Cuộc gặp "định mệnh" của ông Đinh La Thăng và Hà Văn Thắm
Theo kết luận điều tra, năm 2006, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) đã thực hiện các thủ tục để thành lập Ban trù bị ngân hàng TMCP Hồng Việt.
Tuy nhiên, năm 2008, thực hiện chủ trương của Chính phủ về kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, PVN không tham gia vào việc thành lập ngân hàng Hồng Việt mà chuyển sang góp vốn mua cổ phần tại Ngân hàng TMPC Đại Dương (Oceanbank) do Hà Văn Thắm làm Chủ tịch HĐQT.
Tại cơ quan điều tra, Hà Văn Thắm khai: ngày 17/9/2008, Thắm nhận được điện thoại của Nguyễn Xuân Sơn khi đó là Trưởng Ban trù bị của Ngân hàng Hồng Việt thuộc PVN trao đổi việc PVN muốn tham gia góp vốn vào Oceanbank vì lý do Ngân hàng Hồng Việt không được phép thành lập.
Hà Văn Thắm tại tòa. Ảnh: X.T.
Sau đó, Hà Văn Thắm đến trụ sở PVN gặp ông Đinh La Thăng, Nguyễn Xuân Sơn, Nguyễn Ngọc Sự và Nguyễn Mạnh Hà (cả 3 ông này khi đó đang nằm trong Ban trù bị của Ngân hàng Hồng Việt), để trao đổi thống nhất việc PVN góp vốn vào Oceanbank.
Tại cuộc gặp này, hai bên đã thống nhất PVN tham gia góp 400 tỷ đồng, tương đương 20% vốn điều lệ trong đợt tăng vốn điều lệ của Oceanbank từ 1.000 tỷ đồng lên 2.000 tỷ đồng và PVN sẽ hỗ trợ về tài chính, vốn, đồng thời khuyến khích các đơn vị thành viên sử dụng các dịch vụ tài chính ngân hàng do Oceanbank cung cấp.
Thời gian sau, Oceanbank tiếp tục tăng vốn điều lệ từ 2000 tỷ đồng lên 5000 tỷ đồng, chia làm 2 giai đoạn. Và để đảm bảo duy trì việc nắm giữ 20% vốn điều lệ của PVN tại Oceanbank, PVN phải tiếp tục góp vốn bổ sung, tổng cộng là 800 tỷ đồng.
Sau này, PVN đã mất trắng toàn bộ số tiền này, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng đối với tài sản Nhà nước và của PVN.
Cũng tại cơ quan điều tra, Hà Văn Thắm khẳng định, trước khi kí thỏa thuận này, PVN chưa tiếp xúc Oceanbank để tổ chức khảo sát, thẩm định tình hình hoạt động của Oceanbank.
Còn theo lời khai của Nguyễn Xuân Sơn, trước khi ký thỏa thuận trên, Sơn đã được ông Đinh La Thăng gọi lên phòng làm việc của Chủ tịch HĐQT gặp gỡ, đàm phán với Hà Văn Thắm để xử lý các vấn đề của Ban trù bị Ngân hàng Hồng Việt do Thủ tướng CP không cho phép thành lập ngân hàng.
Tại cuộc làm việc này, sau khi ông Đinh La Thăng và Hà Văn Thắm thống nhất chủ trương PVN góp vốn mua cổ phần Oceanbank, Nguyễn Xuân Sơn đề xuất PVN làm việc với Oceanbank để tiếp nhận toàn bộ nhân sự, trang thiết bị, cơ sở vật chất mà Ban trù bị Ngân hàng Hồng Việt đã đầu tư.
Với quyết định chóng vánh nói trên, sau này PVN đã mất trắng toàn bộ số tiền 400 tỷ đồng góp vốn ban đầu và 400 tỷ bổ sung để duy trì tỷ lệ vốn khi Oceanbank tăng vốn điều lệ.
Góp vốn trước khi Chính phủ có ý kiến
Cũng theo tài liệu của cơ quan điều tra, ngày 18/9/2008 (chỉ 1 ngày sau cuộc gặp với các ông Thăng - Thắm - Sơn), ông Nguyễn Ngọc Sự, Phó Tổng Giám đốc PVN đã có báo cáo đánh giá tình hình hoạt động của Ngân hàng Oceanbank trong đó nêu rõ: Oceanbank là ngân hàng có quy mô hoạt động nhỏ, vốn và tiềm lực tài chính thấp.
Tiếp nhận báo cáo, ông Đinh La Thăng, Chủ tịch HĐQT PVN đã không tổ chức họp HĐQT để có chỉ đạo đánh giá lại tình hình hoạt động, năng lực của Oceanbank, phương án góp vốn, tính hiệu quả khả thi của việc góp vốn.
Ngay trong ngày 18/9, ông Đinh La Thăng và Hà Văn Thắm, Chủ tịch HĐQT của Oceanbank đã kí thỏa thuận, cam kết PVN góp 20% vốn điều lệ tại Oceanbank.
Ngày 29/9/2008, ông Nguyễn Ngọc Sự ký tiếp văn bản gửi HĐQT, trong đó nêu: "Oceanbank là ngân hàng có quy mô nhỏ (tổng tài sản đến tháng 6/2008 là hơn 10 ngàn tỷ).
Trong quý II/2008, Oceanbank không tiếp tục trích lập dự phòng rủi ro tín dụng, mặc dù các khoản vay dưới chuẩn vẫn gia tăng...
Oceanbank đang đứng trước bài toán nặng nề nhất về khả năng đứng vững và có thể phát triển trong giai đoạn thị trường tài chính tiền tệ đang có nhiều biến động, cạnh tranh khốc liệt ở một tương lai rất gần, khi khả năng thanh khoản kém, vốn và tiềm lực tài chính thấp, chất lượng tài sản thấp...".
Ngày 30/9/2008, trong một cuộc họp HĐQT PVN do ông Đinh La Thăng chủ trì, các thành viên HĐQT lúc này mới được biết việc PVN có chủ trương góp vốn vào Oceanbank và ông Đinh La Thăng thậm chí đã ký thỏa thuận góp vốn với Hà Văn Thắm.
Sau các đợt góp vốn, PVN đã góp vào Oceanbank 800 tỷ đồng, tương đương 20% vốn điều lệ.
Điều này trái với quy định tại Luật Các tổ chức tín dụng năm 2010: "Một cổ đông là tổ chức không được sở hữu vượt quá 15% vốn điều lệ của một tổ chức tín dụng".
Điều đáng nói, các nghị quyết góp vốn đợt 1 và đợt 2, PVN ban hành trước khi Thủ tướng hoặc Phó Thủ tướng có ý kiến. Riêng đối với đợt 3, Văn phòng Chính phủ và các Bộ, ngành không nhận được báo cáo, xin ý kiến của PVN về việc góp vốn.
Cơ quan điều tra xác định ông Đinh La Thăng và 6 đồng phạm khác đã phạm vào tội "Cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý gây hậu quả nghiêm trọng".