Tranh luận tại phiên thảo luận dự án Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước (sửa đổi), đại biểu Lưu Bình Nhưỡng bày tỏ, không đồng tình với một số ý kiến và báo cáo giải trình tiếp thu của Ủy ban TVQH về quy định, cần phải có đơn của người bị oan sai thì cơ quan chức năng mới tiến hành xin lỗi công khai.
"Chỗ này tôi đồng tình với ý kiến của ĐB Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn) phát biểu trước đó.
Chúng ta đang xây dựng một Nhà nước văn minh mà một Nhà nước văn minh phải là một Nhà nước lịch sự và bất kỳ ai phạm lỗi với cá nhân nào đó họ còn phải xin lỗi trước", ĐB Nhưỡng nói.
ĐB Nhưỡng nêu thêm lý do nữa khi cơ quan chức năng gây oan sai phải chủ động xin lỗi. Đó là tất cả người dân không phải ai cũng hiểu được quyền của mình.
"Dân có nhiều quyền nhưng không phải ai cũng hiểu được, đặc biệt là người có trình độ văn hoá thấp, đồng bào dân tộc ở vùng sâu, vùng xa nên Nhà nước cần chủ động xin lỗi khi gây ra oan sai để đảm bảo sự công bằng", ông nhấn mạnh.
Trước đó, ĐB Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn) cho rằng, dự thảo Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước mới tiếp cận theo hướng chỉ khi người bị oan có đơn yêu cầu Nhà nước mới tổ chức xin lỗi công khai và phục hồi danh dự cho họ.
Nếu như người bị oan không có đơn yêu cầu thì việc xin lỗi công khai và phục hồi danh dự không diễn ra.
"Cần phải cân nhắc thêm quy định này. Tại báo cáo giải trình tiếp thu trích dẫn điều 34 của Bộ luật Dân sự, quy định: Cá nhân bị thông tin làm ảnh hưởng xấu đến danh dự thì có quyền yêu cầu người đưa ra thông tin đó xin lỗi cải chính công khai.
Báo cáo cho rằng, căn cứ vào quy định nêu trên thì xin lỗi và cải chính công khai thuộc quan hệ dân sự, thuộc quyền nhân thân do đó chỉ khi người bị oan có yêu cầu nhà nước mới tổ chức xin lỗi công khai.
Tôi cho rằng trích dẫn điều 34 Bộ luật Dân sự trong trường hợp này là không phù hợp, vì ở đây không phải cá nhân bị thông tin làm ảnh hưởng xấu đến danh dự mà là cá nhân đã bị cơ quan tố tụng làm oan trong quá trình giải quyết vụ án.
Do đó phục hồi danh dự cho người bị oan phải là trách nhiệm công vụ chứ không phải quan hệ dân sự", ĐB Thủy nói.
Bà cũng cho rằng, chúng ta phải thấy tính chất rất nghiêm khắc của tố tụng hình sự và nếu như các biện pháp hình sự được áp dụng đúng thì sẽ phát huy tác dụng trong việc phát hiện tội phạm, nhưng nếu áp dụng sai thì để lại hậu quả cho người bị oan là rất nghiêm trọng.
"Tôi lấy ví dụ về biện pháp bắt người được quy định trong Bộ luật tố tụng hình sự, nếu việc bắt người được tiến hành nơi người đó cư trú thì phải có sự chứng kiến của chính quyền sở tại và xóm giềng.
Còn nếu việc bắt người được tiến hành tại nơi làm việc thì phải có sự chứng kiến của đại diện tổ chức nơi người đó công tác.
Sau khi bắt xong thì các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn là phải tiến hành các thao tác: khám người, còng tay, áp giải đi.
Như vậy sau khi trải qua tất cả những việc đó trước sự chứng kiến của đông đảo xóm giềng, đồng nghiệp, vợ con, mà sau này lại xác định bị oan lại phải có đơn yêu cầu mới được Nhà nước phục hồi danh dự thì cần hết sức cân nhắc.
Ở đây, trước khi mong được Nhà nước bồi thường về vật chất thì người bị oan mong muốn được Nhà nước tổ chức xin lỗi công khai và phục hồi danh dự cho họ để họ trở thành người bình thường trong xã hội và để họ không phải chịu ánh mắt canh chừng của xã hội", bà Thủy đề nghị.