Theo Drive , ngày 7/7, Lầu Năm Góc công bố gói viện trợ quân sự thứ 42 cho Ukraine, trong đó bao gồm cả Đạn Thông thường Đa dụng Cải tiến (DPICM) hay còn được gọi là đạn chùm. Loại vũ khí này được kỳ vọng sẽ giúp Ukraine vô hiệu hóa phòng tuyến Nga với hệ thống hầm hào phức tạp.
Lầu Năm Góc cũng nhấn mạnh DPICM được đánh giá là "hiệu quả cao và đáng tin cậy" và cơ quan này cũng đã tham vấn rộng rãi với quốc hội Mỹ cùng các đồng minh và đối tác về quyết định cung cấp DPICM cho Ukraine.
Đạn pháo DPICM là gì?
DPICM là thuật ngữ chỉ chung nhiều loại đạn pháo và rocket mang đạn con, với thiết kế tương đồng nhau. Phần lớn đạn DPICM được chế tạo trong thập niên 1970-1990, gồm các loại đạn pháo cỡ 105, 155 và 203 mm, cũng như rocket 227 mm cùng Tên lửa đạn đạo chiến thuật ATACMS phóng từ pháo phản lực M270 MLRS và M142 HIMARS.
Cơ chế hoạt động của mẫu đạn chùm DPICM cải tiến đang được quân đội Mỹ phát triển.
DPICM được phát triển từ dòng Đạn Thông thường Cải tiến (ICM). Về tính năng DPICM có thể đối phó cả xe thiết giáp và khí tài bình thường, tuy nhiên mục tiêu chính của đạn chùm vẫn là bộ binh. Mỗi quả đạn con của DPICM được trang bị một đầu nổ lõm xuyên giáp (HEAT), bao quanh là phần vỏ kim loại có thể vỡ vụn thành nhiều mảnh và bắn ra xung quanh với tốc độ cực cao khi đầu đạn chính phát nổ.
Đạn mẹ DPICM thường phóng ra loạt đạn con ở vị trí đã được cài đặt từ trước trên đường bay. Đạn con có kích thước, khối lượng tương đồng với lựu đạn bộ binh và không có thiết bị dẫn đường. Chúng được gắn đuôi hãm bằng vải để ổn định quỹ đạo sau khi tách khỏi đạn chính.
DPICM có khả năng sát thương trên diện rộng tùy thuộc từng phiên bản. Một rocket M26 cỡ 227 mm phóng từ hệ thống HIMARS có thể chứa 644 quả đạn con M77 và phát tán chúng trên vòng tròn bán kính 200 m.
Đối với quân đội Ukraine, các hệ thống pháo binh nước này được phương Tây viện trợ hoàn toàn có thể triển khai đạn DPICM. Ví dụ như pháo phản lực M142 và M270, cũng như một loạt pháo 155nmm và 105 mm tiêu chuẩn NATO có thể bắn các loại đạn chùm DPICM khác nhau.
Trong trường hợp của đạn chùm 155 mm, quân đội Mỹ hiện có đạn M483A1 và M864 có thể mang theo các loại đạn con M42, M46 với tầm bắn lần lượt từ 17km đến 30 km. Mỗi quả M864 có thể mang theo 48 đạn con M42 hoặc 24 đạn M46.
Đồ họa so sánh phạm vi sát thương của đạn chùm (bên trái) với đạn nổ chạm thông thường và đạn kích nổ trên không.
Vì sao Ukraine cần đạn chùm?
Trong một tuyên bố gần đây, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov đánh giá đạn chùm mà Mỹ viện trợ có thể giúp đẩy nhanh quá trình giành lại khu vực Nga đang kiểm soát. Ông Reznikov cũng cam kết sẽ không nã đạn chùm vào "lãnh thổ Nga được quốc tế công nhận".
Giới chuyên gia phương Tây nhận định, DPICM có thể giúp Ukraine đối phó hiệu quả hơn với mạng lưới hầm hào và bãi mìn dày đặc của Nga. Điều này vốn đang gây thiệt hại nặng nề và cản bước chiến dịch phản công được chờ đợi từ lâu của Kiev.
"Hầm hào là phương án đối phó hiệu quả với đạn nổ mảnh thông thường của pháo binh, buộc phe tấn công dùng lượng lớn đạn pháo để bắn phá mà không thu được hiệu quả cao. Ngược lại, đạn chùm có thể bao phủ diện tích rộng trong thời gian ngắn, sử dụng tổng số đạn ít hơn nhiều. Các đạn con cũng có thể rơi thẳng xuống chiến hào và gây thương vong nặng cho bộ binh phòng thủ", chuyên gia quân sự Joseph Trevithick cho biết.
Điều này đặc biệt có lợi cho Kiev, trong bối cảnh Tổng tư lệnh quân đội Ukraine, Đại tướng Valery Zaluzhny hôm 1/7 thừa nhận nguồn cung hạn chế khiến hỏa lực pháo binh Ukraine trong chiến dịch phản công chỉ tương đương 10% quân đội Nga.
"Một quả đạn DPICM có thể đạt hiệu quả tác chiến tương đương hoặc thậm chí vượt trội so với 5 quả rocket thông thường", ông Trevithick phân tích.
Binh sĩ Mỹ vác một quả đạn DPICM 155 mm trong một cuộc tập trận ở Hàn Quốc năm 2016. (Ảnh: US Army)
Điều quan trọng là số đạn DPICM trong kho dự trữ của Mỹ đang rất dồi dào. Mỹ sở hữu gần 3 triệu quả đạn loại này, phần lớn nằm tại nội địa và các căn cứ ở châu Âu, các nghị sĩ Cộng hòa viết trong thư gửi Tổng thống Joe Biden hồi tháng 3.
Tuy nhiên, loại đạn này gây nhiều tranh cãi, bởi những quả đạn con không phát nổ có thể vương vãi trên diện tích rộng và đe dọa dân thường sau xung đột, không khác gì mìn bộ binh. Các loại bom, đạn chùm được sử dụng từ Thế chiến 2 đã gây thương vong cho hàng chục nghìn thường dân trên khắp thế giới.
Để trấn an dư luận, Lầu Năm Góc cho biết đạn chùm được chuyển giao cho Ukraine sẽ là đạn mới nhất và có tỷ lệ lỗi không phát nổ sau khi bắn dưới 2,35%. Đây con số được quân đội Mỹ đánh giá là lý tưởng vì các loại đạn chùm tương tự của Nga có tỷ lệ lỗi từ 30% đến 40%.
Dù vậy các chuyên gia quân sự nhận định DPICM không phải là “viên đạn bạc” bởi không có gì đảm bảo chúng có thể phá vỡ phòng tuyến được người Nga xây dựng suốt 6 tháng qua. Ở một khía cạnh khác DPICM có thể chỉ là một sự bổ sung tạm thời cho kho đạn pháo đang dần cạn kiệt của Ukraine, điều này giúp các đồng minh phương Tây có thể thời gian để sản xuất đạn mới.