Việc chuyển từ bách khoa toàn thư định dạng cứng sang bách khoa toàn thư kỹ thuật số đã và đang dấy lên những tranh cãi về chất lượng thông tin nhưng Baidu đã và đang cho thấy những thành công lớn từ lộ trình chuyển đổi này nhờ yếu tố con người. Chính những con người tâm huyết đã góp phần tạo nên cuốn bách khoa tiếng Trung lớn và đồ sộ nhất hiện nay.
Jiang Ting không phải là fan Kpop nhưng người phụ nữ 35 tuổi đến từ Nội Mông này có kiến thức khá tốt về các ngôi sao nhạc pop Hàn Quốc. Cô cũng là người đưa những kiến thức đó lên một trong những cuốn bách khoa toàn thư tiếng Trung lớn nhất thế giới và thậm chí kiếm được giải thưởng từ nó.
Hồi năm 2013, Jiang Ting bắt đầu thần tượng nhóm nhạc 2PM của Hàn Quốc. Cảm thấy mệt mỏi vì liên tục phải chia sẻ các thông tin bên lề về các thành viên nhóm nhạc và màn trình diễn live của họ cho các fan mới, Jian đã quyết định viết một bài trên bách khoa toàn thư Baidu Baike do gã khổng lồ tìm kiếm Baidu vận hành.
Từ khởi đầu khiêm tốn này, Jiang hiện đã chỉnh sửa hơn 30 ngàn mục trên Baidu Baike với hơn 1,4 ngàn mục được gắn thẻ chất lượng cao, bao gồm một loạt các idol nhạc pop. Vì những đóng góp trên, cô đã nhận được điểm thưởng và có thể đổi lấy một chiếc iPhone 11.
Chia sẻ về niềm đam mê thích đem tới thông tin cho mọi người trên cuốn bách khoa toàn thư Baidu Baike, Jiang cho biết: "Tôi thực sự không thích đi chơi với bạn bè. Cuộc sống của tôi đơn giản là phân chia giữa công việc và nhà. Nếu tôi không chỉnh sửa các mục trên Baidu Baike, tôi có lẽ đang xem các chương trình truyền hình rồi. Vì vậy tôi đã quyết định chỉnh sửa trên Baike".
Jiang hiện là trưởng nhóm mảng văn hóa nhạc pop trên Baidu Baike và cô dành trung bình 3-4 giờ mỗi ngày trên nền tảng này, mặc dù công việc chính của cô là thiết kế đồ họa cho một công ty bất động sản.
Ra mắt vào năm 2016, Baidu Baike hiện có hơn 16 triệu mục và có hơn 6,9 triệu người dùng tính đến tháng 10/2019.
Để thu hút nhiều người ngày càng tham gia hơn, Baidu Baike đang có các chương trình khuyến khích, bao gồm việc tích điểm kinh nghiệm và điểm thưởng cho mỗi lần chỉnh sửa. Số điểm thưởng tích lũy này có thể giúp họ đổi các giải thưởng. Còn số điểm kinh nghiệm sẽ giúp họ nâng cấp tài khoản.
Giải thưởng trong Baike Mall gồm đồ ăn nhẹ, sách, văn phòng phẩm cho đến các thiết bị điện tử gia dụng và tiêu dùng như smartphone. Để có thể sở hữu một chiếc iPhone 11 Pro Max 256GB trong kho giải thưởng, một người cần tích lũy 666 ngàn điểm thưởng.
Jiang hiện đang sở hữu số điểm thưởng lên tới 2,5 triệu điểm trên Baidu Baike. Số điểm này trị giá khoảng 41 ngàn nhân dân tệ.
Cô cho biết, các sản phẩm như máy hút mùi, máy giặt, tủ lạnh và thậm chí là cả dao làm bếp trong nhà đều là các sản phẩm đổi thưởng của cô.
Ngoài việc xây dựng kho quà đổi thưởng, Baidu Baike còn có nhiều cách khác để thu hút mọi người tham gia xây dựng thư viện bách khoa toàn thư, ví dụ như tạo bảng xếp hạng cho các ngôi sao nhạc pop để người hâm mộ có thể bình chọn cho họ. Người dùng có thể nhận được 3 bông hoa ảo miễn phí mỗi ngày nếu họ đăng nhập hoặc đổi điểm thưởng lấy hoa và gửi tới thần tượng của họ.
