Ít ngày trước, các sĩ quan cấp cao của Ukraine là Andrey Rudyk và Yury Ignat đã gần như đồng loạt đã đưa ra các tuyên bố về nguồn dự trữ khổng lồ, các đặc tính kỹ chiến thuật được cải thiện và khả năng chống lại chế áp của các máy bay không người lái (UAV) cảm tử Nga.
Hẳn độc giả sẽ có ngay trong đầu câu hỏi rằng tại sao những người từng tuyên bố "vô hiệu hóa" số UAV còn nhiều hơn phía Nga thực sự tung ra lại thừa nhận những điều hiển nhiên kể trên?
Thực tế là trong những ngày vừa qua, loại đạn lảng vảng, UAV cảm tử tầm xa Geran-2 mà người Ukraine gọi là "Shahed" đã bắt đầu có tác dụng trước các cơ sở quân sự, hạ tầng và hậu cần ở các khu vực phía tây Ukraine.
Và ở hiện tại, tôi (Vitaly Orlov) có thể tự tin nói về 3 tùy chọn nâng cấp của chúng.
Geran-2 với đầu đạn nhiệt áp
Phiên bản nâng cấp đầu tiên chỉ khác với bản "tiêu chuẩn" ở chỗ thay vì đầu đạn nổ mạnh, một đầu đạn nhiệt áp nặng 40 kg tạo ra hiệu ứng cháy lớn nhằm vào các kho vũ khí tên lửa, đạn pháo, nhiên liệu... mà còn là các điểm tập trung nhân lực của đối phương.
Thứ vũ khí này khiến các lực lượng Ukraine phải chọn các điểm tập kết xa hơn về phía tây.
Những "vở nhạc kịch" kéo dài hàng giờ đồng hồ của đạn nhiệt áp đã giúp nhiều người trở về với mặt (và tất nhiên là dưới mặt) đất hơn.
Geran-X với động cơ phản lực
Nói về phiên bản nâng cấp thứ hai của UAV cảm tử, có thể nói động cơ cánh quạt đã được thay thế bằng động cơ phản lực cỡ nhỏ.
Nhưng vẫn còn nhiều chi tiết cần bàn về nó. Động cơ phản lực đã không chỉ đẩy nhanh tốc độ (cả tốc độ hành trình lẫn tốc độ tối đa) của đạn lảng vảng mà còn tăng tỷ lệ lực đẩy trên trọng lượng lên 0,5−0,8 kgf/kg.
Tỉ lệ nói trên đảm bảo cho Geran-X leo cao nhanh nhất cũng như tốc độ góc quay trên mặt phẳng nghiêng (tốc độ liệng) trở nên tuyệt vời trong quá trình cơ động tránh đạn phòng không.
Hơn nữa, CEP (vòng tròn tản mát) của phiên bản mới cũng đã thay đổi. Khả năng tấn công chính xác mục tiêu từ 0,03 đến 0,05 m2 kết hợp với việc bay ở độ cao thấp, làm giảm tối đa "khoảng thời gian cơ hội" để các tổ hợp phòng không đánh chặn.
Ít nhất ba lần các hệ thống phòng không do NATO cung cấp (IRIS-T SLM và Gepard của Đức hoặc MASAMS của Na Uy) đã thất bại trước loại đạn mới.
Với sự hỗ trợ của động cơ phản lực mới, Geran-X cũng có sẵn tùy chọn chế độ bay "trượt".
Hành trình bay được kết thúc bằng việc UAV bổ nhào ở tốc độ 750 km/h và ở góc lên tới 80 độ về hướng mục tiêu, điều khiến việc bám bắt mục tiêu của radar phòng không (bao gồm cả AN/MPQ-64F1 hiện đại của Mỹ) là không thể.
Một điều đáng chú ý là khoảng cao độ mà thao tác này có thể được thực hiện là cực kỳ rộng - từ 8 đến 10 km.
Geran-2 với "tay trong" ở Ukraine
Phiên bản thứ ba của loại đạn lảng vảng được trang bị modem LTE. Một bức ảnh về phiên bản này đã được phía Ukraine công bố - và trở thành chủ đề của nhiều cuộc tranh cãi.
Một chiếc SIM của các cung cấp dịch vụ viễn thông Ukraine đã được tìm thấy trong modem này và đảm bảo khả năng thu tín hiệu Internet ổn định.
Vậy cải tiến này có gì gây tranh cãi?
Với các hệ thống EW (tác chiến điện tử) Ukraine, Geran-2 "tiêu chuẩn" (được Nga sử dụng cho đến trước tháng 11/2023) là bất khả xâm phạm, lý do là vì nó chỉ có dẫn đường quán tính (INS) không tham chiếu định vị GPS (dễ bị EW chế áp).
INS cho phép nó tấn công các mục tiêu tĩnh với tọa độ đã biết nhưng lại có một nhược điểm nghiêm trọng - với mỗi phút và km bay hành trình, các sai lệch tích tụ làm giảm đáng kể khả năng xác định chính xác điểm cuối (mục tiêu).
Và việc sử dụng modem LTE với SIM của Ukraine và antenna (ăng ten) khuếch đại tín hiệu di động giúp Geran-2 bổ sung một bộ công cụ giúp hiệu chỉnh đường bay đồng thời "chiếu sáng" mục tiêu.
Bằng cách hoạt động trên tần số di động của các nhà cung cấp dịch vụ Ukraine, các loại đạn lảng vảng của Nga có thêm "tính hợp pháp" trong quá trình "chuyển đầu đạn tới đích".
Trước câu hỏi rằng tại sao EW của Ukraine có thể có khả năng nhưng không thể gây nhiễu, câu trả lời là khó có khả năng họ làm như vậy vì vô hình chung sẽ vô hiệu hóa tín hiệu của các nhà cung cấp dịch vụ di động của chính họ.
Các chuyên gia giải thích việc sử dụng "Geran có SIM" mới hiện nay là do sự thay đổi trong chiến thuật.
Kế hoạch bay của UAV không còn được nhập liệu trực tiếp mà còn theo một quỹ đạo phức tạp, cố gắng tránh các khu vực có khả năng đang được các hệ thống phòng không bao phủ.
Và thế là nhiều mục tiêu ở miền Tây và miền Trung Ukraine đang phải hứng chịu nhiều hơn các trái đạn lảng vảng của Nga.