Shiori Ito – một nữ phóng viên 28 tuổi có lẽ chưa bao giờ nghĩ rằng bản thân có ngày lại trở thành nạn nhân của một vụ xâm hại tình dục mà thủ phạm lại là một nhà báo nổi tiếng có địa vị tại Nhật Bản. Nhưng không may cuối cùng điều tồi tệ đó lại xảy đến với cô.
Và khi đứng trước ranh giới giữa việc lựa chọn im lặng để bảo vệ bản thân trước những búa rìu của dư luận với việc đứng lên đòi lại công lý cho chính mình, Ito đã có một quyết định vô cùng táo bạo.
Bộ mặt thật đằng sau một nhà báo nổi tiếng
Đó là một đêm thứ 6 mùa xuân 3/4/2015, Shiori Ito bất ngờ nhận được một cuộc điện thoại từ Noriyuki Yamaguchi – lúc ấy đang là Trưởng văn phòng Washington của kênh truyền hình TBS, Nhật Bản đồng thời là người viết tiểu sử cho Thủ tướng Shinzo Abe mời ra ngoài dùng bữa.
Trước đó, Ito đã hai lần tiếp xúc Yamaguchi khi còn đang theo học ngành báo chí ở New York. Khi vô tình gặp lại ở Tokyo, Yamaguchi đã nhiều lần đề nghị, ngụ ý rằng ông có thể giúp cô tìm một công việc tại nơi ông đang công tác.
Lúc nhận được cuộc điện thoại của Yamaguchi cũng là lúc kỳ thực tập của Ito tại một hãng tin ở Nhật đang chuẩn bị kết thúc. Chính vì thế cô đã nhận lời mời của Yamaguchi với hy vọng sẽ nhờ ông giới thiệu giúp một công việc tại kênh truyền hình TBS.
Đầu tiên, cả hai gặp nhau tai một quán bar ở trung tâm Tokyo, uống bia ăn chút gà nướng rồi sau đó đến nhà hàng sushi Kiichi ở khu Ebisu để dùng bữa tối. Cô khá bất ngờ khi Yamaguchi lại đặt phòng riêng trong nhà hàng. Cả hai tiếp tục dùng bữa với bia và cả rượu sake.
Shiori Ito. Nguồn: The New York Times.
Sau một lúc, Ito cảm thấy vô cùng chóng mặt và xin phép được vào nhà vệ sinh. Tại đây, cô gục đầu lên toilet rồi ngất đi. Khi tỉnh lại vào khoảng 5h sáng hôm sau, cô nhìn thấy mình đang khỏa thân, nằm trên một chiếc giường tại khách sạn, khắp người đau đớn.
Bên cạnh, Yamaguchi đang nằm áp sát người cô. Nhìn thấy Yamaguchi, Ito vội vã bật dậy rồi chạy vào nhà vệ sinh. Lúc trở ra, Yamaguchi lại cố đẩy Ito nằm xuống giường nhưng cô đã hét lên.
Cô nói với Yamaguchi rằng cô muốn biết chuyện gì đã xảy ra vào tối hôm trước và liệu ông ta có sử dụng bao cao su hay không. Yamaguchi bảo cô hãy bình tĩnh và hứa sẽ mua thuốc tránh thai cho cô khi trời sáng, còn bây giờ cô hãy ngoan ngoãn ở bên cạnh ông ta.
Không chấp nhận, Ito nhanh chóng mặc lại quần áo rồi rời khỏi khách sạn. Ito tin rằng bản thân đã bị đánh thuốc mê nhưng không có bằng chứng cụ thể chứng minh cho nghi ngờ này.
Xấu hổ và sự do dự từ phía nạn nhân
Sau khi rời khỏi khách sạn, Ito lập tức trở về nhà tắm rửa sạch sẽ. Đến thời điểm hiện tại, khi nghĩ lại hành động của mình cô vẫn cảm thấy hối hận. "Đáng lí ra tôi nên đến gặp cảnh sát ngay khi rời khỏi khách sạn", Ito nói. Nhưng lúc đó cô vẫn còn nhiều điều phải đắn đo.
