Cái bẫy chuột hoàn hảo
Hãy hình dung thế này: Hôm nay là thứ Sáu. Bạn đói, quá mệt để nấu ăn và có đến ba trạm dừng trên đường đi làm về.
DoorDash, Uber Eats, Grubhub: Trong thời gian tàu điện ngầm vào và ra khỏi ga, bạn có thể mở bất kỳ ứng dụng giao đồ ăn nào trong số này để lướt qua menu của nhiều nhà hàng khác nhau.
Pad Thái nghe có vẻ ổn – đặt thôi. Chỉ vài phút sau khi ngồi xuống ghế, bữa tối đã sẵn sàng.
Đối với tất cả người Mỹ, phí giao hàng không phải vấn đề lớn, vì đôi khi cũng chỉ ngang với tiền tip cho nhân viên khi đi ăn tại nhà hàng. Hơn thế, từ trước khi ứng dụng giao hàng ra đời, việc giao đồ ăn tính phí cũng đã áp dụng ở nhiều thành phố.
Thế nhưng vào năm 2023, mọi người dường như nhận ra việc giao đồ ăn không khác gì "trò lừa đảo". theo New York Magazine.
Không rõ phí giao đồ đã vượt quá tầm kiểm soát từ khi nào, nhưng có một số thời điểm, chi phí này thậm chí còn lấn át cả giá của đồ ăn, đặc biệt là ở New York (Mỹ), thị trường ứng dụng giao hàng lớn nhất.
Một đơn đặt hàng đồ ăn Trung Quốc ở Park Slope có tổng trị giá khoảng 28 USD vào tháng 5/2022, nhưng một năm sau đó phải trả thêm 24 USD thông qua ứng dụng Grubhub.
Đơn hàng trị giá 17,95 USD cho một bát cơm gà kèm khoai tây chiên tại Chipotle đã tăng gần gấp đôi lên 32,06 USD sau khi cộng thêm tiền boa. Một đơn đặt hàng sushi trị giá 30 USD đã lên tới 50 USD.
"Nó rất đắt. Tôi phải từ bỏ việc đặt hàng", Julia Craft, nhà tạo mẫu tóc ở Bushwick, nói với New York Magazine. "Tôi không quá khó khăn nhưng lãng phí nhiều tiền cho việc đặt hàng như vậy quả là điên rồ. Khi ngừng đặt đồ ăn, tôi rất ngạc nhiên khi phát hiện ra chúng thực sự ngốn rất nhiều vào thu nhập của tôi".
Kinh doanh giao đồ ăn trực tuyến là cái bẫy chuột hoàn hảo nhất của ngành công nghiệp thực phẩm, một mạng lưới hỗn loạn được thiết kế để lấy tiền của khách hàng mà không gặp rắc rối như việc mở một nhà hàng phục vụ món ăn.
Phí giao hàng đắt ngang đồ ăn
Sự lạm phát bắt đầu từ thực đơn, trên đó các nhà hàng đôi khi sẽ niêm yết giá món ăn cao hơn so với giá ăn tại cửa hàng. Có phí dịch vụ, phí giao hàng, sau đó là tiền boa - mà theo truyền thống - không phải lúc nào tài xế cũng được hưởng.
Ngay cả khi bạn Google số điện thoại của một nhà hàng để gọi trực tiếp cho họ, cuộc gọi cũng chuyển hướng qua hệ thống công ty giao hàng tính phí. Không ngạc nhiên khi ba ứng dụng giao hàng bên thứ ba hàng đầu đều có công ty mẹ với giá trị thị trường hơn 150 tỷ USD.
Andrew Rigie, giám đốc điều hành của Liên minh Khách sạn Thành phố New York, một nhóm lợi ích của các chủ nhà hàng, cho biết: "Công chúng từng tin rằng sự tiện lợi dành cho họ là không mất phí, việc giao đồ ăn đến tận nhà một cách nhanh chóng sẽ chẳng tốn đồng nào".
"Nhưng điều đó không phải sự thật. Trong thời gian dài, nhiều công ty giao hàng lớn đã thuyết phục người tiêu dùng rằng sự tiện lợi là miễn phí vì họ đã lấy chi phí từ túi của các chủ nhà hàng địa phương".
