Những ngày gần đây, cây sưa trăm tuổi ở Chương Mỹ (Hà Nội) lại trở thành chủ đề "nóng", khi người dân nơi đây quyết định chặt hạ cây trước Tết vì sợ trộm. Trước đó, một nhánh cây sưa này từng được một đại gia Bắc Ninh trả giá 20,5 tỷ đồng.
Ông Lê Quý Cường, nguyên kỹ sư Viện điều tra Quy hoạch rừng cho hay, cây sưa có 2 phần là phần lõi và phần rác. Trong đó, phần lõi có mùi thơm, chắc, vân đẹp, không bị mối mọt là phần có giá trị nhất, còn phần rác thì không có giá trị.
“Cây càng lâu năm thì lõi càng lớn và giá trị càng cao. Tuy nhiên, khi cây đến độ tuổi nhất định thì sẽ bị mục rỗng ruột, ví dụ như cây sưa ở Chương Mỹ đến nay đã hơn một trăm năm tuổi”, ông Cường cho hay.
Theo ông Cường, khi khai thác cây sưa, người ta dùng phần lõi để làm đồ mỹ nghệ, xưa kia vua chúa còn dùng để đóng quan tài vì không bị mối mọt. Về mặt y học, ông Cường cho rằng gỗ sưa không có giá trị.
“Chưa có sách nào cho thấy cây sưa có giá trị về y học, mà nó chỉ có giá trị là một loại gỗ qúy, chắc và thơm”, ông Cường nói.
Ông Cường cho biết thêm, cây sưa trắng mà nhiều người thường gọi thực ra là cây thàn mát (còn gọi là cây ruốc cá) được trồng nhiều ở vùng núi, có họ với cây sưa đỏ. Lá cây này giống cây sưa đỏ, nhưng nếu quan sát kĩ thì sẽ thấy sự khác biệt.
“Cây thàn mát màu lá nhạt, hình dáng lá hơi nhọn, hoa nở màu trắng vào mùa xuân, còn sưa đỏ thì lá dày, thẫm, hoa màu vàng nhạt và nở vào tháng 4, tháng 5”, ông Cường nói.
Được biết, làng Phụ Chính có 2 cây sưa trong chùa Vĩnh Phúc. Trong đó, một cây sưa đỏ có giá hàng trăm tỷ đồng, đang mục nát dần theo thời gian nên được dân làng đề xuất gửi các cơ quan chức năng về việc khai thác cây để có kinh phí tu sửa các công trình tâm linh và phúc lợi trong thôn.
Tháng 10/2018, Hà Nội ra văn bản yêu cầu các ban, ngành hướng dẫn người dân thôn Phụ Chính (xã Hòa Chính, huyện Chương Mỹ, Hà Nội) khai thác cây sưa trăm tỷ đồng theo đúng trình tự pháp luật.
Ngày 22/1/2019, ông Vũ Văn Tuyến - Trưởng thôn Phụ Chính cho biết, dự kiến trong tuần này, người dân trong thôn sẽ chặt hạ cây sưa đỏ trong khuôn viên chùa làng.
"Chúng tôi sợ cây sưa sẽ bị kẻ gian cưa trộm nên quyết định vài hôm nữa sẽ chặt hạ nó, để mọi người ăn Tết Nguyên đán cho ngon", ông Tuyến cho hay.
Theo dân làng, tuổi đời của cây sưa đỏ này khoảng 130 năm. Cây có chiều cao khoảng trên 10m, đường kính trên 1m.
Trước đó, cây sưa này có 2 nhánh lớn nhưng 1 nhánh bị gãy đổ và được bán đấu giá cho một đại gia gỗ ở xã Đồng Kỵ (huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh) với giá 20,5 tỷ đồng vào năm 2010.
Tuy nhiên, vụ mua bán đã gây ra những lùm xùm trong thời gian dài vì khi xe chở số gỗ sưa trên vừa ra khỏi địa phận xã Hòa Chính, sang xã Đồng Phú thì bị Công an huyện Chương Mỹ kiểm tra, tạm giữ.
Năm 2015, số gỗ sưa bị cơ quan chức năng tạm giữ được bán đấu giá, thu về số tiền hơn 31 tỷ đồng.