Nguyên nhân cuộc chiến
Có lẽ ít người biết được, trận đánh Thermopylae nổi tiếng này thực ra có nguồn gốc từ 1 trận đánh không kém phần oai hùng khác, đó chính là Marathon! Lần xâm lược Hy Lạp này của Ba Tư thực ra là để cứu vãn lại thể diện cho đế chế này khi bị quân Athens đánh tan tác tại trận Marathon 10 năm về trước!
Để thực hiện cuộc chiến mang tính xâm lược (cũng có cả tính chất trả thù) này, Xerxes, kẻ thống trị đế chế Ba Tư đã tập hợp 1 đội quân khổng lồ để tiến đánh Hy Lạp. Theo các sử học gia thời bấy giờ, với dã tâm to lón, Xerxes đã triệu tập hầu hết quân đội mà hắn có, con số này lên tới 1 triệu người!
Trận Thermopylae
Kể cả đối với thời hiện đại, đội quân lên tới 1 triệu người cũng không hề đơn giản chứ không nói là cách đây hơn 2500 năm! Nhưng đối với các nhà nghiên cứu bây giờ, họ đưa ra nhiều con số khác nhau, chỉ khoảng 300.000 quân cũng như không tin vào đội quân lớn như vậy.
Những chiến binh Sparta
Sự thật thế nào thì chưa thể chứng minh, bởi Xerxes hoàn toàn có thể điều động được số lượng như vậy bởi dân số Ba Tư thời bấy giờ có tới 50 triệu người, chiếm 44% toàn thế giới!
Vào tháng 9 năm 480 TCN, nhận thấy dã tâm xâm lược của Xerxes, 1 vị tướng người Athens là Themistocles đã đề nghị lập 1 phòng tuyến trên cạn và trên biển chặn đánh quân Ba Tư lại Thermopylae (có nghĩa là Cổng Lửa) và Artemisium.
Diễn biến
Sau khi thất bại tại trận Marathon trước người Athen, Darius I, "vua của các vị vua" của đế chế Ba Tư buộc phải rút quân về châu Á, đương nhiên, ông dự tính tập hợp 1 đội quân mới để chinh phục hoàn toàn Hy Lạp.
Nhưng không may, do người dân nổi dậy ở Ai Cập nên Darius đành tạm gác ý định này lại mà chuyển hướng đi dập tắt phản loạn. Trên đường hành quân, Darius bất ngờ qua đời và truyền lại ngôi vị "vua của các vị vua" cho con trai mình là Xerxes!
Với sự thiện chiến có phần bạo ngược của mình, Xerxes dễ dàng dập tắt phản loạn tại Ai Cập và tiếp tục chuẩn bị cho cuộc chiến thứ hai với Hy Lạp. Hắn thực hiện chế độ cưỡng bức tòng quân và chuẩn bị kỹ lưỡng cho những con đường sẽ tấn công!
Và khi mọi thứ đã xong, quân Ba Tư như đã định hành quân đến Hy Lạp với tinh thần cao ngất cùng số lượng quân lính không tưởng!
Lúc này, người lãnh đạo của Sparta đang tham gia lễ hội Carneia. Theo phong tục thì trong thời điểm đó, không ai được phép xuất quân, cũng vì điều này mà người Sparta không thể tham chiến trận Marathon lịch sử.
Đã vậy, đây cũng là thời điểm diễn ra đại hội Olympic, mà theo phong tục của Hy Lạp, tất cả các quốc gia không được phép đánh nhau, dù có đang giao chiến cũng phải dừng lại, nếu không sẽ phạm luật thánh.
Cuộc chiến xảy ra đúng vào thời điểm không thích hợp khiên cho hầu hết các chính trị gia đều ngăn cản đức vua Leonidas mang theo đại quân đi tham chiến cũng như không có được sự giúp đỡ của các thành bang khác do luật thánh.
Dẫu biết vậy, Leonidas vẫn quyết mang theo 300 tinh binh giỏi nhất với cái mác cận vệ để lách luật, mục đích sau cùng là có thể cầm chân quân Ba Tư tại Cổng Lửa. Trên đường, họ có thêm 1000 quân Phocea tiếp viện cùng với thu nhận những người lính Hy Lạp khác cùng chí hướng trên đường hành quân!
Theo các nhà nghiên cứu, xuất phát với chỉ 301 người, kể cả vua Leonidas nhưng khi tới nơi, đội quân này đã tăng lên khoảng 7000 người. Dù vậy, nó quá nhỏ bé nếu đem so sánh với quân Ba Tư của Xerxes! Chính Leonidas cũng biết mình sẽ bỏ mạng trong trận chiến này vì không đủ lực lượng để đối phó nhưng ông vẫn quyết tâm lao vào cuộc chiến vì lòng yêu nước của mình!
Vua Leonidas.
Theo truyền thuyết, trước trận Thermopylae, Xerxes có gửi sứ giả đến để chiêu hàng người Sparta, hứa cho họ sống trên chính quê hương với danh hiệu "Những người bạn của Ba Tư", tất cả những gì cần là sự đầu hàng vô điều kiện!
Đương nhiên vua của người Sparta từ chối! Sứ giả của Ba Tư đe dọa, nếu chống lại họ người Sparta sẽ phải đối mặt với: "Những mũi tên của chúng tao sẽ che khuất ánh mặt trời!". Đáp lại điều này, 1 vị tướng của Leonidas hiên ngang tuyên bố: " Vậy chúng tôi sẽ chiến đấu trong bóng tối!".
Câu nói đó cũng phần nào thể hiện được ý chí sắt đá của những chiến binh Sparta. Họ tiến đến chiến trường với ý chí quyết tử.
Khi trận chiến bắt đầu, địa hình hiểm trở của Cổng Lửa Thermopylae đã biến nơi đây thành con đường độc đạo nếu quân Ba Tư muốn tiến vào Hy Lạp. Có được "địa lợi", quân Sparta đã xóa nhòa chênh lệch về số lượng, họ chặn đứng những cuộc tấn công vũ bão của Xerxes trong suốt 2 ngày.
Cuộc chiến trong "bóng tối".
Và có lẽ sẽ còn lâu hơn nếu như Leonidas và những chiễn binh dũng cảm không bị phản bội bởi Ephialtes khi hắn chỉ điểm 1 con đường khác vòng qua phía sau quân Hy Lạp. Bị đánh úp, dù chiến đấu dũng mãnh cách mấy, những người con Sparta cũng không thể thay đổi được kết quả.
Thực sự, có những đội quân Sparta đã phải chiến đấu dưới bóng tối của những mũi tên Ba Tư, nhưng điều đó không làm mờ đi được tấm gương dũng cảm và lòng yêu nước vô bờ của họ! Đó cũng là cảm hứng cho nhiều tác phẩm thơ ca, điện ảnh mà điển hình là 300, bộ phim ngợi ca Leonidas và những chiến binh của ông.
Tham khảo nhiều nguồn