Nam bệnh nhân 38 tuổi đến Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 khám trong tình trạng mệt mỏi, đau ngực, thi thoảng có khó thở. Bệnh nhân cho biết ở nhà không sốt, không ho, không ngứa và không sút cân. Tuy nhiên, tình trạng mệt mỏi, khó thở có tăng, bệnh nhân đã quyết định đi khám.
Kết quả chụp phim cắt lớp vi tính lồng ngực cho thấy bệnh nhân có tổn thương dạng nang ở thùy dưới phổi phải, kích thước 12x9x8cm. Bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật cắt nang dịch.
Bệnh nhân cho hay bản thân thường ăn các thực phẩm tái hoặc sống, ví dụ như thịt cừu nướng chưa chín, tiết canh dê, rau sống và gỏi cá mai.
Hình ảnh cho thấy ấu trùng sán chó trong bệnh phẩm của bệnh nhân (ảnh BVCC).
Phát hiện bất ngờ trong phổi
Sau đó, các bác sĩ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã tiễn hành phẫu thuật nội soi lồng ngực cắt nang dịch cho bệnh nhân. Tổn thương trong mổ là một nang dịch kích thước lớn, thành dày, dịch nang trong, bên trong có chứa các đầu sán. Bệnh phẩm được gửi soi tươi, xác định là ấu trùng sán dây chó ký sinh tại phổi. Đây là một trường hợp rất hiếm gặp tại Việt Nam.
Khi biết nguyên nhân gây ra tình trạng mệt, khó thở là do nhiễm ký sinh trùng sán dây chó, bệnh nhân đã rất bất ngờ. Bệnh nhân không nghĩ rằng việc ăn các loại thịt tái, đặc biệt là thịt cừu, lại có nguy cơ nhiễm ký sinh trùng, gây tổn thương cho phổi.
Ths.Bs Bùi Thanh Thuyết - Phó Chủ nhiệm Khoa Vi sinh vật - cho biết bệnh sán dây chó là bệnh gây ra bởi các loài sán thuộc giống Echinococcus. Giống Echinococcus có khoảng 10 loài, trong đó hai loài gây bệnh chính ở người là E. granulosus và E. multilocularis.
Loài E. granulosus gây tổn thương thể nang nước (Cystic echinococcosis), loài này có vật chủ chính là chó nuôi, chó hoang...; vật chủ trung gian là loài động vật ăn cỏ, đặc biệt là cừu.
Theo bác sĩ Thanh Thuyết, biểu hiện lâm sàng nhiễm ấu trùng sán dây chó Echinococcus sẽ phụ thuộc vào loài sán dây chó bị nhiễm. Bệnh có đặc điểm là phát triển chậm, trong một thời gian dài có thể hoàn toàn không có triệu chứng.
Các nang sán ký sinh thường gặp ở gan, sau đó tới phổi và các cơ quan khác như thận, lách, tim, tổ chức thần kinh hoặc xương.
Tất cả mọi người đều có khả năng nhiễm ấu trùng sán dây chó và có thể bị nhiễm nếu ăn phải trứng sán dây chó. Người có thể mắc bệnh do nuốt phải trứng sán dây chó khi ăn uống các loại thực phẩm bị nhiễm trứng sán dây chó hoặc sau khi có tiếp xúc trực tiếp với chó, cáo… nhiễm bệnh.
BS. Nguyễn Văn Hoàng – Khoa Ngoại lồng ngực, Bệnh viện TWQĐ 108 - khuyến cáo để dự phòng nhiễm sán dây chó, mọi người nên thực hiện tốt ăn chín, uống sôi và một số biện pháp dự phòng bệnh sán dây chó ở người như sau:
- Tránh tiếp xúc phân chó, chú ý vấn đề rửa tay sạch sẽ;
- Cắt đường lây truyền bằng cách không cho chó ăn các phủ tạng chưa được nấu chín;
- Đốt hoặc chôn sâu các phủ tạng của vật chủ trung gian bị chết;
- Tẩy sán định kỳ cho đàn chó có nguy cơ cao, giảm số lượng cá thể đàn.
Đối với người dân từng sống trong vùng dịch tễ có bệnh lưu hành, ăn các món ăn có nguy cơ nhiễm ấu trùng của Echinococcus, có các biểu hiện nghi ngờ như sốt nhẹ, mệt mỏi, ăn kém, vàng da, mẩn ngứa, đau ngực, khó thở, ho dai dẳng đôi khi ho máu, cần đi khám ngay để chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời.