"Nhà vẫn còn tốt lắm, chưa cần phải làm lại"
Ngôi nhà nơi sinh thành cố Tổng Bí thư Đỗ Mười nằm sâu trong thôn Phú Trường (xã Đông Mỹ, Thanh Trì, Hà Nội) ở khu đất rộng chừng hơn 100m2.
Ngôi nhà rộng khoảng hơn 30m2 lợp mái fibro xi măng được xây dựng lại từ cuối những năm 70, đầu năm 80 của thế kỷ trước, gồm 1 gian chính và 2 chái.
Bên trong ngôi nhà, ngoài bàn thờ ông bà tổ tiên, bộ bàn ghế ngồi uống nước đơn sơ, chỉ có thêm một bức tượng, hình ảnh của cố Tổng Bí thư cùng gia đình treo tường.
Sân trước nhà được lát gạch đỏ, còn phía góc sân, gia đình xây dựng thêm một khu bếp cùng 1 phòng nhỏ để ở.
Chia sẻ với chúng tôi, ông Nguyễn Duy Yên (cháu gọi cố Tổng Bí thư Đỗ Mười bằng bác ruột) cho hay, sau khi thực hiện xong một số công việc ở thành phố, ông trở về để dọn dẹp và đón tiếp bà con, họ hàng đến thăm hỏi.
Ông kể lại, những ngày cố Tổng Bí thư nằm điều trị tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, ông và anh em bà con vẫn thường xuyên đi lại để chăm sóc.
Ông Nguyễn Duy Yên.
"Đến những ngày cuối cùng cụ vẫn rất tỉnh táo. Mỗi lần con cháu lên thăm, dù không nói được nhưng cụ đều gật đầu để mọi người biết", ông Yên nói.
Cháu ruột cố Tổng Bí thư Đỗ Mười nói rằng, điều mà ông nhớ nhất là lời dặn dò, giao nhiệm vụ của bác vào mỗi dịp đầu xuân.
"Bác dặn tôi ở nhà trông nom nhà cửa, thắp hương, cúng giỗ ông bà thay bác, bác còn làm nhiệm vụ cho Nhà nước. Bác ít có thời gian nên phải thông cảm cho bác", ông Yên chia sẻ.
Ngôi nhà cấp bốn nơi cụ Mười sinh ra và lớn lên.
Theo ông Yên, ngôi nhà cấp bốn xây bằng gạch non, lợp tấm fibro xi măng sau một thời gian dài sử dụng, hiện đã bị hư hỏng nặng nhưng khi gia đình hay một số đơn vị xin giúp xây lại nhưng cụ Mười không đồng ý.
"Khi các con cháu nói nhà hư hỏng quá rồi, xin cho xây dựng lại, cụ nói ngay, nhà vẫn còn tốt lắm, chưa cần phải làm lại, các vùng miền núi người ta khổ hơn mình nhiều.
Một số đơn vị xin xây giúp cụ cũng không đồng ý, bảo đừng có cậy chức quyền như thế. Giờ làm cho mình thì người khác ra sao", ông Yên kể.
Cố Tổng Bí thư trong một lần về nhà, thắp hương cho ông bà, tổ tiên.
Không được cụ đồng ý cho xây lại nên ông Yên chỉ tiến hành lợp lại mái bằng tấm fibro xi măng để chống dột và ốp các mảnh nhựa xung quanh tường từ trong ra ngoài để chống bong tróc tường, vì vậy, đến nay, ngôi nhà vẫn giữ được gần như ban đầu.
Tượng cố Tổng Bí thư Đỗ Mười đặt trong nhà.
Ông Yên nói thêm, lần cuối cố Tổng Bí thư Đỗ Mười về thăm quê nhà là năm 2016. Sau đó, do tuổi cao, sức yếu nên cụ không về được nữa nhưng hàng tháng con cháu vẫn lên thăm cụ.
Những lần lên thăm đó, cố Tổng Bí thư thường hỏi han về tình hình phát triển của quê hương, các cháu trong gia đình học hành thế nào, bà con nông dân có đủ ăn không...
"Lời dặn dò thường xuyên của cụ với con cháu là luôn phải phấn đấu học hỏi. Cụ bảo học tốt thì công việc tự nhiên cũng sẽ tốt hơn", ông Yên nhớ lại.
Một người cháu khác của cụ Mười từng ở tại ngôi nhà từ bé cho hay, khi ngôi nhà nơi cụ sinh thành bị hư hỏng nặng, gia đình lên xin ý kiến về việc sửa lại nhưng cụ nói: "Nhiều người ở vùng xa xôi còn khổ hơn mình. Các phần gỗ hỏng thì mua thuốc mối về trị".
Các cháu cụ Đỗ Mười chia sẻ thêm, ngôi nhà cụ đang sống được Nhà nước cấp rất đơn sơ, phòng chỉ toàn sách vì cụ sống rất giản dị, tiết kiệm, thích đọc sách.
"Có lần tôi muốn mua cái đệm tặng ông mà ông không cho. Đến trước lúc mất ông vẫn còn ngồi cái ghế nhựa.
Bởi ông sống rất tình cảm nên đêm ông ra đi, các nhân viên y tế của Bệnh viện 108 chăm sóc cho ông trong những ngày cuối đời đều khóc thương", cháu gọi cụ Mười bằng ông kể lại.
Các con cháu ngồi ôn lại kỷ niệm về cố Tổng Bí thư.
Điều cố Tổng Bí thư quan tâm nhất là xã còn bao nhiêu hộ nghèo
Ông Nguyễn Duy Nén, Trưởng tộc của dòng họ Nguyễn Duy (thôn 3, xã Đông Mỹ, Thanh Trì) xúc động nói, cố Tổng Bí thư là người rất gương mẫu, thường dặn dò con cháu học tập phải đến nơi đến chốn để có trí tuệ, giúp ích cho đất nước phát triển.
Bí thư Đảng ủy xã Đông Mỹ Lê Tuấn Minh chia sẻ thêm, trong quá trình công tác, dù bận rộn nhưng cố Tổng Bí thư Đỗ Mười luôn dành sự quan tâm, về thăm bà con trong xã và hỏi thăm tình hình phát triển kinh tế xã hội.
Một lần về thăm quê hương của cố Tổng Bí thư Đỗ Mười.
Đặc biệt, điều cụ quan tâm nhất và luôn hỏi là hiện tại hộ giàu trong xã thế nào và còn bao nhiêu hộ nghèo. Đồng thời, cụ dặn cần phải phát triển kinh tế để giảm nghèo bền vững, mang lại cuộc sống ấm no cho nhân dân.
Mỗi lần đoàn cán bộ xã đến thăm và chúc Tết, sinh nhật cố Tổng Bí thư, ông luôn căn dặn phải làm thế nào để đoàn kết, xây dựng xã phát triển, không làm ảnh hưởng đến uy tín của Đảng.
Bí thư Đảng ủy xã Lê Minh Tuấn.
Cố Tổng bí thư cũng căn dặn, người lãnh đạo phải hết lòng phụng sự Tổ quốc, nhân dân, những việc gì nhân dân có ý kiến mình phải làm cho bằng được, khi đó nhân dân mới tin.