Chuyên gia Mỹ: Cuộc tranh luận Trump - Biden "tạm được" nếu xem chỉ để giải trí

Cuộc tranh luận tổng thống đầu tiên của mùa bầu cử 2020 giữa Tổng thống đương nhiệm Donald Trump của đảng Cộng hoà và đối thủ phe Dân chủ Joe Biden đã diễn ra tối thứ Ba (giờ địa phương), thu hút 84 triệu người xem.

Thật không chính xác nếu gọi đó là một cuộc tranh luận: đó gần như là một trận so găng giữa hai chiến binh đầy giận dữ. Sau khi xem xong màn đấu khẩu này, cơ thể tôi rơi vào tình trạng như vừa bị ai đó bóp nghẹt.

Như bất kỳ cuộc tranh luận nào, câu hỏi sau đó luôn là: Ai thắng và chúng ta rút ra được điều gì. Câu trả lời ngắn gọn: Cuộc tranh luận khiến không một ai, bất kể đó là người theo đảng Cộng hòa và Dân chủ, có cái nhìn khác đi về ứng viên của mình. Nếu có thì chỉ đơn giản là họ càng gắn bó hơn với nhà vô địch của mình. Một bài báo trên PjMedia.com đã phản ánh đúng bản chất sự kiện chỉ trong một dòng: "Tin tốt lành là ứng viên ưa thích của bạn đã thắng trong cuộc tranh luận."

Chúng ta không rút ra được điều gì mới. Mỗi ứng cử viên đều lặp lại những quan điểm họ tin tưởng vững chắc đã được nhắc đi nhắc lại nhiều lần. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là các câu trả lời của ông Biden y hệt những tuyên bố ông ấy đã sử dụng trong các cuộc họp báo hạn chế, không thường xuyên của mình (trong 12 tháng qua, ông Biden đã 12 lần gặp gỡ báo chí, ông Trump 150 lần). Khi ngồi xem, tôi có thể nhắc lại nguyên văn từng câu từng chữ của ông Biden khi ông trả lời đối thủ.

Ngược lại, ông Trump cư xử như thể ông đang trong một cuộc vận động tranh cử thường lệ của mình: đối đầu, thông minh, châm biếm và hài hước – không khác gì đang diễn thuyết ngoài trời trước công chúng.

Mặc dù các ứng cử viên chẳng cung cấp được thêm thông tin gì mới về chính sách nhưng ít nhất thì cá tính và phong cách của họ đã được thể hiện đầy đủ, thậm chí còn ở trên mức bình thường.

Ông Trump bước vào cuộc đua với một thái độ cực kỳ hiếu chiến, hừng hực tinh thần chiến đấu và sục sôi tức giận. Ông đã ít nhiều bảo vệ các thành quả của mình và đẩy lui được các cuộc tấn công của ông Biden.

Tôi nhận thấy rõ là Trump vô cùng tức giận. Quả cũng có nguồn cơn của việc này. Trước khi cuộc tranh luận diễn ra 2 ngày, một số vụ việc đã nổ ra. Báo New York Times đăng hai bài báo với nguồn tin giấu tên cáo buộc ông Trump đã không trả khoản thuế liên bang trong suốt 10 năm, rằng đế chế kinh doanh tỷ đô của ông đang sụp đổ, và rằng ông chỉ là một kẻ không biết làm ăn. Những bài báo tương tự thế này cũng đã từng xuất hiện trên New York Times năm 2016 ngay trước cuộc tranh luận của ông Trump với bà Hillary Clinton.

Ngoài ra, một báo cáo mật đã được công khai cho thấy ông Barack Obama và ông Joe Biden đã tiến hành một chương trình trái phép nhằm ngăn cản ông Trump thắng cử năm 2016 và đảm bảo rằng ông sẽ vấp phải vô số cản trở trong nhiệm kỳ Tổng thống của mình. Mọi việc xảy ra đúng như đã định: các cuộc điều tra hình sự, luận tội, kiện tụng, rò rỉ thông tin… Ông Trump đã gọi đây là "một cuộc đảo chính". Vì vậy trong cuộc tranh luận, ông Trump đã chế nhạo khi ông Biden nói muốn có một cuộc chuyển giao "hoà bình" bởi điều đó đã không xảy ra với ông năm 2016.