Cuốn bách khoa toàn thư "siêu to khổng lồ" của Trung Quốc vẫn còn nhiều sạn
Hiện có ba nhóm người dùng chính trên Baidu Baike. Một là nhóm Baike Elite, hai là các đại diện của các trường bao gồm sinh viên và thứ ba là nhóm chuyên gia, gồm các giáo sư đại học.
Yan, sinh viên khoa học máy tính tại Đai học bang Ohio, Mỹ mặc dù chỉ biết đến Wikipedia lần đầu vào năm 2012. Nhưng giờ đây, anh dành khoảng 1-2 giờ mỗi ngày trên nền tảng này và đã thực hiện hơn 25 ngàn chỉnh sửa cho đến nay.
Và mặc dù Wikipedia không đem lại lợi ích giống như Baidu Baike nhưng Yan cho biết rất thích được đóng góp cho nền tảng này.
Mặc dù những cuốn bách khoa toàn thư đã ghi lại khá đầy đủ mọi hoạt động và quá trình học tập của con người qua nhiều thế hệ nhưng sự phát triển nhanh chóng của công nghệ đã sớm thay đổi cách mọi người học hỏi thông tin.
Trong đó quá trình chuyển đổi từ bách khoa toàn thư trên giấy sang phiên bản kỹ thuật số đòi hòi sự đóng góp và chung tay từ hàng ngàn người, trong đó có những chuyên gia trong mọi lĩnh vực.
Điểm mạnh của những cuốn bách khoa toàn thư trực tuyến là việc nó luôn được cập nhật thường xuyên so với các bản in.
Denise Ho, trợ lý giáo sư lịch sử tại Đại học Yale cho biết, cô đã sử dụng Baike để tìm kiếm thông tin về một số người. Tuy nhiên trên thực tế dù là cuốn bách khoa toàn thư Trung Quốc lớn nhất thế giới nhưng nó không có hết mọi thông tin.
Một số thứ bạn có thể tìm thấy dễ dàng trên Wikipedia Trung Quốc nhưng không thể tìm thấy trên Baidu Baike, đó chính là một số chủ đề nhạy cảm liên quan đến chế độ và chính trị.
Giao diện Baidu Baike
Mặc dù hầu hết mọi người đều có quyền chỉnh sửa các mục trên Baidu Baike nhưng tất cả bản chỉnh sửa sẽ cần phải thông qua một hệ thống đánh giá nội dung trước khi xuất bản. Những nội dung bị cấm liên quan đến chủng tộc, tôn giáo, tranh chấp chủ quyền, mê tín dị đoan, quảng cáo, khiêu dâm, bạo lực, gian lận,…Ngoài hệ thống này còn có một nhóm nhân viên chuyên đánh giá nội dung thủ công.
Thêm vào đó một vấn đề vẫn còn tồn tại với Baidu Baike, đó là tình trạng sao chép các thông tin và nội dung từ Wikipedia Trung Quốc.
John Zhang, 25 tuổi bắt đầu chỉnh sửa lần đầu tiên vào năm 2006, ngay sau khi nền tảng này được ra mắt. Sau đó anh cũng trở thành thành viên của Baike Elite khi còn là sinh viên đại học.
Nhưng lúc đó Baidu Baike đang gặp phải vấn đề bảo vệ bản quyền nghiêm trọng. Zhang phát hiện một ai đó lấy thông tin anh viết trên Wikipedia Trung Quốc và mang sang Baike để kiếm điểm thưởng. Zhang đã phàn nàn với ban lãnh đạo Baike nhưng họ đã bác bỏ những ý kiến của anh.
Cuối cùng Zhang bỏ nền tảng này vào năm 2015. Zhang hiện đang làm quản trị viên tại Wikipedia Trung Quốc với 88 chuyên mục mới và thực hiện hơn 13 ngàn chỉnh sửa.
Về phía Baidu Baike, công ty cho biết đang cố gắng giải quyết những vấn đề còn tồn tại, đồng thời áp dụng công nghệ blockchain và thiết lập các phiên bản đã được phê duyệt trong một mục theo thứ tự thời gian và lưu giữ lịch sử chỉnh sửa. Trong tương lai, Baidu Baike hy vọng blockchain và AI sẽ giúp việc chuyển đổi dữ liệu đáng tin cậy hơn và nâng cao chất lượng của cuốn từ điển này.
Tham khảo SCMP