Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Getty
Chưa sẵn sàng “thoát Trump”
Ngày 13/1, Hạ viện Mỹ đã bỏ phiếu luận tội Tổng thống Trump lần thứ hai. Mặc dù chỉ có 10 hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa tham gia vào nỗ lực trên của đảng Dân chủ nhưng việc này đã đánh dấu một trong những cuộc luận tội mang tính đồng thuận nhất từ lưỡng đảng trong lịch sử nước Mỹ. Bên cạnh đó, nhiều thành viên khác trong đảng Cộng hòa cũng chỉ trích Tổng thống Trump sau cuộc bạo loạn ở Tòa nhà Quốc hội hôm 6/1 vừa qua, mặc dù vẫn thận trọng cân bằng giữa nỗi bất mãn này với sự đoàn kết trong đảng.
Tuy nhiên, một cuộc thăm dò dư luận hôm 11/1 của Đại học Quinnipiac đã cho thấy 71% thành viên đảng Cộng hòa vẫn tiếp tục ủng hộ ông Trump. Cuộc khảo sát mới đây của CNN/SSRS cũng cho thấy, mặc dù tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Trump ở mức thấp kỷ lục (34%) nhưng sự ủng hộ dành cho nhà lãnh đạo này trong đảng Cộng hòa vẫn ở mức cao (80%). Tỷ lệ 80% này chắc chắn đã giảm so với con số 94% trước cuộc bầu cử tổng thống nhưng vẫn là một con số rất lớn. Tỷ lệ này thậm chí còn cao hơn tỷ lệ ủng hộ của các tổng thống của đảng trong quá khứ như Harry Truman, Richard Nixon và George W. Bush.
Để hiểu rõ hơn, CNN dẫn ra rằng các tổng thống có tỷ lệ ủng hộ trên 75% trong đảng chưa bao giờ phải đối mặt với một mối đe dọa đáng kể nào. Trên thực tế, những tổng thống từng tìm kiếm một nhiệm kỳ nữa có tỷ lệ ủng hộ trên 60% trong đảng chắc chắn sẽ giành chiến thắng trong vòng đề cử ứng viên tranh cử của đảng đó.
Những cuộc khảo sát trên đã tiết lộ một thực tế trong đảng Cộng hòa rằng, nhiều người không muốn từ bỏ sự ủng hộ với Tổng thống Trump. Theo cuộc thăm dò dư luận của Ipsos KnowledgePanel, 57% thành viên đảng Cộng hòa cho biết họ ủng hộ ông Trump là ứng viên ra tranh cử tổng thống năm 2024, trong đó có 37% ủng hộ mạnh mẽ quyết định này.
Trong một cuộc thăm dò dư luận khác về cuộc đua năm 2024, ông Trump tiếp tục là cái tên dẫn đầu trong số các ứng viên có thể ra tranh cử. Dường như sự ủng hộ dành cho nhà lãnh đạo này đã giảm sau cuộc bạo loạn hôm 6/1 vừa qua nhưng tỷ lệ này không quá lớn.
Ngoài ra, các cuộc khảo sát về vụ bạo loạn ở Tòa nhà Quốc hội vừa qua còn cho thấy sự khác biệt giữa các thành viên đảng Cộng hòa và cử tri nói chung.
Trong khi 65% người dân Mỹ được hỏi đổ lỗi hoàn toàn hoặc một phần cho ông Trump về cuộc bạo loạn trên thì chỉ 23% thành viên đảng Cộng hòa tham gia khảo sát tán thành với việc này. Đa số thành viên đảng Cộng hòa (76%) nói rằng Tổng thống hầu như không hoặc chịu rất ít trách nhiệm trong cuộc bạo loạn trên.
Đáng nói hơn, đa số trong đảng Cộng hòa (75%) nói rằng Tổng thống đắc cử Joe Biden không có đủ số phiếu để chiến thắng hợp pháp trong cuộc bầu cử vừa qua, bất chấp nhận định này chưa có bằng chứng rõ ràng. Trong khi đó, hầu hết người dân Mỹ (65%) tin rằng ứng viên đảng Dân chủ đã chiến thắng hợp pháp.