Ông Biden ra cú đòn đầu tiên khi ông Trump đang phát biểu và sau đó tiếp tục tấn công tới tấp trong 90 phút tiếp theo. Ông Trump giành hầu hết quyền kiểm soát đối với nhịp độ tranh luận, câu hỏi, và câu trả lời bất chấp nỗ lực điều hành của ông Chris Wallace, một người dẫn chương trình lão luyện có tiếng. Ông liên tục lấn giờ, ngắt lời người dẫn và đối thủ, và giành trọn quyền nói những gì mình muốn. Nếu ai đó còn nghi ngờ liệu Trump có thực sự "rắn" hay không thì cuộc tranh luận này chính là câu trả lời.

Ông Biden là một người ôn hòa hơn, vì vậy cuộc tấn công dữ dội của ông Trump đã khiến ông ấy suy nhược. Dường như, ông Biden đã lường trước điều này và dành nhiều ngày trước cuộc tranh luận để tập luyện ứng phó. Tuy nhiên, ứng viên của đảng Dân chủ đã không tránh khỏi bị bối rối. Ông Biden đã không có cơ hội trình bày được hết ý mà không bị ông Trump làm gián đoạn. Có lẽ việc bị ngắt lời liên tục đã khiến ôngđi chệch khỏi những nội dung đã tập duyệt; hay là ông ấy đã bằng cách nào đó đọc từ máy nhắc chữ bí mật chăng?

Ông Biden thể hiện ra là một đối thủ yếu, đúng như ý định của ông Trump. Nhưng lẽ ra ông nên tiếp tục đóng vai một nạn nhân để giành sự cảm thông của công chúng thì thay vào đó ông lại biến cuộc tranh luận thành công kích cá nhân.

Ông Biden gọi ông Trump là tổng thống tồi tệ nhất trong lịch sử nước Mỹ, kẻ phân biệt chủng tộc, tên hề, kẻ nói dối (về mọi thứ), kẻ sát nhân (vì đã tự tay khiến 200.000 người dân Mỹ chết trong đại dịch Covid-19), một kẻ ngốc - tất cả những biệt danh đó được gọi ra trong suốt 90 phút. Trước khi ông Biden phản ứng như vậy, ông Trump chỉ tập trung chỉ trích chính sách của đối thủ. Nhưng ngay sau đó, ông sa vào trận đồ công kích cá nhân của ông Biden. Nhưng ông Biden đã thua trong màn bôi nhọ đối thủ do chính ông ấy mở màn.

Đáp lại tuyên bố của ông Biden cho rằng ông Trump phải chịu trách nhiệm về 200.000 người Mỹ đã tử vong do Covid-19, ông Trump nhắc lại rằng việc chính quyền Obama-Biden quản lý yếu kém hệ thống bệnh viện quân đội dành cho cựu chiến binh đã gây ra cái chết của 350.000 binh sĩ. Ông Trump cũng tuyên bố rằng vậy thì ông Biden cũng phải chịu trách nhiệm về những cái chết trong đại dịch cúm heo và cúm gia cầm H1N1. Và ông Biden vặn lại: Chỉ hơn 14.000 người chết thôi.

Cứ sau mỗi lần phản kháng trước các đòn tấn công của ông Trump thì ông Biden lại cúi đầu và lẩm bẩm thay vì tiếp tục kháng cự. Trump lại nắm quá rõ những điểm yếu của đối thủ: ông còn tặng ông Biden một câu đầy ngụ ý rằng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã và sẽ "đánh gục" ông ấy. Qua các câu trả lời của ông Biden thì có thể thấy các giải pháp chính sách mà ông đề xuất là gặp gỡ các bên liên quan - tất cả, từ các đồng minh của Mỹ cho đến cảnh sát và người bạo động, rồi cả các nhà khoa học về đại dịch - như thể chỉ cần đối thoại thì mọi chuyện sẽ đâu vào đó.

