Trong lịch sử cung hoàng đạo của Trung Quốc có rất nhiều sự tích, truyền thuyết liên quan, ở mỗi vùng khác nhau lại xuất hiện một dị bản về câu hỏi: Tại sao lại có 12 con giáp?
Vì sao chuột lại con vật đứng đầu tiên và làm sao thứ tự như vậy được hình thành? Dưới đây là sự tích được biết tới nhiều nhất trong văn hóa cung hoàng đạo của Trung Quốc.
Cuộc đua giành vị trí của 12 con giáp
Khi nghe tin Ngọc hoàng đại đế tổ chức một cuộc đua chọn ra 12 con giáp, mèo và chuột lúc đó vừa là đôi bạn thân, vừa là hàng xóm của nhau đã lên kế hoạch cưỡi trên lưng con trâu để băng qua sông.
Chúng biết con vật to lớn này sẽ dễ dàng lội nước và cán đích đầu tiên. Ngay ở thời điểm xuất phát, mèo và chuột đã nhanh nhẹn nhảy lên đầu của trâu để ngồi, do da đầu quá dày nên con trâu chẳng biết 2 con vật đang ở trên đầu mình.
Nhưng khi đang vượt sông thì chuột bất ngờ bị trượt người về phía trước, điều này khiến mèo bị rơi xuống sông. Từ đó, mèo sinh ra mối thù không đội trời chung với chuột và cũng khá là sợ nước.
Con trâu cứ thế băng băng về đích, đáng lẽ ra nó đã đến trước nhưng chuột nhanh hơn nó một bước khi nhảy xuống từ lưng con vật và cán đích đầu tiên. Trâu ngậm ngùi về nhì, kế sau 2 con vật là hổ.
12 con giáp trong văn hóa Trung Hoa
Thỏ là con vật giành được vị trí thứ tư, dù nhanh nhẹn nhưng với địa hình sông hiểm trở, thỏ ta cũng phải chật vật lắm mới có thể vượt qua.
Rồng dù có khả năng bay lượn và đáng lẽ phải là con vật đến đầu tiên, tuy nhiên nó gặp một ngôi làng đang gặp hỏa hoạn.
Vì ra tay tương trợ, cứu người nên chỉ có thể đến thứ 5. Rắn và ngựa lần lượt đến ngay sau rồng ở vị trí thứ 6 và 7.
Cả dê, khỉ và gà đều cùng vượt sông trên một chiếc bè, chúng cũng phải chật vật lắm mới qua được. Khi vào đến bờ, dê được nhường lên trước rồi đến khỉ và gà. Theo thứ tự, dê ở vị trí thứ 8, khỉ là thứ 9 và gà đứng thứ 10.
Chó vốn là một loài bơi giỏi nhưng với việc không tắm trong thời gian dài khiến nó say mê nghịch nước, vui đùa dưới sông.
Vì thế mà chỉ kết thúc cuộc đua ở vị trí thứ 11.
Có một chút tương đồng với chó, lợn dù sở hữu một tốc độ phải nói là đáng kinh ngạc, tuy nhiên nó là con vật ăn nhiều và khi ăn xong thì lại buồn ngủ, vì lẽ đó mà nó đến muộn. Đấy chính là lời lý giải cho vị trí thứ 12 của lợn.
Tại sao chuột lại là con vật đứng đầu trong 12 con giáp?
Bên cạnh sự tích về mưu mẹo trong cuộc đua tranh giành vị trí trong 12 cung hoàng đạo Trung Quốc, vẫn còn một truyền thuyết khác về thứ tự của từng con vật.
Trong thần thoại Trung Quốc về nguồn gốc của thế giới, vũ trụ ban đầu là một quả trứng chìm trong bóng tối. Sau đó, chính nhờ chuột đã cắn rách vũ trụ thì bầu trời và mặt đất mới chia đôi, ánh sáng xuất hiện.
Chuột từ đó được xem là anh hùng giải cứu thế giới và vị trí đứng đầu trong 12 con giáp là để vinh danh loài vật này.
Năm Canh Tý 2020.
Và những truyền thuyết trên chỉ là câu chuyện truyền miệng, cách lý giải khôn khéo của nhân gian về thứ tự của 12 con giáp. Lý do thực sự đã bị thất truyền qua hàng ngàn năm lịch sử.
Văn hóa Trung Hoa có liên quan nhiều đến thuyết âm dương - ngũ hành và có một điều chắc chắn rằng người xưa chọn 12 con vật kể trên đều do sự thờ tụng và tầm quan trọng của chúng trong niềm tin của con người.