Đến phút chót theo kế hoạch, vào chiều ngày 10/11, một thỏa thuận khung TPP-11 ở cấp lãnh đạo cao nhất của các nền kinh tế (không phải cấp Bộ trưởng) đã không đạt được như dự kiến do Thủ tướng Canada không đến dự cuộc họp, ông đánh giá thế nào về thông tin này?
Trước thông tin Thủ tướng Canada không dự cuộc họp về TPP-11 chiều ngày 10/11 và do đó đàm phán TPP-11cấp cao nhất bị hoãn, phản ứng đầu tiên của tôi là buồn và thất vọng, bởi vì đến sáng ngày 10/11 thì chiều hướng tích cực vẫn còn. Với thông tin này và nếu việc Canada rút khỏi TPP trở thành sự thật thì rõ ràng là triển vọng và tương lai của TPP-11 và thậm chí là TPP dưới mọi hình thức khác nào đó cũng bị ảnh hưởng vô cùng lớn. Nếu Canada rút khỏi đàm phán TPP-11 thì đó cũng không phải điều quá sốc hay ngạc nhiên đối với tôi nhưng thực sự đó sẽ là tin tức khá buồn.
Tại sao ông không ngạc nhiên nếu Canada rút khỏi đàm phán TPP-11?
Tôi không ngạc nhiên bởi ba lý do.
Lý do thứ nhất, Thủ tướng mới của Canada, ông Justin Trudeau, theo như những tin tức chúng ta thấy trên báo chí, thì có một cái nhìn không phải quá "xuôi chèo mát mái’ với TPP-11.
Thứ hai, chúng ta đều biết là Mỹ, Mexico và Canada đang đàm phán lại Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA). NAFTA rất quan trọng với Canada, và Mỹ là một đối tác, một trục có ảnh hưởng lớn trong hiệp định đó.
Thứ ba, bên cạnh Canada thì cũng có những trào lưu, cách nhìn không thật tích cực đối với TPP-11.
Chính vì vậy, tôi có thể nói đó là một tin rất buồn và thất vọng. Buồn và thất vọng hơn trong bối cảnh các va đập đối với liên kết hội nhập toàn cầu hóa ngay tại hội nghị APEC này mà Việt Nam là nền kinh tế chủ nhà, và chúng ta đang hết sức để giữ xu hướng, giữ "chất" của APEC là thúc đẩy tự do hóa thương mại đầu tư, thúc đẩy liên kết và hội nhập khu vực vì sự thịnh vượng chung, vì lợi ích chung, vì doanh nghiệp và người dân.
Vậy TPP sẽ có tương lai như thế nào?
Trước thềm APEC, tôi đã viết một bài báo rằng dù trong bất kỳ tình huống nào thì tôi nghĩ rằng TPP vẫn là một dấu ấn quan trọng trong quá trình liên kết của khu vực. Tôi vẫn tin rằng hội nhập toàn cầu hóa là xu hướng không thể đảo ngược vì hai lý do rất đơn giản. Thứ nhất, đó là do sức mạnh của thị trường. Thứ hai là do sự dẫn dắt và thúc đẩy bởi công nghệ.
Hai cái đó thì không thể cá nhân hay quốc gia nào có thể ngăn lại hay kiểm soát hết được. Dù còn khúc khuỷu và khó khăn thì xu hướng đó vẫn là xu hướng chủ đạo cho liên kết hội nhập của khu vực.
Xin cảm ơn ông!