Sau một trong những mùa cháy rừng tồi tệ nhất và đại dịch COVID-19 trên toàn cầu, Úc hiện đang đối mặt với thách thức mới nhất: một cuộc chiến "khổng lồ" với loài gặm nhấm.
Hàng chục triệu con chuột đang xuất hiện khắp nơi ở các bang ở miền Đông Úc, cùng với đó là những câu chuyện kinh dị được người dân chia sẻ hàng ngày. Tại vùng "tâm dịch" ở vùng nông thôn bang New South Wales (NSW), những người nông dân đã đăng tải lên mạng xã hội nhiều video về những con chuột đang đục khoét đất đai, phá hoại mùa màng và ẩn nấp trong nhà họ.
Guy Roth, làm việc tại một trang trại nghiên cứu rộng lớn của Đại học Sydney gần thị trấn Narrabri tại NSW, cho biết loài gặm nhấm gây hại này đang "thống trị" khu vực này. "Tôi biết lúc cao điểm chúng tôi có tới 2 con chuột trên một mét vuông của khu vực trồng trọt… [vì vậy] nếu tôi tính toán đúng, tổng số lượng chuột sẽ là 20 triệu con. Số lượng chuột hiện tại còn nhiều hơn dân số con người tại đa phần các thành phố lớn", ông Roth cho biết.
Ông Roth cho biết có thời điểm ông và gia đình bắt và xử lý khoảng 100 con chuột/ngày trong nhà và văn phòng của họ. "Chúng ở xung quanh nhà. Mỗi lần mở ngăn kéo tủ, bạn đều có khả năng tìm thấy một con chuột", ông Roth nói "Khi bạn ngồi ở bàn làm việc và một con chuột sẽ chạy ngang qua".
Ảnh: Reuters
Ông Roth cho biết những con chuột đang ăn bông và ngũ cốc được chứa trong các kho chứa. Ông Roth, người đã sống cả đời ở các vùng nông thôn, cho biết đây là "đại dịch chuột tồi tệ nhất mà tôi từng thấy. Mùi của chúng rất ghê. Đó là những gì tôi sẽ nhớ về điều này - mùi của chúng", ông Roth nói. "Mùi của những con chuột chết bên trong, xung quanh nhà và trong trang trại".
Mặc dù ảnh hưởng từ đại dịch chuột tới sức khỏe con người không quá nghiêm trọng, nhưng đã có ít nhất một báo cáo về ca bệnh viêm màng não mô tế bào lympho hiếm gặp liên quan đến chuột. Và ít nhất 3 người đã bị chuột cắn tại các bệnh viện NSW trong quá trình nhập viện vì các vấn đề không liên quan đến chuột.
Phát ngôn viên của bộ y tế chính phủ tiểu bang NSW cho biết những vết cắn này "nhẹ" và "đã được điều trị phù hợp" Người phát ngôn cho biết: "Nhân viên y tế bang đang triển khai các biện pháp kiểm soát thích hợp như tăng cường đặt bẫy và làm mồi, phun chất khử mùi hôi và ngăn chặn sự xâm nhập của chuột". Phát ngôn viên cũng nói thêm "Sự phá hoại của chuột hiện nay trên khắp miền Tây của bang là một hiện tượng tự nhiên".
Điều gì gây ra đại dịch chuột ở Úc?
Ông Steve Henry tiến hành nghiên cứu chuột với Cơ quan khoa học quốc gia Úc, Tổ chức Nghiên cứu Công nghiệp và Khoa học Khối thịnh vượng chung. Ông Henry nhận định đợt bùng phát chuột không phải từ bản địa "nghiêm trọng" và tiếp tục gây ra những ảnh hưởng lớn về kinh tế và xã hội.
"Một số nông dân đang bỏ vụ mùa mùa hè… bởi vì đã bị lũ chuột phá hoại quá nghiêm trọng. Vì vậy, đây thực chất là một vụ mùa mất trắng", ông Henry nói. "Và trong một số trường hợp, những người nông dân đã cố gắng xoay sở để thu hoạch mùa màng nhưng cũng không có tác dụng gì vì nó chứa đầy phân chuột".
Hàng đàn chuột chạy tại một trang trại ở Gilgandra, bang New South Wales (Australia)
Tuy nhiên, ông cho biết đại dịch chuột tại Úc xuất hiện khoảng 5-10 năm/lần do sự kết hợp của nhiều yếu tố. "Chúng ta đã trải qua những năm khô hạn và [bây giờ] hạn hán về cơ bản đã quan đi. Vì vậy, những con chuột bắt đầu thích nghi với sự thay đổi của môi trường và chúng bắt đầu sinh sản", ông Henry nói. "Những người nông dân đã có một vụ mùa bội thu và chứa rất nhiều lương thực trong nhà. Vì vậy, khí hậu thuận lợi, thức ăn dồi dào, nhiều nơi trú ẩn và nhiều độ ẩm".
Bên cạnh đó, ông cho biết chuột là loài động vật có khả năng sinh sản rất tốt, vì chúng có thể "bắt đầu sinh sản khi được 6 tuần tuổi, và sau đó cứ 19-21 ngày, chúng lại đẻ một lứa từ 6- 10 con". Nhưng ông Henry cho biết đại dịch chuột thường kết thúc đột ngột với "sự giảm mạnh trong dân số", mặc dù rất khó dự đoán khi nào điều này sẽ xảy ra.
Vụ mùa mùa đông
Những người nông dân hứng chịu đại dịch chuột nghiêm trọng nhất đang mong chờ vào vụ mùa mùa đông, thời điểm nông dân ở bán cầu Nam sẽ thường gieo hạt vào tháng 4 và tháng 5. Hội nông dân bang NSW đã bày tỏ mối lo lắng lớn vì một số thành viên đã mất hết hạt giống do bị chuột ăn hết.
Chủ tịch hội nông dân NSW James Jackson cho biết cần phải có hành động khẩn cấp từ chính quyền tiểu bang gồm việc cấp phép khẩn cấp sử dụng thuốc trừ sâu chứa kẽm phosphide và hỗ trợ tài chính quy mô nhỏ.
"Việc kiểm soát loài chuột rất tốn kém. Mức độ nghiêm trọng của đại bệnh này đã dẫn đến nhu cầu cao về việc đặt bẫy trong không trung và trên mặt đất ở các vùng trồng trọt… Chúng ta phải có hành động ngay bây giờ", ông Jackson nói.
Theo hiệp hội, lượng mưa lớn trong những ngày gần đây đã hạn chế số lượng chuột ở một số khu vực, nhưng chúng vẫn "hoành hành" ở miền Trung Tây và Tây Bắc bang NSW. Phát ngôn viên của hiệp hội Michael Burt, cho biết: "Tôi nghe nói mưa đã khiến nhiều con chuột trú ngụ trong nhà và phương tiện xe cộ hơn".
Hiện tại, những người dân Úc như ông Roth còn lại hy vọng đại dịch sẽ nhanh chóng kết thúc. "Mọi người đều đang sống chung tình trạng này, nhưng thực sự đã tới giới hạn", ông Roth nói.