GIẤC MỘNG WORLD CUP VÀ THỰC TẠI V.LEAGUE

"Khi còn làm việc tại đội tuyển Việt Nam và V.League, tôi luôn tâm tư một câu hỏi thế này. Người hâm mộ Việt Nam và phần lớn giới truyền thông đều quan tâm đến khả năng dự World Cup, nhưng liệu họ đã thực sự nắm bắt được rõ thực tế của bóng đá Việt Nam và những vấn đề cần cải thiện hay chưa?", ông Bae Ji-won, cựu trợ lý của HLV Park Hang-seo tại ĐTQG và U23 Việt Nam, chia sẻ trong cuộc trò chuyện với chúng tôi về giấc mơ World Cup của bóng đá Việt Nam.

Vị HLV người Hàn Quốc nói tiếp: "Có rất ít giải bóng đá trẻ được tổ chức để phát hiện những cầu thủ triển vọng của bóng đá Việt Nam. Đồng thời sân vận động, sân tập và môi trường cũng rất thiếu thốn. Điều đó có nghĩa là các điều kiện cho triển vọng tương lai là chưa đủ. Ngoài ra, môi trường V.League, giải bóng đá hàng đầu của Việt Nam cũng rất thiếu thốn.

Có nhiều điểm khác biệt giữa bóng đá Việt Nam và các nền bóng đá hàng đầu châu Á, từ sân bãi, hệ thống đào tạo trẻ, môi trường tập luyện và kế hoạch bồi dưỡng những cầu thủ có triển vọng".

World Cup 2026 đang là mục tiêu mà nhiều nền bóng đá châu Á nhắm tới, sau khi FIFA chính thức tăng số đội dự giải lên 48, qua đó giúp khu vực AFC được tăng từ 4,5 lên 8,5 suất. Khi nhậm chức vào tháng 2/2023, HLV Troussier cũng nhấn mạnh mục tiêu đưa đội tuyển Việt Nam giành vé dự World Cup 2026, dẫu biết rằng đây sẽ là cuộc cạnh tranh không dễ dàng.

Không chỉ Việt Nam, một đội bóng Đông Nam Á khác là Thái Lan cũng ôm mộng có lần đầu tiên dự World Cup. Tuy nhiên dưới góc nhìn của mình, HLV Bae Ji-won cho rằng đây sẽ là kế hoạch khó nhằn với bóng đá Đông Nam Á, nơi các đội tuyển mới chỉ ở quanh top 100 thế giới. Ông phân tích:

"Để nâng cao thứ hạng FIFA, các đội Đông Nam Á cần đá giao hữu với những đội mạnh và giành được tỷ lệ thắng cao. Họ cũng cần đạt kết quả tốt ở các giải đấu lớn của châu Á. Nếu thứ hạng FIFA thấp, chẳng đội nào muốn đấu giao hữu với họ. Và để làm được điều đó, Việt Nam và các nền bóng đá Đông Nam Á phải nghiêm túc xét xem mình cần làm gì, cần cải thiện điều gì?

Bóng đá Việt Nam phải nhận thức được cách tạo dựng và thực hiện một hệ thống thúc đẩy triển vọng cho tương lai. Hàn Quốc đã 10 lần liên tiếp tham dự World Cup. Nhật Bản, Iran và Ả Rập Xê Út cũng đã nhiều lần giành vé tới World Cup. Đó là những nơi đã có đủ cơ sở hạ tầng, hệ thống và môi trường bóng đá.

Các nền bóng đá Đông Nam Á muốn dự World Cup cần giải quyết được những vấn đề như xây dựng cơ sở hạ tầng để đảm bảo nguồn nhân lực, kế hoạch phát triển trong tương lai, ổn định các giải đấu trong nước, khuyến khích cầu thủ ra nước ngoài thi đấu và cải thiện năng lực, cơ sở vật chất, sân vận động…"

Vị cựu HLV trưởng CLB Viettel nói tiếp: "Ngay cả khi một đội bóng Đông Nam Á được dự World Cup, khả năng cạnh tranh của họ tại vòng chung kết World Cup cũng rất khó khăn. Điều đó có thể mang tới những cảm giác thất vọng và hụt hẫng.

