Một số người "bỉ bai" việc lãnh đạo tỉnh này khen thưởng nóng cho Ban chuyên án sau khi bắt giữ được hung thủ. Khi vụ án đã có độ lùi về thời gian, được tiếp cận những thông tin bên lề về hành trình điều tra 56 ngày đêm không ngừng nghỉ của lực lượng phá án, mới có thể hiểu đúng về lời ngợi khen ấy.
Cuộc điều tra "xuyên Tết"
Đêm 30 Tết Nguyên đán Kỷ Hợi (tức ngày 4/2/2019), khi đang triển khai kế hoạch bảo vệ chương trình nghệ thuật và bắn pháo hoa chúc mừng năm mới thì Phòng Cảnh sát hình sự - Công an tỉnh Điện Biên nhận lệnh từ Ban Giám đốc Công an tỉnh, về việc phối hợp Công an thành phố Điện Biên Phủ, Công an huyện Điện Biên tổ chức triển khai lực lượng xuống địa bàn truy tìm tung tích chị Cao Mỹ Duyên (sinh 1997) là sinh viên trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên.
Theo trình báo của gia đình, khoảng 19 giờ cùng ngày, chị Duyên sử dụng xe máy Wave BKS 27H1-7407 chở gà đi giao cho khách tại khu vực C13, phường Thanh Trường, TP. Điện Biên Phủ nhưng sau đó không thấy về nhà, không liên lạc điện thoại được, không rõ Duyên ở đâu.
Ngay sau đó, lực lượng truy tìm đã tiến hành rà soát 91 khu trọ, nhà nghỉ, khách sạn, kho bãi, nhà hoang nhưng không phát hiện được tung tích nữ sinh này.
Mở rộng phạm vi tìm kiếm, đến sáng ngày 6/2 phát hiện chiếc xe máy nói trên tại đội 18, xã Noong Luống, huyện Điện Biên. Đến trưa hôm sau (7/2) thì phát hiện xác chị Duyên tại khu chuồng chăn nuôi của một căn nhà không có người thuộc Đội 11, xã Thanh Nưa, huyện Điện Biên.
Kết quả khám nghiệm hiện trường, tử thi xác định nạn nhân chết do bị siết cổ; hiện trường phát hiện tử thi không phải là hiện trường chính mà chỉ là hiện trường giấu xác nạn nhân, tử thi được đối tượng gây án đưa từ bên ngoài đặt vào hiện trường.
Đối tượng trong vụ án thực nghiệm điều tra.
Vụ án chưa rõ thủ phạm, xảy ra tại khu vực xã biên giới và là địa bàn phức tạp về an ninh trật tự, liên quan đến nhiều địa bàn khác nhau, lại đúng vào dịp Tết đã gây hoang mang, lo sợ và bức xúc trong dư luận cả nước.
Xét tính chất đặc biệt nghiêm trọng của vụ án, Ban Giám đốc Công an tỉnh đã xác lập Chuyên án truy xét do Đại tá Tráng A Tủa (Phó Giám đốc, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT Công an tỉnh) làm Trưởng ban; Thượng tá Dương Quốc Hoàn (Trưởng phòng Cảnh sát hình sự) làm Phó trưởng ban, huy động toàn bộ lực lượng điều tra hình sự trong tỉnh cùng các phương tiện nghiệp vụ, sử dụng đồng bộ các biện pháp đấu tranh chuyên án. Bộ Công an đã chỉ đạo Cục Cảnh sát hình sự, Cục Kỹ thuật nghiệp vụ cử cán bộ tăng cường, hỗ trợ địa phương trong quá trình phá án.
Ban chuyên án đã thành lập nhiều tổ công tác xuống địa bàn, phát động phong trào quần chúng tham gia tố giác tội phạm, tiến hành phát hơn 7.150 phiếu thu thập thông tin đến các hộ gia đình trên địa bàn 6 xã Hua Thanh, Thanh Nưa, Thanh Hưng, Thanh Luông, Noong Luống, Noong Hẹt của huyện Điện Biên, phường Thanh Trường TP Điện Biên Phủ; tổ chức các buổi họp dân vận động nhân dân tố giác tội phạm.
Lực lượng đấu tranh chuyên án đã nhận được nhiều thông tin có giá trị từ quần chúng nhân dân về các manh mối liên quan đến vụ án qua phiếu thu thập thông tin, nhiều trường hợp quần chúng trực tiếp gọi điện thoại cung cấp cho cơ quan Công an.
