Thiếu tá Lý Trung Phẩm là anh hùng lực lượng vũ trang Trung đoàn 460, Sư đoàn 338 - đơn vị làm nhiệm vụ chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc mặt trận Đình Lập (Lạng Sơn) 1979.
Sinh năm 1955, ông Phẩm là con thứ 3 trong một gia đình Sán Chỉ có 4 anh em tại xã Kiên Lao, huyện Lục Ngạn, tỉnh Hà Bắc (nay là Bắc Giang).
Đôi mắt tinh anh, sự nhanh nhẹn, vững chắc của người lính cụ Hồ vẫn thường trực nơi người AHLLVT Lý Trung Phẩm, dù ông đã ngoài 60.
Tháng 10/1978, ông nhập ngũ, biên chế C10, D3, E460, F338, Quân khu 1 đóng tại huyện Đình Lập. Tháng 2/1979, chiến tranh biên giới nổ ra, Trung đoàn 460 là đơn vị chủ lực chiến đấu ở Bản Chắt để bảo vệ hơn 20km đường biên giới Đình Lập và cột mốc 54 ngay chỗ cửa khẩu bây giờ.
Thời điểm đó, địch đang tấn công mạnh ở thị xã Lạng Sơn và mỏ than Na Dương nhằm phá hoại nền kinh tế trọng yếu của ta, Trung đoàn 460 được lệnh đánh thọc sâu vào chốt phòng ngự của địch ở khu vực Đình Lập để phân tán lực lượng địch.
Trong vòng 2 ngày 3 đêm từ 17-19/2, đơn vị của ông đã chọc sâu hơn 10km sang bên kia biên giới, chiếm toàn bộ các chốt giữ của địch khiến địch phải rút lực lượng từ trận địa Lạng Sơn, Na Dương về lại Đình Lập để đối phó.
Đây là mục tiêu, nhiệm vụ được Sư đoàn đề ra cho Đại đội 10.
Sau khi chủ động đánh thọc sâu hơn 10km sang bên kia, chiếm giữ toàn bộ các chốt giữ của địch, ngày 26/2 mình rút toàn bộ lực lượng ra thì khoảng 1/3 địch tổ chức tấn công trở lại, chiếm được mấy chốt trên cao của ta trên khu vực bản Chắt.
"Gần 100 người chiến đấu còn lại mấy chục người”, ông Phẩm nhớ lại.
Sau một đêm vừa chiến đấu vừa đào hào, công sự… thì gặp hỏa lực mạnh của địch, trung đội của ông Phẩm phải rút.
“Tôi lên thẳng cao điểm 538 của Trung đội 4 (ông Phẩm thuộc Trung đội 6) và ở lại đó chiến đấu cùng anh em. Sáng hôm sau, chiến đấu đẩy lùi được 4 đợt tấn công của địch, tiêu diệt gần 200 địch và bảo vệ được 2 thương binh ra ngoài.
Cuối ngày 2/3, Trung đội 4 có 6/9 người hy sinh. Anh Kính (quê Việt Yên) bị thương ruột lòi ra ngoài.
Tôi lấy bát ăn cơm chụp lên, cởi áo buộc chặt lại. Anh Hảo (quê Lục Ngạn) bị gãy tay. Địch vẫn liên tiếp nã hỏa lực vào điểm cao 538”. Hai thương binh vẫn tiếp tục tiếp đạn cho ông Phẩm chiến đấu.
Trong trận chiến đấu đó, ông Phẩm đã tiêu diệt được 76 trong tổng số 200 địch. Đến khi hết đạn, ông cùng đồng đội tìm cách thoát khỏi hào.
“Tôi lấy áo của địch mặc vào để ngụy trang rồi ôm cứng anh Kính, lăn xuống đồi. Anh Hải cũng tìm đường xuống dưới chân đồi. Đến chân đồi, tôi ngất lịm. Khi tỉnh dậy thì anh Hảo đã về được Trung đội gọi người đến cứu.
Trước đó, anh Kính còn kịp bảo tôi cởi bỏ quần áo ngụy trang…”, ông Phẩm nhớ lại.
Sớm hôm sau tôi tiếp tục xin đi chiến đấu tiếp cùng Trung đội 6 thêm 1 ngày nữa.
Địch rút quân, đơn vị rút về chốt ở ngã ba Bản Chắt.
Dịp kỷ niệm thành lập Quân đội nhân dân VN năm 1979, Lý Trung Phẩm được đơn vị đề xuất khen thưởng Anh hùng lực lượng vũ trang về sự gan dạ, kiên cường.
Ngày 20/12/1979, ông được Chủ tịch nước CHXHCNVN tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVTND. Ông là người duy nhất thuộc Sư đoàn 338 chiến đấu tại mặt trận Đình Lập được phong anh hùng.
Ông Phẩm và cuốn Lịch sử Đoàn 338 (Sư đoàn 338) - đơn vị của ông đã anh dũng chiến đấu trong cuộc chiến tranh Biên giới phía Bắc 1979
Tình yêu đẹp như cổ tích
Sau khi được phong tặng AHLLVT, ông được đi báo cáo thành tích ở nhiều đơn vị, nói chuyện với các đoàn viên thanh niên ở các tỉnh thành…
Một lần về nói chuyện với đoàn viên thanh niên của tỉnh Hà Bắc, ông gặp nữ bí thư huyện đoàn Thuận Thành.
"'Anh Bí thư tỉnh Đoàn bảo tôi, có thanh niên tuổi mới 25 mà đã là anh hùng, sắp về nói chuyện với đoàn viên. Cô xem có khi nên duyên…'.
Khi đó, tôi vừa tò mò, vừa háo hức muốn được gặp để "xem người anh hùng ấy như thế nào. Ai ngờ, duyên số trời se cho tôi đến với ông ấy", bà Đỗ Thị Kim Sen - vợ ông Phẩm - không giấu nổi hạnh phúc.
Năm 1981, lễ cưới của anh hùng trẻ tuổi và cô gái quan họ được tổ chức đầm ấm, giản dị.
Cưới vợ xong, ông quay về đơn vị tiếp tục công tác ở Sư đoàn 338. Năm 1990, ông chuyển công tác về Huyện đội Thuận Thành (Bắc Ninh), gần nhà.
Năm 1991, cô con gái thứ 2 ra đời. Cậu con trai cả của ông bà sinh năm 1983 theo nghiệp cha, hiện đang công tác ở Tỉnh đội Bắc Ninh.
Năm 1999, Thiếu tá Lý Trung Phẩm nhận sổ hưu sau gần 30 năm gắn bó với binh nghiệp.
Trong suốt những năm tháng chồng xa nhà công tác, người con gái quê Quan họ tần tảo chăm sóc gia đình, con cái. Sau thời gian ở huyện đoàn, bà Sen về làm việc ở Hội Phụ nữ huyện cho đến năm 2015 thì nghỉ hưu.
Vợ chồng ông Phẩm
Giờ đây, hai ông bà vui vầy bên con cháu và làm thêm công việc gắn đồ hàng mã.
Mỗi năm, ông lại dành thời gian hai lần về chiến trường xưa, thăm đơn vị cũ, thăm những địa danh như Bản Chắt, cột mốc 540, đồi B4, B6…
"Tôi vẫn nhớ cây đa cổ thụ ở bên bờ suối. Trên một chút, ở mé đồi có cây gạo cổ thụ, con suối bản Chắt róc rách đêm ngày.
Mỗi lần hành quân qua, nhìn những hình ảnh ấy lại thấy như đang sống giữa quê hương mình", ông Phẩm tâm sự.