Nhắc tới Hạ Long (Quảng Ninh), nhiều người sẽ nghĩ ngay tới đặc sản chả mực giã tay hay những món hải sản nổi tiếng khác như sá sùng, tu hài, hàu nướng mỡ hành, cua, ghẹ tươi sống hay món sam.… Nhưng du khách tới đây còn có thể thử thêm một món ăn khá đặc biệt, đó là ruốc lỗ (ruốc chân dài).
Chỉ to bằng nửa bàn tay, đầu tròn nhỏ, nhưng ruốc chân dài lại có những xúc túc tu dài gần 20cm. Thứ đặc sản nổi tiếng ở Quảng Ninh này có họ với bạch tuộc, nên ngoài tên gọi quen thuộc thì người ta còn gọi là bạch tuộc mini.
Chúng thường đào lỗ, sống quanh các bãi bùn. So với những nơi khác, nước biển Quảng Ninh không mặn bằng nên con ruốc ở đây cũng tươi và ngon hơn. Con ruốc lỗ nào có xúc tu đều, màu sẫm đậm, cử động linh hoạt và thân nhiều nhớt thì chắc chắn sẽ có hương vị ngon nhất.
Vào mỗi thời điểm, ruốc lỗ lại có những đặc trưng và hương vị riêng. Từ tháng 7 đến tháng 10 âm lịch, ruốc lỗ ở vào thời kỳ dễ bắt và có thịt ngon. Khi ruốc đẻ trứng, người dân thường gọi là ruốc cơm xôi, mang hương vị béo ngậy kỳ lạ. Đối với những người sành ăn, nhâm nhi ruốc cơm xôi cùng với ít rượu ngán thì quả thật không gì sánh bằng.
Để đánh bắt được ruốc chân dài phải dùng tới lồng bát quái hoặc đi soi trong lỗ, kĩ thuật đánh bắt cũng đòi hỏi cao hơn đối với các loại hải sản thông thường. Mỗi đêm "đi ngòi" (đánh bắt ruốc lỗ theo cách gọi của người địa phương), người dân phải mang thêm đèn, soi từng cái lỗ nhỏ. Hễ thấy bóng dáng "con mồi" là nhanh tay bắt lấy chúng.
Ruốc chân dài vào mùa thì lượng hàng khá sẵn. Mỗi con có trọng lượng từ khoảng 80 - 120g, thậm chí có con nặg 200g, nên trung bình một cân ruốc sẽ có khoảng 7 - 8 con. Dù nhiều nhưng giá của chúng thì không hề rẻ, giá nhập buôn đã gần 600.000 đồng/kg.
Giá cao một phần do thị trường Trung Quốc rất ưa chuộng món ăn từ ruốc chân dài. Thậm chí, có những thời điểm giá ruốc chân dài còn cao hơn thế. Một số nhà hàng ở Quảng Ninh đang bán loại hải sản tươi sống này với giá 700.000 - 800.000 đồng/kg. Nếu ruốc tươi sống vận chuyển ra Hà Nội thì giá sẽ còn cao hơn nữa, có thể lên tới cả triệu đồng/kg.
Từ những con ruốc tươi ngon, du khách có thể thưởng thức nhiều món khác nhau như ruốc luộc đậm vị, ruốc nướng thơm nức mũi hay món ruốc nấu canh ngọt lịm với nước dùng và các loại gia vị. Khi ăn canh, du khách nên cắt nhỏ con ruốc vào bát rồi thưởng thức sẽ cảm thấy vị ngon hơn.
Những con ruốc còn nóng ấm hòa quyện với vị thanh mát, chua chua của nước dùng sẽ tạo ra hương vị khó cưỡng lại được.
Ruốc lỗ còn được chế biến với nhiều cách như nướng, nhúng giấm, xào cần tỏi, hấp gừng… Nhưng dù là bất cứ món gì, ruốc lỗ nơi đây vẫn mang hương vị giòn rất đặc trưng, không có chút vị tanh của biển.