐB Ngọ Duy Hiểu. Ảnh: QH.
Lưu ý đến việc tăng sức hấp dẫn môi trường đầu tư, ông Hiểu đề nghị không tăng thuế suất như dự thảo đề nghị.
Ủng hộ chủ trương tăng thu nhập cho cán bộ, nhưng ông Hiểu cho rằng đi kèm với đó nên cho TP. HCM quy định về tuyển dụng cán bộ, thu hút nhân tài, không nên thi tuyển cứng nhắc như hiện nay.
Thậm chí, vị ĐB này còn đề xuất giải pháp thí điểm cho cán bộ, công chức viên chức một số lĩnh vực có thể làm việc tại nhà mà không phải đến cơ quan.
"Nhiều lĩnh vực cán bộ công viên chức có thể chỉ đến cơ quan 1-2 ngày mỗi tuần. Khi đến cơ quan, chưa chắc hiệu quả làm việc đã cao hơn ở nhà.
Trong khi đó, người lao động khi ra đường kéo theo nhiều hệ lụy như gây ùn tắc giao thông, mất nhiều thời gian, chi phí điện nước…", ĐB Hiểu phân tích.
Đồng thời, ông Hiểu nhấn mạnh: "Khuynh hướng của thời đại công nghệ thông tin nên có thể làm việc ở nhà thay vì đến cơ quan. Đến cơ quan chưa chắc làm việc đã hiệu quả bằng ở nhà".