Nhân sự kiện đọc Thông điệp liên bang trực tuyến của Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 1/3, báo điện tử Trí Thức Trẻ đã có cuộc trao đổi với Nhà báo Nguyễn Đăng Phát, Tổng biên tập tạp chí Bạch Dương, Tổng thư ký Hội hữu nghị Việt-Nga về không khí chung của sự kiện cũng như cuộc bầu cử Tổng thống Nga tới đây.
Thưa ông, ông có đánh giá như thế nào về ý kiến cho rằng Thông điệp liên bang lần này của Tổng thống Nga Vladimir Putin là một thông điệp liên bang khác biệt?
Thông điệp lần này của Tổng thống Putin có nhiều điểm khác biệt cả về hình thức và nội dung.
Thứ nhất, về hình thức. Đầu tiên là sự khác biệt về địa điểm tổ chức, một địa điểm mang ý nghĩa biểu tượng - tòa nhà Manezh. Địa điểm này nằm bên ngoài điện Kremlin nên sẽ mang tính chất gần xã hội, gần dân chúng hơn. Hơn nữa, lần này ban tổ chức ứng dụng công nghệ hiện đại mà các cuộc phát biểu đó không dùng đến. Khi Tổng thống Putin phát biểu, đằng sau có các màn hình lớn ấn tượng, chạy biểu đồ, số liệu v.v... giúp người dân dễ hiểu, dễ cập nhật thông tin.
Công nghệ hiện đại được ứng dụng nhằm phục vụ cho sự kiện đọc Thông điệp liên bang của Tổng thống Putin. Ảnh: RT
Thứ hai, về nội dung. Có thể nói, nửa đầu Thông điệp liên bang lần này giống các thông điệp liên bang trước đây khi nêu về các vấn đề trong nước, vừa nêu kết quả đã đạt được, vừa nêu nhiệm vụ cho thời kỳ tới. Nhưng khác so với thông điệp năm trước - thường nêu nhiệm vụ trong một năm - thì lần này nhiều đoạn ông nêu nhiệm vụ cho 6 năm tới, tương đương một nhiệm kỳ tổng thống, một nhiệm kỳ chính phủ khóa mới.
Nửa sau có nhiều điểm khác nhiều so với các thông điệp trước đây khi ông Putin nói về các vấn đề quốc tế. Tất nhiên, mỗi năm có những ấn tượng nhất định. Ví dụ, Thông điệp liên bang năm 2014, Tổng thống Putin nhấn mạnh vấn đề sáp nhập Crimea hay phương Tây bắt đầu cấm vận. Năm nay, ông lại nói nhiều đến vấn đề quân đội Nga được trang bị vũ khí hiện đại, trong đó có những loại vũ khí theo ông Putin thì chưa có nước nào khác trên thế giới sở hữu.
Tại sao ông lại dành phần thứ hai hầu như chỉ để nói về vũ khí hiện đại của Nga? Theo tôi, ông nhằm vào hai đối tượng. Một là dư luận ở trong nước, cũng có những bộ phận dư luận Nga lo ngại về sự đảm bảo của an ninh Nga trong bối cảnh căng thẳng hiện nay khi có vẻ như NATO đang áp sát, Mỹ và một số nước khác thúc đẩy phát triển vũ khí, phát triển hệ thống phòng thủ tên lửa ở Ba Lan, Rumani hay tăng cường các sư đoàn gần Nga. Và Tổng thống nước Nga đã trấn an dư luận khi tuyên bố, nước Nga có vũ khí đáp trả hiệu quả.
Bên cạnh đó, ông hướng vào dư luận phương Tây như châu Âu, Mỹ. Việc Tổng thống Putin nhấn mạnh vào vũ khí cho thấy, Nga đã sở hữu, đã trang bị và có đủ năng lực về trí tuệ, vật chất để sản xuất được các loại vũ khí hiện đại. Đây là lời cảnh báo đối với Mỹ với phương Tây. Tuy nhiên, ông cũng nêu rõ, vũ khí của Nga không nhằm mục đích chống lại ai, không chạy đua vũ trang, sẵn sàng ngồi lại trao đổi với các bên, hướng tới hòa bình.
Vậy đây cũng chính là một phần nội dung trong cương lĩnh tranh cử Tổng thống của ông Putin, thưa ông?
Đúng vậy. Các nhà quan sát trước đó cũng đã đưa ra nhận định rằng, ông Putin có thể sẽ đưa một phần nội dung trong cương lĩnh tranh cử vào Thông điệp liên bang ngày 1/3. Chúng ta cũng đã nhận ra điều này khi theo dõi toàn văn Thông điệp liên bang của Tổng thống Putin.
Một là, ông khẳng định những thành tựu của thời gian qua trong những nhiệm kỳ mà ông lãnh đạo. Vì có những đoạn ông nói vũ khí hiện đại của nước Nga không phải là thời Liên Xô để lại mà được nghiên cứu, chế tạo trong khoảng 15 năm gần đây.