Cơ hội luôn rộng mở với các nền bóng đá Đông Nam Á, nhưng quan trọng nhất là họ cần có quy hoạch và ổn định hệ thống cho tương lai. Các nước châu Âu như Đức, Pháp đều có "kế hoạch 10 năm" cho mục tiêu vô địch World Cup, sau đó từng bước thực hiện công tác phát triển bóng đá trẻ. Đó là lý do tại sao bóng đá châu Âu luôn phát triển".

CẦU THỦ VIỆT NAM CẦN MẠNH DẠN RỜI V.LEAGUE

Với HLV Bae Ji-won, một trong những yếu tố quan trọng để nâng tầm bóng đá Việt Nam nằm ở việc các cầu thủ cần xuất ngoại nhiều hơn, thay vì chỉ thi đấu ở trong nước. Ông dẫn chứng ví dụ tiêu biểu từ nền bóng đá Hàn Quốc:

"Trước hết, chúng ta cần tìm hiểu về các nền bóng đá châu Á thường xuyên thi đấu tại World Cup. Hàn Quốc, Nhật Bản và Australia có đội hình gồm hầu hết các cầu thủ đang thi đấu ở châu Âu. Iran, Ả Rập Xê Út và cả Iraq nữa cũng có nhiều tên tuổi đủ sức cạnh tranh tại môi trường đó.

Nhiều cầu thủ chỉ thi đấu ở trong nước không đủ sức cạnh tranh cơ hội lên tuyển. Và với một đội tuyển có nhiều cầu thủ chơi bóng ở châu Âu, đồng nghĩa họ cũng đủ sức chơi sòng phẳng với nhiều đội châu Âu.

Hơn nữa, việc chơi bóng tại châu Âu giúp cầu thủ tích lũy được nhiều điều, gia tăng sự tự tin. Một số cầu thủ Việt Nam cũng đã thử sức ở châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, tuy nhiên họ vẫn chưa đáp ứng được kỳ vọng. Dẫu vậy, dám bước chân ra ngoài cũng là một tín hiệu tốt.

Hãy nhìn vào bóng đá Hàn Quốc. Cho đến những năm 1990, chúng tôi vẫn có rất ít cầu thủ chơi bóng ở châu Âu. Vì thế dù liên tục có mặt ở World Cup, thành tích của tuyển Hàn Quốc vẫn rất tệ.

Bước ngoặt xảy ra sau World Cup 2002. Tuyển Hàn Quốc vào đến bán kết World Cup và kể từ đó mọi thứ thay đổi. Nhiều cầu thủ có cơ hội thăng tiến ở nước ngoài; cơ sở vật chất sân vận động, nhân lực và môi trường bóng đá cũng phát triển rất nhiều. Nhờ đó, Hàn Quốc tiếp tục tạo được nền tảng để ngày một tiến bộ hơn ở World Cup".

Cựu trợ lý HLV Park Hang-seo kể tiếp: "Không chỉ cầu thủ chuyên nghiệp ra nước ngoài, mà nhiều cầu thủ trẻ của Hàn Quốc cũng sang châu Âu và Nam Mỹ để học bóng đá. Hơn 200 cầu thủ trẻ Hàn Quốc sang Brazil để tập luyện.

Nếu các cầu thủ Việt Nam được trao cơ hội ở nước ngoài, tương lai cho ĐTQG và bóng đá Việt Nam cũng sẽ được mở ra. Điều đó rất cần cho sự phát triển chung của một nền bóng đá và nó phải được tạo ra theo nhiều cách khác nhau".

HLV TROUSSIER ĐÚNG HAY SAI VỚI DÀN CẦU THỦ TRẺ?

Sau thất bại tại Asian Cup 2023 với 3 trận toàn thua, HLV Troussier phải đối mặt với nhiều áp lực. Vấn đề nhân sự đội tuyển Việt Nam liên tục được nhắc tới, trong bối cảnh ông Troussier trao cơ hội cho nhiều cầu thủ trẻ, còn các trụ cột dưới thời HLV Park Hang-seo lại vắng mặt vì nhiều lý do.

Nhận định về vấn đề này, HLV Bae Ji-won đưa ra quan điểm: "Asian Cup là giải đấu lớn nhất châu Á. Thông qua giải đấu này, người ta có thể đánh giá về khả năng tranh vé dự World Cup của các đội bóng.

