Trong cuộc sống, chúng ta gặp không ít những người mang tâm lý trốn tránh thất bại. Có người chơi một trò chơi, đến lúc sắp thua liền tự động bỏ cuộc; lại có người mắc sai sót trong công việc, vì sợ cấp trên trách cứ nên tìm mọi cách đổ trách nhiệm cho người khác.
Những người như vậy, ta gọi chung là nhóm "người sợ thua".
Sợ thua vì tầm nhìn hạn hẹp
Suy cho cùng, tâm lý "sợ thua" của họ xuất phát từ tầm nhìn chưa rộng, tấm lòng còn hạn hẹp, không chấp nhận được sự thật rằng mình đã, đang hoặc sẽ thất bại.
Họ tự mình phóng đại những hậu quả của việc thất bại lên quá mức, cho rằng điều này có thể đem lại cho mình những tổn thất to lớn.
Kỳ thực, không thành công vốn là "chuyện cơm bữa" trong cuộc sống này. Sau mỗi lần thua cuộc trong một việc gì đó, dù ta bị vấp ngã tới xây xước đầy mình, dù trên người ta dính đầy "bùn đất", nhưng bản thân lại có nhiều cơ hội để "lột xác", để "rũ bùn" và để trưởng thành.
Nhưng "người sợ thua" lại không nhìn thấy những điều ấy, càng không hiểu được ý nghĩa của câu nói kinh điển – "thất bại là mẹ thành công". Khi đối mặt với nguy cơ thua, họ thường tự vẽ ra những viễn cảnh u ám, sau đó hoặc là tìm cách trốn tránh, hoặc là tìm cớ thoái thác.
Vì vậy, bằng cách này hay cách khác, nhóm người ấy đã bỏ qua cơ hội trưởng thành, cũng bỏ lỡ nhiều con đường thành công trong cuộc sống.
Sợ thua cũng là một dạng "tự luyến"
Trên thực tế, người sợ thua cũng mang tâm lý tự luyến. Người tự luyến chia làm hai nhóm đối tượng: Một nhóm luôn tự đề cao bản thân, cho mình là nhất; nhóm còn lại thì đi theo chiều hướng đối nghịch, luôn mang tâm lý tự ti.
Người tự luyến theo dạng thứ nhất chỉ cần gặp một chút thành công sẽ tỏ ra kiêu ngạo. Trong khi đó, nhóm người tự ti chỉ cần gặp một thất bại nhỏ hoặc nhìn thấy nguy cơ thất bại thì nhanh chóng chìm vào tâm trạng u uất.
Nhưng cuộc sống vốn dĩ không có con đường nào mãi bằng phẳng, mà đường đời lại có không ít gập ghềnh, sóng gió. Không có cách thức đối đãi đúng với bản thân mình, ắt cũng sẽ không có cách nào đối đãi tốt với cuộc sống của chính mình.
Tự ti chính là rào cản tâm lý của những người sợ thua. (Ảnh minh họa).
Không sợ thất bại chính là thành công
Tựu chung lại, sợ thua xuất phát từ tầm nhìn hạn hẹp, thiếu dũng cảm, không dám đối mặt với chông gai, bão tố, càng không dám nhìn thẳng vào thất bại. Nhóm người này chỉ có can đảm đón nhận thành công mà không thể chịu đựng được những áp lực tâm lý do việc thất bại mang lại.
So với cảm giác thăng hoa của sự thành công, thất bại quả thật khiến người khác cảm thấy e ngại, kiêng dè. Hơn nữa, trong nhiều trường hợp cụ thể, việc thất bại thường bị quy vào năng lực, khiến người trong cuộc dễ rơi vào tâm trạng chán nản, tự ti.
Nhưng suy cho cùng, thất bại chỉ nên coi là chuyện thường tình, không nên quá quan trọng hóa, càng không nên dùng tâm trí để phóng đại nó. Giả như bạn chơi một ván bài bị thua, nhiều người cho rằng bạn chơi không tốt, nhưng có thể đó chỉ là một lần bạn bốc phải bài xấu mà thôi.
"Thành công không phải là cuối cùng, thất bại không phải là chết người, chỉ có can đảm bước tiếp mới là quan trọng".
Có không ít người cho rằng, nhóm "người sợ thua" này nếu gặp phải thất bại sẽ gục không dậy nổi. Kỳ thực, ngay cả khi đang trốn tránh sự thật, trong đầu họ vẫn luôn tự nhủ: "Mình không thể thua, không thể thất bại!"
Người như vậy có lẽ sẽ may mắn tránh được nhiều lần thua, cũng sẽ giữ được cho bản thân tâm lý vui vẻ, nhưng cũng bỏ lỡ rất nhiều cơ hội để thành công.
Vì vậy, không phải ngẫu nhiên mà tác giả của cuốn sách "Inferiority and transcendence" từng viết: "Một người chỉ chăm chăm trốn tránh khó khăn, ắt sẽ tụt hậu so với những người khác".