Tổng thống Assad "vì nghĩa diệt thân"?
Các quốc gia Trung Đông có một lịch sử "đồ sộ" về các cuộc đảo chính quân sự trong đó Syria là quốc gia hiểu rõ hơn cả về mối nguy hại này.
Cố Tổng thống Syria Hafez al-Assad cũng đã lãnh đạo 3 lần đảo chính vào năm 1963, 1966 và 1970. Ngược lại chính ông cũng là "nạn nhân" của một cuộc đảo chính bất thành do anh trai mình là Tướng Rifaat al-Assad dẫn đầu vào năm 1984.
Rút kinh nghiệm đó, Tổng thống Bashar al-Assad hiện tại cũng là người rất cảnh giác, ngay cả với những chỉ huy quân sự, những người họ hàng quyền lực được cho là đã góp phần giúp chính phủ Syria giành lợi thế trong cuộc nội chiến vẫn đang tiếp diễn.
Theo một nguồn tin thân chính phủ giấu tên, TT Assad đã phá vỡ một âm mưu của Rami Makhlouf, anh họ của chính ông và cũng là người giàu nhất Syria với nỗ lực nắm quyền kiểm soát chính trị Syria.
Rami Makhlouf cùng với Talal Dakkak, một cựu chỉ huy dân quân và cũng là doanh nhân ở Hama đã lên kế hoạch để xây dựng một " Lực lượng Tiger " mới hoàn toàn không phụ thuộc chính phủ cũng như SAA.
Tướng Rifaat al-Assad và Cố Tổng thống Hafez al-Assad.
Dakkak đã bắt đầu tuyển mộ dân quân từ các tỉnh Hama, Tartous và Latakia và hy vọng sẽ thu hút một số đơn vị và chỉ huy của Lực lượng Tiger tham gia lực lượng dân quân mới của mình với lời hứa "trả tự do" (không phụ thuộc quân đội Syria) và tiền bạc.
Sau khi TT Assad ra lệnh quản thúc tại gia Rami Makhlouf (cho tới nay thông tin này chưa được xác thực), Quân đội Arab Syria (SAA) đã bắt đầu "để mắt" tới Lực lượng Tiger vì những mối quan hệ và tài trợ của Rami Makhlouf và Talal Dakkak.
Anh họ Rami Makhlouf là một nhân vật ủng hộ Tổng thống Bashar al-Assad trong cuộc nội chiến.
Sư đoàn đặc nhiệm 25, chiếc "lồng vàng" của Tướng Suheil al-Hassan?
Ngày 28/8/2019, các thành viên và chỉ huy Lực lượng Tiger đã đưa ra thông báo về việc đơn vị này sẽ trở thành Sư đoàn đặc nhiệm chống khủng bố số 25 và vẫn do Tướng Suheil al-Hassan lãnh đạo.
Kể từ thời điểm đó, Sư đoàn 25 không còn thuộc Tình báo Không quân Syria mà đã là một đơn vị trực thuộc SAA và nhận sự chỉ huy trực tiếp từ Bộ tổng tư lệnh quân đội Syria.
Sự thay đổi này được cho là nỗ lực của Bộ trưởng Quốc phòng Syria Ali Ayoub nhằm đảo ngược quá trình "quân phiệt hóa", chuyển quyền lực lại cho chính phủ và SAA, lực lượng vũ trang chính thức của Syria.
Tướng Suheil al-Hassan có bị giam trong một "chiếc lồng vàng" hay không tùy thuộc vào lòng trung thành của ông với Tổng thống Bashar al-Assad.
Với việc Sư đoàn 25 được thành lập, Ayoub đã thành công trong việc đặt Lực lượng Tiger và các nhóm dân quân dưới sự chỉ huy của SAA, hạn chế đáng kể khả năng phát triển độc lập của Tướng Suheil al-Hassan.
Hay nói cách khác, Tướng Suheil al-Hassan đã được đặt trong một "chiếc lồng vàng". Đồng thời, ông Ayoub cũng khởi xướng kế hoạch tái cấu trúc lực lượng đặc biệt của SAA và Vệ binh Cộng hòa Syria.
