Bệnh có xu hướng trẻ hóa
Theo bác sĩ Trần Quốc Khánh – khoa Phẫu thuật cột sống, Bệnh viện Việt Nam, chỉ trong vòng 1 tháng anh đã gặp 4 bệnh nhân trẻ bị hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi.
Bác sĩ Khánh cho biết, đến thời điểm hiện tại đã có 2 bệnh nhân đã được phẫu thuật thay khớp, một bệnh nhân đang về chuyển bảo hiểm, bệnh nhân còn lại đang điều trị nội khoa thăm dò đáp ứng. Nếu cơn đau không đỡ, chức năng vận động của khớp háng không cải thiện thì phẫu thuật thay khớp cũng sẽ là chỉ định.
Điều làm bác sĩ Khánh giật mình đó là tuổi đời của 4 bệnh nhân đều rất trẻ, 3 thanh niên đều mới 36 tuổi, bệnh nhân còn lại 40 tuổi. Khi khai thác tiền sử, cả 4 bệnh nhân đều có một điểm chung rất rõ ràng là uống rượu bia nhiều và hút thuốc lá.
Theo bác sĩ Khánh, hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi (Avascular Necrosis of femoral head) là tình trạng chỏm xương đùi (một bộ phận cấu thành của khớp háng) bị hoại tử do thiếu máu nuôi, bệnh diễn biến âm thầm.
Bệnh thường gặp chủ yếu ở nam giới (~ 80%). Trước kia, tuổi trung bình bị bệnh dao động 40-50 tuổi, nhưng hiện nay bệnh đã có xu hướng trẻ hoá rất rõ ràng khi có rất nhiều nam thanh niên mới tầm 30 tuổi đã bắt đầu hoại tử chỏm xương đùi.
Thạc sĩ, bác sĩ Trần Quốc Khánh
Nhóm nguyên nhân nổi bật gây hoại tử sớm chỏm xương đùi ở thanh niên là do lạm dụng quá nhiều rượu mạnh và hút thuốc lá, những chất này là yếu tố chính làm tổn thương và tắc các mao mạch (mạch nhỏ) nuôi dưỡng cho chỏm đùi, dẫn đến các tế bào xương-sụn vùng chỏm bị thiếu máu và hoại tử.
Ngoài ra, những nguyên nhân khác có thể là do các bệnh lý toàn thân như tiểu đường, các bệnh tự miễn, bệnh nhân dung quá nhiều corticoid, những tai nạn liên quan đến khớp háng (trật khớp háng, gãy cổ xương đùi..) và những công nhân lặn sâu, hầm mỏ (khí ép)..
Dấu hiệu bệnh cần nhớ
Điều tai hại nữa của căn bệnh oái oăm này là bệnh xuất hiện rất từ từ, thầm lặng. Người bệnh ban đầu chỉ cảm thấy mỏi hoặc đau rất mơ hồ vùng hông; nằm nghỉ thấy đỡ đau; chẳng thấy liên quan gì đến rượu.
Có người cho rằng mình bị "bệnh thấp khớp", cũng chịu khó áp dụng phương pháp "đông tây y kết hợp" và thấy đỡ đau. Sau đó vài ba tháng đột nhiên đau dữ dội từ bẹn xuyên ra sau mông, khẽ nhúc nhích chân cũng đau, uống rượu vào càng đau hơn.
Với bệnh này, bác sĩ Khánh cho biết giải pháp hữu hiệu và triệt để nhất vẫn là phẫu thuật thay khớp háng. Các giải pháp như uống thuốc, tập phục hồi chức năng, khoan giảm áp-tế bào gốc…đều chỉ mang tính tạm thời với mục đích kéo dài thêm thời gian trì hoãn mổ. Nếu không mổ, bệnh nhân có thể bị các biến chứng vẹo cột sống thứ phát, hỏng khớp gối, tàn phế.
Dấu hiệu của hoại tử chỏm xương đùi khá điển hình như đau khớp háng, đặc biệt lúc ngồi xổm hoặc xoay háng vào trong ra ngoài. Triệu chứng đau này có thể bị một bên hoặc cả hai háng, có nghĩa là hoại tử chỏm có thể bị một bên (khoảng 70% các trường hợp) hoặc bị cả hai bên.
Hai yếu tố chính gây hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi là rượu bia và thuốc lá.
Khi gặp các triệu chứng trên, bệnh nhân chỉ cần tới bệnh viện chụp xquang khung chậu, kết hợp với chụp cổng hưởng từ khớp háng, căn bệnh sẽ được chẩn đoán xác định.
Cộng hưởng từ là một bước tiết vượt bậc trong chẩn đoán các bệnh, trong đó có bệnh lý các khớp. Ở khớp háng, cộng hường từ giúp chúng ta phát hiện tổn thương hoại tử khớp háng từ những giai đoạn rất sớm, khi trên hình ảnh Xquang chúng ta còn chưa nhận thấy sự thay đổi.
Theo các bác sĩ, việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời, đặc biệt ở giai đoạn cấu trúc giải phẫu của chỏm xương đùi còn nguyên vẹn là lý tưởng vì dù sao một khớp háng thật vẫn tốt hơn là sử dụng khớp háng nhân tạo.
Để dự phòng hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi đòi hỏi phải loại bỏ các yếu tố nguy cơ, trong đó bên cạnh các yếu tố bệnh nghề nghiệp thì cần loại bỏ rượu và thuốc lá là hai thủ phạm gây ra bệnh này nhiều nhất ở nam giới.