Nhưng có phải mức giá lúc nào cũng cao như vậy không? Theadora Paulucci, người phụ trách tình trạng khẩn cấp của chính quyền thành phố, đã chia sẻ về đơn đặt hàng gần đây từ Oita, một nhà hàng sushi ở Brooklyn, qua ứng dụng DoorDash.
Một phần ăn Temaki Make Your Own có giá 32 USD. Thêm vào đó là phí giao hàng 4,99 USD, bên cạnh phí dịch vụ 4,80 USD, 2,84 USD tiền thuế và 4,00 USD tiền tip. Cuối cùng Paulucci phải trả hóa đơn 48,63 USD cho bữa tối.
"Tôi cảm thấy như mỗi lần đặt giao hàng, giá lại tăng gấp đôi. Khi tôi còn nhỏ, bạn gọi đến cửa hàng Trung Quốc hoặc tiệm pizza và họ sẽ giao hàng MIỄN PHÍ", Paulucci nhớ lại. Cô cũng cho biết bản thân thường boa 20% trong trường hợp mức phí không quá cao.
Tất nhiên, đây không chỉ là hiện tượng ở New York. Self Financial, một công ty hợp nhất khoản vay, nhận thấy rằng giá giao hàng Big Mac tăng gấp ba lần ở các thành phố như Tucson, Thành phố Salt Lake và Philadelphia so với giá giao hàng ngày xưa.
Khi các khoản phí tăng lên, cảm giác "giống như bị lừa" được ghi nhận phổ biến trên mạng xã hội, nơi những lời phàn nàn trở nên nhiều vô kể. Sean Trende, một nhà phân tích bầu cử tại RealClearPolitics, tiết lộ rằng ông phải chi tới 125 USD để giao bữa tối tại Outback Steakhouse cho gia đình bốn người của mình.
Độc quyền và kiếm tiền
Khi mức phí càng tăng, các ứng dụng giao hàng ngày càng lớn mạnh. Uber đã mua Postmate. DoorDash mua Caviar. Sau khi mua lại Dàn và MenuPages, Grubhub được công ty giao hàng Đan Mạch Just Eat Takeaway tiếp quản.
Đó cũng chính là kết cục thường thấy ở Thung lũng Silicon: Đủ lớn để độc chiếm thị trường và sau đó bắt đầu kiếm lợi nhuận.
Sau khi các ứng dụng tiến hành thu phí, họ dường như nhận ra có thể bắt đầu kiếm được nhiều tiền hơn nữa bằng cách tính phí ở cả hai đầu.
Khách hàng dường như không thực sự biết rằng các công ty giao hàng chiếm khoảng 1/4 doanh thu của nhà hàng cho mỗi đơn hàng.
Omer Gormus, chủ nhà hàng Tacoomar, chỉ ra việc Grubhub không tiết lộ các khoản phí hoặc tiền boa bổ sung mà khách hàng trả.
"Chúng tôi không bao giờ biết được tổng số tiền là bao nhiêu", ông nói. "Trong tổng số tiền, vào cuối ngày, chúng tôi phải trả gần 35, 40%".
Gormus, người mở cửa hàng chỉ khoảng một năm trước, cho biết anh kiếm được khoảng 1,5% lợi nhuận cho mỗi đơn giao hàng ngoài so với mức lãi 2,5% cho đơn đặt bình thường.
Các nhà hàng phải duy trì lợi nhuận bằng cách tính hai mức giá khác nhau. Đối diện Tacoomar, Double Windsor tính phí 17 USD cho một chiếc bánh mì kẹp thịt hoặc bánh mì kẹp gà chiên bơ - cả hai đều có giá cao hơn 1 USD trên các ứng dụng giao hàng.
Tại quán Henry's cách đó vài dãy nhà, một chiếc bánh mì Việt Nam có giá 9,5 USD tại quầy, rẻ hơn 50 cent so với giá trên ứng dụng.
Đó là một cách để các nhà hàng tiếp tục kiếm được chút ít lợi nhuận trong một ngành mà tỷ suất lợi nhuận rất thấp, nhưng lại giúp làm giàu cho các công ty giao hàng.