Thứ hai, rất nhiều chỗ ông nói về nhiệm vụ trong năm tới và sáu năm tới. Rõ ràng, dù được với với tư cách Tổng thống đương nhiệm thì ông Putin cũng thể hiện sự tin tưởng vào khả năng mình tiếp tục lãnh đạo nước Nga.
Ngoài ra, ông muốn cử tri Nga tin tưởng vào nhiệm kỳ tới nếu ông làm Tổng thống, ông sẽ triển khai những tuyên bố này.
Tổng thống Putin giành phần lớn thời gian để "khoe" về các vũ khí quân sự hiện đại của Nga. Ảnh: RIA
Ông nhìn nhận như thế nào về không khí tranh cử và đội ngũ ứng cử viên Tổng thống Nga năm nay?
Từ đầu dư luận thấy rõ khoảng cách quá xa giữa ứng viên Putin với 7 ứng cử viên khác, mặc dù ngày bỏ phiếu chưa đến gần. Bản thân các ứng cử viên khi phát biểu công khai như bà Ksenia Sobchak cũng nói bà dự đoán ông Putin thắng cử. Dù biết như thế nhưng bà vẫn ra tranh cử, bởi đây là dịp để cổ động cho đảng của mình, để phát biểu mục tiêu, giới thiệu về mình và đảng của mình.
Hay đảng Cộng sản Liên bang Nga dù biết ông Pavel Grudinin - đại diện đảng mình khó đắc cử Tổng thống nhưng đảng này vẫn cử một đại diện mới để tuyên truyền, giới thiệu về sự đổi mới của đảng, về cương lĩnh hành động của đảng. Điều này chắc chắn giúp đảng Cộng sản Liên bang Nga giành được sự ủng hộ của bộ phận lớn cử tri.
Dường như dư luận trong và ngoài nước Nga đều dự đoán Tổng thống Putin tái đắc cử nhưng họ vẫn muốn theo dõi về sự vận hành chiến dịch bầu cử như sự minh bạch, dân chủ, trật tự... Người ta coi cuộc bầu cử lần này như một cuộc sát hạch, rút ra kết quả về thứ tự và phần trăm ủng hộ của các ứng cử viên.
Sau cuộc bầu cử này, chúng ta sẽ thấy được tương quan chính trị ở nước Nga. Có thể ông Putin tái đắc cử nhưng chúng ta sẽ nhìn thấy đảng nào được bao nhiêu phiếu, tăng lên hay giảm đi so với các cuộc bầu cử trước đây, từ đó rút ra được những kết luận nhất định về chính trường và tương lai của nước Nga.
Giả sử, lần này có rất nhiều cử tri trẻ lần đầu tiên đi bầu cử, bây giờ chưa biết họ bỏ phiếu cho ai nhưng nếu họ bỏ phiếu cho ứng cử viên A hoặc C thì sau này giới quan sát có thể nghiên cứu được xu hướng bầu cử của giới cử tri trẻ.
Hay có phải những cử tri cao tuổi thì vẫn tiếp tục ủng hộ cho người họ đã bầu ở nhiệm kỳ trước hay họ ủng hộ cho ứng viên khác. Rồi lớp cử tri lần thứ 2 đi bầu cử họ bỏ phiếu cho ai.
Bản thân nhà lãnh đạo, nghiên cứu, quản lý ở Nga sẽ rút ra được kết luận từ kết quả của cuộc bầu cử Tổng thống Nga lần này, đưa ra cái nhìn tổng quan về sự chuyển biến xã hội Nga hiện tại. Đây là số liệu rất quan trọng bên cạnh kết quả chính về Tổng thống đắc cử.
Năm nay, đội ngũ ứng cử viên rất đa màu sắc, đủ lực lượng, từ ông Vladimir Zhirinovsky - người theo trường phái bảo thủ đến ứng viên Pavel Grudinin của đảng Cộng sản Liên bang Nga, cùng hai ứng viên cánh tả - một Sergei Baburin thủ cựu và đối thủ Maxim Suraikin của Những người cộng sản Nga hay doanh nhân Boris Titov - người ít được nhắc đến, vận động cho tự do kinh doanh hoặc ứng viên nữ duy nhất, người dẫn chương trình truyền hình Ksenia Sobchak.
Các nhà nghiên cứu sẽ tổng kết số phiếu của các ứng viên và phân tích cụ thể hơn về đối tượng cử tri đã bỏ phiếu cho các ứng viên.
Nên có thể thấy, kết quả bầu cử Tổng thống Nga 2018 rất quan trọng mặc dù kết quả chính không bất ngờ. Nó sẽ tác động đến hướng đi của nước Nga, của xã hội Nga.
Xin cảm ơn ông đã trả lời phỏng vấn!