Bên cạnh đó, việc rà soát các đối tượng nghi vấn từ trước đến nay có mâu thuẫn, có mối quan hệ tình ái, mua bán, làm ăn với nạn nhân và gia đình được triển khai khẩn trương.
Cùng lúc đó, các mũi trinh sát đẩy mạnh soát xét, sàng lọc số người nghiện chất ma túy, các đối tượng có tiền án, tiền sự trên địa bàn xã Noong Luống, Thanh Nưa, Hua Thanh huyện Điện Biên, khu vực C13, phường Thanh Trường - TP Điện Biên Phủ và các địa bàn lân cận, đặc biệt chú ý các đối tượng có tiền án, tiền sự về các hành vi hiếp dâm, giết người, cướp, cưỡng đoạt tài sản…
Song song với các hoạt động này, việc nắm tình hình dư luận phản ánh về vụ án, về nạn nhân, gia đình nạn nhân, về các đối tượng có mối quan hệ và mâu thuẫn từ trước với chị Duyên và gia đình; nắm tình hình diễn biến tư tưởng, biểu hiện của các thành viên gia đình nạn nhân trong quá trình tổ chức tang lễ; nắm tình hình hoạt động của tội phạm hình sự, ma túy trên địa bàn để phát hiện mối liên quan đến vụ án... được triển khai quyết liệt.
Qua theo dõi những phản ứng bất thường của mẹ nạn nhân trên mạng xã hội, giả thuyết về mối liên hệ giữa vụ việc chị Duyên bị sát hại với bà Trần Thị Hiền được đặt ra, định hướng cho hoạt động điều tra thu thập tài liệu, chứng cứ.
Việc truy xét theo vật chứng vụ án đến sáng ngày 8 và 9/2 đã phát hiện thêm một số đồ vật của nạn nhân, đồng thời phát hiện hiện trường nghi có liên quan đến vụ án là một ngôi nhà cấp 4 được xây lợp mái ngói đã cũ nát, bỏ hoang, không có cửa, thuộc tổ 11, phường Thanh Trường, TP Điện Biên Phủ, bên trong nhà có nhiều dấu vết nghi máu.
Nút thắt
Qua rà soát các đối tượng có tiền án tiền sự, đối tượng nghiện chất ma túy trên địa bàn xã Thanh Nưa, huyện Điện Biên, các trinh sát đặc biệt chú ý tới một "khuôn mặt đen" là Bùi Văn Công (SN 1975, trú tại đội 11, xã Thanh Nưa, huyện Điện Biên) vì những dấu hiệu rất "khét". Trước hết, Công có nhà gần nơi phát hiện xác chị Duyên; vợ Công (Bùi Thị Kim Thu) là người đầu tiên phát hiện tử thi.
Căn nhà hoang nơi phát hiện chị Duyên là của Bùi Thị Thơm (em gái ruột Công). Thứ hai, Công là đối tượng nghiện chất ma túy, có một chiếc xe tải loại tải trọng 750 kg. Thứ ba, qua kiểm tra bí mật phát hiện trong thùng xe của Công có nhiều dấu vết màu nâu đã khô nghi là máu. Chưa hết, "đồng đảng" với gã còn có các "con nghiện" là Phạm Văn Nhiệm; Lường Văn Hùng và Lường Văn Lả. Chúng thường xuyên qua lại nhà Bùi Văn Công. Qua nhiều biện pháp nghiệp vụ chuyên sâu, đã có những căn cứ xác định Công cùng 3 tên này đều nghi vấn liên quan đến vụ án.
Thông qua các biện pháp nghiệp vụ chuyên sâu, cuối cùng Ban chuyên án đã lần ra đầu mối vô cùng quan trọng, đó là Vương Văn Hùng (SN 1984, trú tại khối Tân Thủy, TT huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên) - kẻ đã đặt mua gà chiều ngày 4/2 sau đó hẹn nạn nhân đến địa điểm giao gà.
Xác định Hùng là một mắt xích quan trọng, giữ vai trò "đột phá khẩu" để làm sáng tỏ vụ án, lực lượng phá án đã triển khai biện pháp trinh sát liên hoàn để củng cố căn cứ bắt tên này. Hành trình truy vết, thu thập dữ liệu hình ảnh phản ánh hoạt động của Hùng trước, trong, sau khi vụ án xảy ra được tiến hành công phu, tỉ mỉ.