Theo kế hoạch của Ayoub, các sinh viên mới tốt nghiệp học viện quân sự của Syria được cử tới các đơn vị SAA và Vệ binh Cộng hòa đã bị vô hiệu hóa một phần do hao hụt nhân lực trong chiến tranh.
Tại đây, các sĩ quan trẻ được cho là sẽ có cơ hội để chứng minh bản thân và nhận được các hỗ trợ. Kế hoạch của Ayoub nhằm trực tiếp vào Sư đoàn 25 do trước đây họ đã tuyển mộ nhiều người từ các học viện quân sự.
Bộ trưởng quốc phòng Ali Ayoub (người thứ hai từ phải qua) và Tướng Suheil al-Hassan.
Tương lai biến động của Sư đoàn 25
Cho tới hiện tại, mặc dù chưa có thay đổi đáng kể nào bên trong Sư đoàn 25 và đơn vị này đang chuẩn bị cho cuộc chiến sắp tới tại Idlib. Nhưng cùng với chiến thắng có thể dự đoán ở Idlib, việc "hết chim bẻ ná" là chuyện đương nhiên có thể dự đoán.
Tướng Suheil al-Hassan vẫn là sư đoàn trưởng của Sư đoàn 25, nhưng đã từ lâu ông đã không thực sự lãnh đạo đơn vị mà chỉ đóng vai trò như một "chính ủy".
Trên thực tế, các hoạt động quân sự của Lực lượng Tiger đã được chỉ huy bởi các nhân vật khác và những người này sẽ có thể sẽ đảm nhận các vị trí chủ chốt của bộ chỉ huy sư đoàn 25 mới sau khi tái cấu trúc.
Tất nhiên, SAA cũng sẽ đưa các sĩ quan mới để thắt chặt kiểm soát đối với Sư đoàn 25.
Quan trọng hơn, Tướng Ayoub dự định chấm dứt việc các đơn vị hoạt động theo nhóm dạng gia tộc - bộ lạc trong Lực lượng Tiger bằng cách thành lập các đơn vị mới và đưa nhân sự hòa trộn với nhau.
Binh sĩ của Sư đoàn 25 tập trung chuẩn bị tấn công, tháng 11/2019.
Hầu hết các đơn vị của Lực lượng Tiger được hình thành xung quanh một khu dân cư, tuyển quân tại đó và chỉ huy là những nhân vật địa phương nổi bật.
"Con dao hai lưỡi" ở đây là một số đơn vị gần như toàn bộ là người Hồi giáo Sunni (Trung đoàn Tarmeh) trong khi hầu hết các đơn vị khác là người Hồi giáo Alawites và Ismailis.
Phá hủy cấu trúc quyền lực nói trên có thể dẫn đến phản ứng dữ dội từ các chỉ huy đơn vị nếu họ cảm thấy bị tước quyền lực. Cách Ayoub xử lý các đơn vị cấp thấp này (quân số cấp trung đội, đại đội và tiểu đoàn) sẽ rất phức tạp và quan trọng để định hình tương lai của Sư đoàn 25.
Tuy nhiên, quan điểm muốn chấm dứt sự hoành hành của các quân phiệt chắc chắn sẽ nhận được sự ủng hộ của Nga (đây là một trong những mục tiêu chính của Nga kể từ khi can thiệp năm 2015) và Tổng thống Assad.
"Trò chơi vương quyền" của Tướng Ayoub hiện là một bước quan trọng trong việc tái thiết các lực lượng vũ trang Syria có thể trở thành "tương lai biến động" cho một trong những đơn vị quân sự quan trọng nhất của Damascus.
Điều gì sẽ xảy ra với Sư đoàn số 25, nếu các chỉ huy đơn vị của Lực lượng Tiger chống lại việc tái cấu trúc và nổi dậy? Ai sẽ được thăng cấp và ai sẽ bị tước quyền lực?
Tác giả Gregory Waters có bằng Thạc sĩ về Nghiên cứu Toàn cầu của Đại học California, Berkeley. Ông cũng là nhà nghiên cứu các xung đột và chuyển đổi chính trị trong khu vực Trung Đông và Bắc Phi.
Hiện tại của ông tập trung vào việc mô hình hóa cấu trúc đơn vị dân quân vũ trang trong chiến tranh Syria.
Xe tăng của Sư đoàn 25 tham chiến tại nam Idlib.