Những người đàn ông mặc đồ liền thân khiêng chiếc quan tài trống vào ngôi nhà nhỏ màu xanh, nơi ông Edgar Silvar trải qua 2 ngày khó nhọc trước khi trút hơi thở cuối cùng vào ngày 12/5.
“Đó không phải COVID”, con gái ông Silva, cô Eliete das Graças khẳng định với các nhân viên nhà tang lễ. Cô khăng khăng rằng người bố 83 tuổi của chị chết vì bệnh Alzhermer chứ không phải dịch bệnh đang tàn phá các bệnh viện ở thành phố.
Nhưng ông Silva, cũng như đa số những người chết ở nhà, chưa bao giờ được xét nghiệm virus corona. Bác sĩ ký giấy chứng tử chưa bao giờ nhìn thi thể ông trước khi kết luận nguyên nhân tử vong: ngừng tim.
Ông không được tính vào số người chết vì COVID-19 của Brazil.
Người dân Brazil không hiểu hoặc không quan tâm đến sự cần thiết của biện pháp giãn cách xã hội. (Ảnh: AP)
Manaus là một trong những thành phố bị COVID-19 tàn phá nặng nề nhất của Brazil. Nước này đã có hơn 23.000 người chết vì đại dịch. Những thân nhân như cô das Graças phủ nhận khả năng người nhà của họ chết vì COVID-19, nghĩa là số người chết vì COVID-19 thực tế ở nước này thấp hơn nhiều so với thực tế.
Những chiếc xe cứu thương hú còi liên tục trên đường phố Manaus và nhiều huyệt mới được đào. Manaus báo cáo số người chết trong tháng 4 và tháng 5 cao gấp 3 lần số lượng thông thường của các năm.
Các bác sĩ cho biết người dân phủ nhận thực tế COVID-19 đang hoành hành vì họ thiếu thông tin, ít được học hành, hệ thống xét nghiệm thiếu thốn và những thông điệp lẫn lộn từ lãnh đạo.
Nhân vật hoài nghi nhất là Tổng thống Jair Bolsonaro, người nhiều lần gọi COVID-19 là “bệnh cúm nhỏ” và cho rằng những lo ngại về đại dịch là sự thổi phồng.
Khi được phóng viên hỏi về số người chết tăng vọt hôm 20/4, ông Bolsonaro đáp: “Tôi không phải người đào huyệt, được chứ?”
Ông Bolsonaro không ban lệnh phong toả như nhiều nước khác để hạn chế đại dịch lan vì cho rằng những biện pháp đó không đáng để hy sinh lợi ích kinh tế. Ông sa thải bộ trưởng y tế đầu tiên vì ủng hộ cách ly, chấp nhận đơn từ chức của bộ trưởng y tế thứ hai chỉ chưa đầy 1 tháng sau khi nhận nhiệm vụ. Ông phân công thủ tướng lâm thời, xuất thân là vị tướng quân đội không có kiến thức gì về y dược, phụ trách nhiệm vụ chống đại dịch “trong thời gian dài”. Trong cuộc họp nội các tháng trước, ông Bolsonaro mắng mỏ các thống đốc và thị trưởng dám ban bố các biện pháp yêu cầu người dân ở nhà.
Một chợ cá ở Manaus họp hôm 22/5. (Ảnh: AP)
Vào một thứ Bảy gần đây ở Manaus, người dân địa phương kéo đến một khu chợ ven sông nhộn nhịp để mua cá tươi mà không hiểu hoặc không để tâm đến chuyện giãn cách xã hội.
Trong khi các khoa chăm sóc tích cực của các bệnh viện đang chật vật tiếp nhận bệnh nhân mới từ Amazon, những con chiên mộ đạo tập trung ở nhà thờ để cầu nguyện. Những chiếc quan tải được chở bằng thuyền trên sông không làm mất hứng của những người trẻ tham gia các bữa tiệc khiêu vũ. Trên đường phố, khẩu trang thường bị kéo xuống dưới cằm hoặc trên trán, thay vì che miệng và mũi.
Manaus báo cáo ca tử vong vì COVID-19 đầu tiên vào ngày 25/3 và số người chết từ đó tăng mạnh. Nhưng do thiếu xét nghiệm nên chỉ 5% trong hơn 4.300 người chết trong tháng 4 và 5 được xác nhận mắc COVID-19, theo số liệu của chính quyền thành phố.
Để tiếp nhận số lượng người chết tăng vọt, nghĩa trang công cộng Nossa Senhora Aparecida san phẳng một vạt rừng để đào vài chục rãnh song song.
Nghĩa trang ở Manaus. (Ảnh: AP)
Những ngôi mộ tập thể này khiến thân nhân các tang quyến nổi giận với chính quyền thành phố. Câu hỏi của họ là vì sao thi thể người thân của họ bị mai táng theo cách như vậy nếu không có bằng chứng khẳng định nguyên nhân tử vong là do COVID-19?
Das Graças là một trong những người hy vọng cha mình được mai táng đúng nghi lễ. Nhưng không. Những người đàn ông mặc đồ bảo hộ trắng thông báo với cô rằng quan tài của bố cô sẽ bị niêm phong, một cách đề phòng bất kể nguyên nhân tử vong là gì. Ông sẽ được đưa đến nhà lạnh của nghĩa trang để chờ được chôn cất.
“Một người thậm chí không thể chết với phẩm giá của mình. Ông ấy sẽ phải trải qua những đêm lạnh lẽo trong nhà xác”, das Graças, 49 tuổi, nói với AP.
Một cụ ông mắc COVID-19 được điều trị trong bệnh viện ở Manaus hôm 18/5. (Ảnh: AP)