Ngày 12-11, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các Hội nghị Cấp cao ASEAN với đối tác đã khai mạc trọng thể tại Trung tâm Hội nghị quốc tế, TP Hà Nội.
Thông qua nhiều văn kiện quan trọng
Ngay sau lễ khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì điều hành Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 với sự tham dự của lãnh đạo các nước ASEAN và Tổng Thư ký ASEAN. Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tham dự và trình bày về tình hình dịch Covid-19 và ứng phó trên toàn cầu.
Rà soát tổng thể tình hình hợp tác ASEAN, các lãnh đạo đặc biệt đánh giá cao vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam trong điều phối, dẫn dắt ASEAN giữ vững đà hợp tác, xây dựng trên 3 trụ cột Cộng đồng, đồng thời đẩy mạnh hợp tác ứng phó và khắc phục hậu quả của dịch bệnh.
Các lãnh đạo ASEAN nhất trí thông qua Đánh giá giữa kỳ triển khai các kế hoạch tổng thể Cộng đồng ASEAN 2025; thông qua một số văn kiện quan trọng là đề xuất của nước Chủ tịch Việt Nam và được các nước ASEAN và các đối tác ủng hộ như Tuyên bố Hà Nội về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025, Tuyên bố Hà Nội về Tăng cường công tác xã hội hướng đến một Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng.
Trong nỗ lực ứng phó chung với đại dịch Covid-19, các lãnh đạo đã thông qua Khung phục hồi tổng thể của ASEAN cùng Kế hoạch triển khai, chính thức công bố lập kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp khu vực và thúc đẩy vận hành Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19 để hỗ trợ hiệu quả các nhu cầu chống dịch của khu vực, nhất trí kế hoạch lập Trung tâm khu vực ASEAN về ứng phó dịch bệnh và các tình huống y tế khẩn cấp...
Phát biểu trong vai trò Chủ tịch ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị cần có cách tiếp cận tổng thể, đồng bộ về kiểm soát đại dịch Covid-19 với sự tham gia của "cả cộng đồng", bảo vệ cuộc sống người dân và thúc đẩy phục hồi toàn diện. Việt Nam sẽ đóng góp 100.000 USD vào Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19 và cam kết đóng góp thiết bị vật tư y tế vào kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp khu vực trị giá 5 triệu USD.
Xây dựng khu vực hòa bình, ổn định, trung lập
Các nhà lãnh đạo tái khẳng định yêu cầu tiên quyết cần duy trì đoàn kết, thống nhất, giữ vững vai trò trung tâm của ASEAN, nâng cao khả năng tự cường, thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, đề cao các nguyên tắc cơ bản trong Hiến chương ASEAN và Tài liệu quan điểm ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Các nước nhất trí ASEAN cần tiếp tục các nỗ lực tạo dựng môi trường thuận lợi cho các nỗ lực đối thoại, hợp tác và xây dựng lòng tin, trong đó bảo đảm đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị ASEAN cần tiếp tục phát huy vai trò trung tâm về đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin ở khu vực, tiếp tục nỗ lực định hình một cấu trúc khu vực rộng mở, minh bạch, dựa trên luật lệ, đẩy mạnh hình thành và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử và đề cao thượng tôn pháp luật. Thúc đẩy khu vực Đông Nam Á hòa bình, an ninh, trung lập và ổn định và tăng cường các giá trị hướng tới hòa bình trong khu vực phù hợp với luật pháp quốc tế.
Trao đổi về tình hình biển Đông, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định lại quan điểm của Việt Nam, phù hợp với nhận thức chung của ASEAN về nỗ lực, quyết tâm xây dựng biển Đông thành vùng biển hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và phát triển.
Thủ tướng nhấn mạnh mọi quốc gia cần thượng tôn pháp luật, coi UNCLOS 1982 là khuôn khổ cho mọi hoạt động trên biển, tự do hàng hải, hàng không, đẩy mạnh xây dựng lòng tin, kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, không quân sự hóa, giải quyết hòa bình các tranh chấp, khác biệt trên cơ sở luật pháp quốc tế.
Trên tinh thần đó, việc các bên thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) và xây dựng COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982 có ý nghĩa vô cùng quan trọng.
l Cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì các Hội nghị Cấp cao ASEAN với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Ấn Độ và Thượng đỉnh Phụ nữ ASEAN. Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Trung Quốc lần thứ 23, các nước ASEAN hoan nghênh Trung Quốc cam kết hỗ trợ 1 triệu USD cho Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19, đề nghị Trung Quốc tiếp tục ủng hộ các sáng kiến phòng chống dịch bệnh của ASEAN, trong đó có kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của ASEAN.
Đoàn kết là sức mạnh
Đến dự lễ khai mạc và phát biểu chào mừng Hội nghị Cấp cao ASEAN 37, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: "Việt Nam luôn chủ trương giữ vững độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại; là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, phấn đấu vì hòa bình, hợp tác và phát triển... Chủ tịch Hồ Chí Minh của chúng tôi đã từng khẳng định "Đoàn kết là sức mạnh". Chỉ có thông qua hợp tác, tin cậy và chung sức, đồng lòng, ASEAN và thế giới mới có thể cùng nhau vượt qua mọi khó khăn, thách thức, khôi phục tăng trưởng kinh tế, duy trì hòa bình, ổn định và phát triền bền vững".