Đội hình thiên về cầu thủ trẻ có điểm mạnh về sức mạnh và tâm lý vững vàng. Tuy nhiên, về trải nghiệm, kỹ năng ứng biến và vận hành chiến thuật của họ có thể còn chưa đủ. Vì vậy, nhiều đội bóng lựa chọn cách kết hợp đội hình gồm những cầu thủ kinh nghiệm và các tài năng trẻ. Nói cách khác, Asian Cup không nên trở thành nơi thử nghiệm cho vòng loại World Cup. Chiến thuật và lối chơi cần được xây dựng từ trước, và Asian Cup sẽ là nơi để các đội bóng chứng minh khả năng thực sự của mình.

Ví dụ với đội tuyển Hàn Quốc, 70% đội hình dự Asian Cup 2023 từng dự World Cup 2022. Chúng tôi chỉ có sự bổ sung một số cầu thủ trẻ theo yêu cầu chiến thuật đặc thù. Vì vậy, phong độ của tuyển Hàn Quốc gần như không có sự thay đổi hay sa sút nào đáng kể.

Trong bóng đá hiện đại, các chuyên gia cho rằng độ tuổi từ 28 đến 32 có khả năng thi đấu tốt nhất. Điều này nhắm vào kỹ năng và sự trưởng thành khi chơi bóng. Tất nhiên, các cầu thủ trẻ cũng có thể thể hiện được nhiều điều, nhưng bóng đá cũng đề cao tầm quan trọng của kinh nghiệm và trải nghiệm.

Tuyển Việt Nam đã thất bại ở Asian Cup. Không thể nói việc Việt Nam ghi bàn vào lưới một đội mạnh ở Asian Cup thì điều đó cũng sẽ xảy ra ở vòng loại World Cup. Có nhiều điều khác biệt sẽ xảy đến, bởi ở mỗi trận đấu, giải đấu khác nhau, đối thủ lại có sự chuẩn bị khác nhau"

Chiến lược gia người Hàn Quốc phân tích kỹ hơn: "Tôi lấy ví dụ về đội tuyển Hàn Quốc để nhấn mạnh rằng bóng đá không nên chỉ gồm các cầu thủ kinh nghiệm, hay chỉ dùng cầu thủ trẻ. Điều quan trọng nhất là việc sắp xếp vị trí phải cân bằng, lối chơi và sự hiểu biết về chiến thuật phải hài hòa với nhau để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Điều này có nghĩa là đội bóng cần được xây dựng bằng sự kết hợp hài hòa giữa các cầu thủ trẻ đầy tinh thần và đam mê, kết hợp với nền tảng những cầu thủ có nhiều kinh nghiệm và định hình lối chơi. Cầu thủ trẻ nhiều khi chỉ biết cầm bóng và tiến lên phía trước, trong khi các cựu binh biết cách quan sát cả hai bên và bao quát phía sau. Ngược lại, thể lực và sự táo bạo của cầu thủ trẻ cũng sẽ khỏa lấp cho đàn anh.

Tuyển Việt Nam đã dự Asian Cup với nhiều cầu thủ trẻ. Kết quả đội đạt được không như mong muốn, nhưng mọi người cũng nhìn thấy được tiềm năng của những nhân tố mới.

Chỉ có điều các trận đấu tại vòng loại World Cup đã cận kề rồi. Tôi không biết khi đối đầu với các đội bóng gồm nhiều cầu thủ giàu kinh nghiệm, liệu HLV Troussier có kế hoạch và ý tưởng gì trong tương lai?

Tất nhiên, chẳng ai đoán trước được những điều HLV Troussier toan tính sẽ đạt được kết quả đến mức nào. Số phận của ông ấy sẽ được định đoạt bởi kết quả cuối cùng. Đã có nhiều ý kiến tiêu cực từ dư luận về thành tích của tuyển Việt Nam dưới thời HLV Troussier. Tuy nhiên tôi nghĩ chính bản thân ông ấy cũng hiểu được điều đó và tự biết mình phải làm gì".

