Ý nghĩa chọn gà cúng đêm Giao thừa
Theo tục lệ đêm Giao thừa, dân gian thường chọn gà là vật phẩm để cúng. Gà trong văn hoá cổ truyền báo hiệu điềm lành, đoán định tương lai một năm của một nhà. Bởi vậy, dùng gà để cúng là một trong những lễ nghi không thể thiếu được của người Việt.
Trải qua bao thăng trầm của thời gian, từ xưa đến nay, từ truyền thống hiện đại, con cháu Việt vẫn không quên dùng gà cúng để thể hiện lòng thành, sự kính trọng tới thần linh và ông bà tổ tiên. Với kinh nghiệm tích luỹ từ bao đời, các cụ vẫn truyền đến con cháu bí quyết chọn gà trống thiến để cúng sẽ giúp thể hiện được sự linh nghiệm cũng như cầu phúc lẫn tài lộc.
Dân gian ta đúc kết miêu tả chất lượng của gà trống thiến rằng:
"Chập chập thôi lại cheng cheng
Con gà trống thiến để riêng cho thầy"
Gà trống thiến có kích thước to hơn gà bình thường, chất lượng thịt mềm, ngọt, không nhão, có nhiều mỡ, da dày và giòn, sau khi luộc gà ngả màu vàng óng rất là đẹp. Vì thịt gà trống thiến ngon như vậy nên người Việt thường dùng gà trống thiến để dâng lên cúng lễ vào những dịp đặc biệt.
Gà trống thiến không chỉ có chất lượng hảo hạng mà còn là biểu tượng cho Ngũ đức của người quân tử. Vậy điều này có đồng nghĩa với việc không được chọn gà mái để cúng hay không?
Cúng Giao thừa bằng gà mái được không?
Trên thực tế, gà mái hay gà trống đều có thể sử dụng để cúng trong các dịp lễ. Bởi vậy, chọn gà mái để bày mâm lễ không sai. Tuy nhiên, đêm Giao thừa là khoảnh khắc thiêng liêng, đón một năm mới nên người ta thường cúng bằng gà trống thiến để thể hiện sự trang trọng, uy nghiêm.
Sau Giao thừa là ngày đầu tiên của một năm, dùng gà trống với ý nghĩa gà gáy vào ban sáng sẽ đánh thức mặt trời - năng lượng tích cực và may mắn. Dùng gà trống để cúng cũng tựa như ý niệm gia chủ được một năm xán lạn trong tài vận và phúc lộc, luôn gặp may và được soi đường chỉ lối trong mọi bề.
Dùng gà mái tơ trong những dịp cúng bình thường cũng thể hiện được sự may mắn, cát lành. Gà mái "nắm giữ" sự sinh sôi nảy nở, hợp khi sử dụng trong các dịp lễ cúng liên quan đến lĩnh vực này.
Hơn nữa, gà trống thiến có mào đẹp, dựng đứng, oai hùng nên khi bày đồ cúng thì đẹp hơn. Gà mái mào rủ, ngắn, dù bày biện hay chặt xếp đĩa thì cũng không trang trọng bằng gà trống thiến. Ngoài ra, gà mái khi chặt nóng sẽ dễ dẫn tới nát miếng, lên đĩa không đẹp. Tuy vậy, nếu gia chủ chọn gà mái để cúng, khi bày gà nguyên con hay gà chặt đĩa cũng nên hướng phần đầu gà về phía bàn thờ với góc chéo khoảng 30 -35 độ.
Bởi vậy, gà mái hay gà trống thiến đều thể hiện lòng thành của gia chủ. Tuy vậy, cả năm chỉ có một đêm Giao thừa, khoảnh khắc thiêng liêng ấy nên chọn gà trống thiến để thể hiện được sự trang trọng, chu đáo.
(Thông tin mang tính chiêm nghiệm)