Kết quả nghiên cứu dữ liệu hình ảnh của 32 camera; dữ liệu hành trình của xe taxi đón Hùng, dữ liệu tọa độ điện thoại của nạn nhân… cho thấy nhiều thông tin có giá trị, tạo căn cứ cho việc bắt giữ nghi phạm Vương Văn Hùng. Đây là mẻ lưới đầu tiên trong hành trình giải mã vụ án đặc biệt nghiêm trọng này.
Các đối tượng gây án.
Chẻ tre, róc mía
Trao đổi với tôi, những điều tra viên trực tiếp xét hỏi Vương Văn Hùng cho biết, đó là cuộc đấu trí căng thẳng, cam go, bởi gã vốn là đối tượng tù tha, nghiện ma túy. Vì phạm trọng tội biết nếu khai rõ sự thật sẽ chịu hình phạt nghiêm khắc nên gã kiên quyết "đổ bê tông".
Tuy nhiên, sau nhiều ngày đấu tranh quyết liệt, Hùng đã thừa nhận hành vi phạm tội và khai ra những kẻ có liên quan đến vụ án, gồm Bùi Văn Công, Phạm Văn Nhiệm, Lường Văn Hùng, Lường Văn Lả, Phạm Văn Dũng, Cầm Văn Chương, Bùi Thị Kim Thu.
"Hội ngộ" tại cơ quan điều tra, cả bọn đều tỏ ra "cứng đầu", bởi toàn những kẻ đã có nhiều tiền án, tiền sự. Vì đã có sự bàn bạc từ trước về việc không khai báo, ai bị bắt người đó tự chịu để đối phó với cơ quan điều tra, nên chúng đều khai báo quanh co, nhỏ giọt, chỉ thừa nhận những gì cơ quan điều tra đã nắm rõ và không khai ra đồng phạm.
Các đối tượng cầm đầu như Bùi Văn Công, Vì Văn Toán rất ngoan cố, hơn 1 tháng kể từ khi bị bắt giam vẫn không chịu khai báo hành vi phạm tội, phủ nhận sự liên quan với vụ án.
Mặt khác, do hầu hết các đối tượng đều nghiện chất ma túy nên khi bị bắt, giam giữ không có ma túy hoặc methadone để sử dụng, xuất hiện hội chứng cai như vật vã, lên cơn nghiện... nên khai báo ngắt quãng, các buổi hỏi cung thường phải kéo dài để chờ bị can tỉnh táo, nhiều buổi hỏi cung không tiến hành được.
Quá trình đấu tranh khai thác, nhận thấy Lường Văn Hùng và Lường Văn Lả có vai trò giúp sức, không phải chủ mưu cầm đầu, là mắt xích thứ yếu... nên các điều tra viên đã kiên trì giáo dục, thuyết phục, động viên bị can trên cơ sở giải thích chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng và Nhà nước, lấy chân lý, lẽ phải, đạo đức để giáo dục, thuyết phục. Kết quả là 2 tên này đã bị khuất phục và thành khẩn khai báo toàn bộ hành vi phạm tội của mình và đồng bọn với các điều tra viên, mở được nút thắt của vụ án.
Tổ xét hỏi đã vận dụng linh hoạt chiến thuật hỏi cung, khai thác triệt để những mâu thuẫn trong lời khai của bị can với tài liệu, chứng cứ khác và mâu thuẫn trong chính lời khai của bị can để đấu tranh quyết liệt, không để các bị can có thời gian suy nghĩ đối phó, dù ban đầu hết sức ngoan cố nhưng trước những tài liệu chứng cứ đã thu thập cùng lập luận sắc bén, lý lẽ thuyết phục của các điều tra viên, ý chí chống đối của từng tên bị bẻ gãy, chúng đã phải thừa nhận hành vi phạm tội của mình, đồng thời khai rõ đối tượng chủ mưu, cầm đầu vụ án là Vì Văn Toán (SN 1982, trú tại đội 5, xã Thanh Yên, huyện Điện Biên).
Hành trình 56 ngày đêm phá án đã khép lại với 9 đối tượng bị bắt giữ, khởi tố điều tra về hàng loạt tội danh như Giết người, Hiếp dâm, Cướp tài sản, Bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản, Tàng trữ trái phép chất ma túy và Không tố giác tội phạm.