Trái với ông Trump, ông Biden từ chối trả lời nhiều câu hỏi chính sách quan trọng. Ví dụ, ông Trump dự định bổ nhiệm một vị trí Thẩm phán nữa tại Tòa án Tối cao trước khi nhiệm kỳ tổng thống của ông kết thúc – đây là quyền hiến định của Tổng thống đương nhiệm theo Hiến pháp Hoa Kỳ. Sau khi quyết định này được thực hiện, số thẩm phán của phe bảo thủ sẽ nắm quyền kiểm soát tại Tòa án Tối cao với tỷ lệ 6-3. Điều này sẽ phá hủy chương trình chính sách của ông Biden nếu ông thắng cử.

Đảng Dân chủ muốn chống lại ông Trump bằng cách bổ nhiệm thêm 4 thành viên mới, tất cả đều là những người mang tư tưởng cấp tiến. Động thái này được gọi tên là "cải cách toà án". Việc này không trái luật nhưng là sự lạm dụng quyền lực trong một nền dân chủ. Điều phối viên Chris Wallace đã đặt câu hỏi trực diện này cho ông Biden. Thật không thể tin nổi là trong khi ông Biden còn loanh quanh chưa khẳng định hoặc phủ nhận một cách rõ ràng về việc ông ấy có "cải cách toà án hay không" thì ông Trump lại "cướp lời". Tờ Washington Examiner cho rằng "chính ông Trump chứ không phải ai khác đã ném cho ông Biden một chiếc phao cứu sinh."

Ông Trump cũng công kích các quan điểm chính sách của ông Biden về thực thi pháp luật và bạo lực đô thị. Các đảng viên Dân chủ ở cấp tiểu bang và địa phương đang tiến hành "cắt giảm" các sở cảnh sát trong khi không thể ngăn chặn bạo động và bạo lực gây chết người ở các thành phố lớn. Đứng sau các cuộc bạo động này chủ yếu là các nhóm vô chính phủ hoạt động có tổ chức, được gọi là Antifa (Tổ chức chống phát xít). Cho đến nay, bạo động đã gây thiệt hại lên đến 2 tỷ USD – tình trạng này vẫn tiếp diễn sau gần 4 tháng với tần suất hàng đêm. Thật kỳ lạ khi nghe ông Biden đổ lỗi cho ông Trump về bạo lực.

Bất chấp mọi thách thức từ phía ông Trump, ông Biden đã không lên tiếng lên án bạo loạn cho đến tận 2 tuần trước. Tuy nhiên, trong cuộc tranh luận, ông Biden đã tuyên bố rằng Antifa không phải là "một tổ chức" mà chỉ là "một ý tưởng". Ông cũng thừa nhận không hề liên lạc với các thị trưởng và thống đốc của đảng Dân chủ để thuyết phục họ có biện pháp chấm dứt bạo lực mặc dù ông tuyên bố ngay từ đầu cuộc tranh luận rằng ông chính "là đảng Dân chủ".

Ông Trump đã buộc ông Biden phải thừa nhận rằng không có một tổ chức, công đoàn hoặc sở cảnh sát nào trên toàn quốc ủng hộ ông. Chưa kể đến việc trước đó ông Trump đã ban hành một Sắc lệnh hành pháp chỉ định Antifa và KKK (nhóm cổ suý cho thuyết "người da trắng thượng đẳng") là "các tổ chức khủng bố".

Hiện giờ, ông Biden đang thể hiện mình là người ôn hòa để không khiến các cử tri ôn hoà lo lắng. Tuy nhiên, nhiều người tin rằng ông Biden đã thoả hiệp hoàn toàn với phe cực tả để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ.

Biden nói rằng Kế hoạch ứng phó với biến đổi khí hậu của chính ông đề xuất là một chính sách xanh có mục tiêu tạo ra việc làm để chống biến đổi khí hậu. Chính sách này có quy mô nhỏ hơn Chính sách "Green New Deal" ("Chính sách Kích thích Kinh tế Xanh") và ông không ủng hộ "Green New Deal".