Nói tóm lại, nhiều người dân Mỹ đã sẵn sàng cho sự rời đi của Tổng thống Trump nhưng phần lớn trong nội bộ đảng Cộng hòa thì chưa. Đây là một cơn đau đầu của đảng Cộng hòa mà nếu không có một hành động quyết liệt và dứt khoát thì sẽ không thể giải quyết được.
Vì sao đảng Cộng hòa còn ngần ngại?
Câu hỏi đặt ra là vì sao đảng Cộng hòa vẫn ngần ngại "thoát Trump"? Trên thực tế, trước những mối nguy hiểm rõ ràng hiện tại, các nhà chức trách đảng Cộng hòa cuối cùng đã nhận ra rằng họ phải gạt bỏ ảnh hưởng của ông Trump khỏi đảng nhưng đồng thời phải thúc đẩy sức mạnh của các cử tri ủng hộ ông Trump trong đảng. Đây là một bài toán phức tạp và đầy mâu thuẫn.
Nếu gạt bỏ ảnh hưởng của ông Trump quá chậm, họ sẽ tiếp tục phải tán thành hoặc ít nhất là "nhắm mắt làm ngơ" trước những hành động và ngôn từ gây tranh cãi của Tổng thống. Nếu gạt bỏ quá nhanh, họ có thể phải đối mặt với sự quay lưng của hàng chục triệu cử tri Mỹ, những người vẫn tiếp tục trung thành với ông Trump ngay cả khi ông rời nhiệm sở. Rõ ràng, thậm chí cả khi không còn Twitter, ông Trump cũng không thiếu cách để tiếp cận các nhóm cử tri của mình.
Một cuộc bỏ phiếu ở Thượng viện nhằm kết tội ông Trump sau nỗ lực luận tội tổng thống ở Hạ viện sẽ cần lá phiếu của ít nhất 17 thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa và 50 thượng nghị sĩ đảng Dân chủ. Cuộc bỏ phiếu này được tiến hành nhằm mục đích ngăn ông Trump ra tái tranh cử.
Mặc dù một số thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa muốn "dứt áo ra đi" khỏi ảnh hưởng của ông Trump trong đảng sau những gì đã xảy ra, nhưng các chiến lược gia và các quan chức trong đảng cảnh báo sẽ có những rủi ro nghiêm trọng nếu cấm ông Trump tiếp tục sự nghiệp chính trị trong tương lai. Vin Weber, một chiến lược gia đảng Cộng hòa thận trọng cho rằng "những người trung thành với ông Trump, có thể là đa số cử tri đảng Cộng hòa, vẫn coi ông Trump là lãnh đạo của họ và cho rằng cuộc bầu cử vừa qua đã bị đánh cắp".
Một số thành viên đảng Cộng hòa đang cố gắng phản đối việc luận tội Tổng thống Trump. Thượng nghị sĩ Tim Scott, một thành viên có ảnh hưởng trong đảng đã cảnh báo việc luận tội có thể hủy hoại những nỗ lực đoàn kết đất nước sau những rạn nứt của năm 2020.
"Một cuộc bỏ phiếu luận tội sẽ chỉ dẫn đến một đất nước thù địch hơn và chia rẽ sâu sắc hơn", thượng nghị sĩ này nhận định, đồng thời cho rằng việc kết tội ông Trump sẽ "đi ngược lại với những lời kêu gọi vào năm ngoái của ông Biden".
Các quan chức đảng Cộng hòa cũng cho rằng đảng Dân chủ sẽ không nhận được 17 phiếu của các thượng nghị sĩ đảng này nhằm kết tội ông Trump sau khi ông rời nhiệm sở.
"Tôi biết đây là một cơ hội để xóa sổ ảnh hưởng của Trump nhưng tôi không cho rằng sẽ có 17 thượng nghị sĩ bỏ phiếu thông qua việc này", một quan chức đảng Cộng hòa trong Thượng viện cho hay./.