CÁNH CỬA WORLD CUP VẪN CÓ THỂ MỞ RA, NẾU…

Thách thức lớn là vậy, tuy nhiên theo quan điểm của HLV Bae Ji-won, cơ hội dự World Cup 2026 vẫn có thể đến với Việt Nam cũng như bóng đá Đông Nam Á, nếu như những yếu tố thiên thời, địa lợi, nhân hòa hội tụ.

Trước tiên, ông phân tích về màn trình diễn của các đội bóng Đông Nam Á tại Asian Cup 2023:

"Các đội bóng Đông Nam Á vẫn gặp nhiều khó khăn trước các đối thủ hàng đầu châu lục. Vì thế, tất cả đều đặt mục tiêu trước tiên là lọt vào vòng 16 đội. Bóng đá vốn ẩn chứa nhiều bất ngờ, các đội cửa dưới hoàn toàn có thể tiến sâu. Tuy nhiên màn trình diễn tại Asian Cup 2023 chưa đủ để bóng đá Đông Nam Á làm nên được điều đó.

Tuyển Việt Nam là ứng viên hàng đầu ở AFF Cup hay SEA Games, nhưng khi bước ra châu Á lại là câu chuyện rất khác. Hay như Thái Lan và Indonesia, họ lọt vào vòng 1/8 nhưng cũng đều phải dừng bước. Để làm được điều gì đó, họ cần thể hiện những phẩm chất ở đẳng cấp cao hơn so với tầm SEA Games.

Tất nhiên, dù còn phải cải thiện nhiều nhưng các đội Đông Nam Á vẫn xứng đáng khen ngợi với nỗ lực của mình. Malaysia có trận hòa 3-3 ấn tượng trước Hàn Quốc, Indonesia có lối chơi đầy chủ động, trong khi Thái Lan cho thấy khả năng phòng ngự chặt chẽ.

Trong khi đó, cá nhân tôi thấy tiếc cho đội tuyển Việt Nam. Dưới thời HLV Troussier, tuyển Việt Nam có nhiều thay đổi về lực lương, chiến thuật và lối chơi. Tôi không có ý so sánh xem hiện tại và quá khứ điều gì tốt hơn. Điều quan trọng là việc tuyển Việt Nam đã có cơ hội thử thách mình ở một giải đấu lớn như Asian Cup".

HLV 61 tuổi nói tiếp: "Với World Cup, việc châu Á có 8,5 suất cũng là cơ hội cho khu vực Đông Nam Á, dẫu biết rằng họ sẽ phải cạnh tranh với nhiều đội bóng mạnh khác.

Tôi xếp Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia, Ả Rập Xê Út, Iran, Iraq, Qatar và Uzbekistan vào nhóm một. Trong khi đó, nhóm hai gồm Oman, UAE, Syria, Jordan, Bahrain, Trung Quốc và Tajikistan.

Trước mắt, các đội như Việt Nam, Thái Lan, Indonesia và Malaysia nằm trong nhóm có thể lọt vào vòng loại thứ ba World Cup 2026. Khi ấy, kết quả bốc thăm chia bảng sẽ rất quan trọng. Các đội ở nhóm một và hai có thể sẽ phải cạnh tranh trực tiếp với nhau. Khi đó, cơ hội sẽ mở ra với những đội yếu hơn".

Kết lại, HLV Bae Ji-won cũng nhấn mạnh dù thua Indonesia tại Asian Cup, tuy nhiên trong 2 trận tái đấu ở vòng loại World Cup vào tháng 3 tới, thầy trò ông Troussier hoàn toàn có thể đòi lại món nợ này. Ông nói:

"Việc lọt vào vòng 1/8 Asian Cup không phải thước đo để đánh giá đội nào sẽ có lợi thế hơn ở vòng loại World Cup. Quan trọng là sau giải đấu vừa rồi, các đội bóng rút ra bài học gì để hoàn thiện mình.

Ở khu vực Đông Nam Á, tuyển Việt Nam luôn duy trì thế áp đảo trong trận đấu với Indonesia. Tất nhiên, kết quả ở một trận đấu cụ thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố ở thời điểm đó. Nhiệm vụ của HLV trưởng là nhận ra vấn đề của đội bóng và chuẩn bị cho những thách thức sắp tới, tìm xem giải pháp là gì. Đó sẽ là nhiệm vụ quan trọng để tuyển Việt Nam chuẩn bị cho cuộc tái đấu với Indonesia".