Nhưng trên thực tế, chính sách xanh của Biden có kế hoạch tuyển dụng nhân sự cho các chương trình của chính phủ có nhiệm vụ kiểm soát ngành công nghiệp vốn trước đây thuộc tư nhân. Những chương trình này được xây dựng dựa trên các cơ sở khoa học đáng nghi ngờ, với mục đích thực sự là thúc đẩy một nền kinh tế xã hội chủ nghĩa. Chính sách này của ông sẽ ngốn một khoản chi phí vô cùng lớn. Hơn nữa, Chính sách "Green New Deal" còn được đăng tải trên chính trang web của Biden và được ông coi là khuôn khổ quan trọng để đối phó với các thách thức về biến đổi khí hậu!

Dù vấn đề quản lý đại dịch Covid-19 là vấn đề chính của cuộc bầu cử lần này nhưng ông Trump vẫn lúng túng khi lý giải các hành động của mình. Liên quan đến vắc xin, có lẽ ông đã vội vàng khi tuyên bố rằng vắc xin sẽ sẵn sàng trước năm mới. Bởi thực tế các chuyên gia chính phủ và các công ty tư nhân đều đang cảnh báo rằng có thể sẽ mất nhiều thời gian hơn. Đáp lại thắc mắc này của người điều phối tranh luận, ông Trump đã công khai chỉ trích các chuyên gia.

Tiếp nối ngay sau đó, ông Biden nói vì vậy mà ông không tin tưởng ông Trump và cho rằng ông Trump đã khiến nhiều người Mỹ đang bảo nhau không tiêm vắc xin vì sợ tác dụng phụ. Ông Biden cũng khẳng định ông muốn đóng cửa kinh tế cho đến khi có vắc xin. Không ổn chút nào!

Cuộc tranh luận này chỉ để xem giải trí thì cũng tạm được ở một mức độ nào đó nhưng không hay ho chút nào khi đây là cuộc đua để chọn ra người lãnh đạo đất nước. Phần lớn thời gian lẽ ra để tranh luận quan điểm chính sách thì lại được biến thành màn bới móc, bôi nhọ lẫn nhau. Các ứng cử viên không bổ sung được thông tin gì mới về chương trình nghị sự của mình và không tận dụng cơ hội để trình bày chi tiết những chính sách đã đề cập tới. Và quan trọng nhất là không một ai trong số họ đưa ra được tầm nhìn cho quốc gia cũng như lộ trình phù hợp.

Trong việc này có phần lỗi của truyền thông: Báo chí đã tập trung chỉ trích ông Trump quá nhiều mà không đòi hỏi phía ông Biden làm rõ chính sách của mình. Tiếp đó thì chúng ta thấy ngập tràn trang nhất, trang chủ của các báo đều là thông tin về sự hỗn loạn trong cuộc tranh luận. Tôi khuyến khích các bạn hãy xem lại cuộc tranh luận một lần nữa sẽ thấy thực ra ông Trump làm tốt hơn ấn tượng chúng ta thấy khi xem trực tiếp.

Trong lịch sử của nước Mỹ, Tổng thống Lyndon Johnson và Richard Nixon đã từ chối tranh luận với các đối thủ vào năm 1968 và 1972. Trong các cuộc tranh luận được tổ chức từ sau đó, những ứng viên có màn trình bày rất tốt trong các cuộc đối đầu cũng không tạo được cú hích gì lớn trong các cuộc thăm dò, và các ứng viên kém hơn trong màn tranh luận cũng chưa chắc đã là kẻ "rớt đài". Năm 2016, bà Hillary Clinton đã thắng trong cả ba cuộc tranh luận đối đầu với ông Trump nhưng lại thua trong cuộc bầu cử.

Có lẽ hai cuộc đối đầu tiếp theo nên được huỷ bỏ và chấm dứt vòng tranh luận ở đây. Cả hai ứng cử viên đều có thể tuyên bố mình là người chiến thắng!

* Tiêu đề bài viết do tòa soạn đặt lại.