Sự do dự của cô là phản ứng điển hình của rất nhiều phụ nữ tại Nhật Bản. "Nhiều phụ nữ sau khi bị xâm hại lại có xu hướng tự đổ lỗi cho bản thân. Ồ, đó có thể là lỗi của tôi là suy nghĩ chung của nhiều nạn nhân"- Tamie Kaino, giáo sư danh dự nghiên cứu về giới của Đại học Ochanomizu nói.
Bà Hisako Tanabe – chuyên gia tư vấn các vụ cưỡng hiếp tại Trung tâm Hỗ trợ Bạo lực tình dục Tokyo lại cho biết nhiều phụ nữ gọi đến đường dây nóng của họ khi được khuyên nên báo cảnh sát lại một mực từ chối vì họ nghĩ rằng cảnh sát sẽ không tin vào lời họ nói.
Noriyuki Yamaguchi. Nguồn: The New York Times.
Với Ito, ban đầu cô cũng cảm thấy xấu hổ và đã tính đến chuyện sẽ giữ im lặng. Cô nhiều lần tự hỏi bản thân liệu việc bị đối xử như thế có phải là một điều cần thiết để có thể đạt được thành công trong ngành công nghiệp truyền thông thường do nam giới chiếm lĩnh hay không.
Cuối cùng không thể thuyết phục được bản thân, cô đã quyết định tìm đến sở cảnh sát 5 ngày sau đó. "Nếu tôi không dám đối diện với sự thật, tôi sẽ không còn tư cách để trở thành một nhà báo chân chính được nữa", Ito chia sẻ.
Ban đầu những nhân viên cảnh sát bày tỏ sự nghi ngờ với câu chuyện của Ito khi cô tỏ ra khá bình tĩnh, không than khóc khi kể lại sự việc.
Họ không khuyến khích cô làm đơn khiếu nại. Thêm vào đó, nhiều người e ngại rằng với địa vị của Yamaguchi, Ito sẽ khó lòng thắng được vụ kiện.
Công lý liệu có được thực thi?
Cuối cùng, Ito cũng thuyết phục được cảnh sát về mức độ nghiêm trọng của những việc mà cô đã trải qua khi đưa cho cảnh sát xem đoạn băng ghi hình của khách sạn ghi lại cảnh Yamaguchi dìu cô qua sảnh khách sạn khi cô đang trong tình trạng không tỉnh táo.
Cảnh sát ngay lập tức mở một cuộc điều tra. Họ đã tìm được người tài xế taxi đã đưa Ito và Yamaguchi từ nhà hàng về khách sạn Sheraton Miyako – nơi Yamaguchi đang lưu trú.
Người tài xế cho biết, lúc đầu dù không mấy tỉnh táo nhưng Ito vẫn yêu cầu ông đưa cô tới trạm tàu điện ngầm gần đó.
Tuy nhiên, Yamaguchi lại muốn ông đưa cả hai về khách sạn với lí do hai người vẫn còn nhiều công việc phải bàn bạc. "Tôi sẽ không làm gì hết", Yamaguchi hứa hẹn với tài xế.
"Khi về tới khách sạn, cô gái khá im lặng sau khi ói một trận trên xe. Người đàn ông sau đó đưa cô lại gần cửa nhưng cô không cử động. Vì thế, người đàn ông này liền bước xuống trước, đặt túi của cô gái xuống đất rồi luồn tay qua vai để đưa cô xuống xe", người tài xế nói.
Cơ quan chức năng đang kiểm tra chiếc taxi đã đưa Ito và Yamaguchi về khách sạn đồng thời lấy lời khai từ người tài xế.
Cảnh sát đồng thời cũng nắm giữ thêm nhiều đoạn băng ghi hình từ camera an ninh của khách sạn với hình ảnh Yamaguchi đang dìu Ito bước đi trên hành lang trở về phòng khoảng 23h20. Ito lúc này đã ngất đi, hoàn toàn không còn khả năng nhận thức.
Sau 2 tháng điều tra, trong lúc Ito đang ở Đức để thực hiện một dự án, cô nhận được một cuộc gọi từ nhân viên điều tra nói rằng họ chuẩn bị bắt giữ Yamaguchi dựa trên lời khai từ người tài xế, video an ninh của khách sạn và kết quả kiểm tra cho thấy DNA của Yamaguchi vẫn còn lưu lại trên áo lót của Ito.
Người này nói rằng Yamaguchi sẽ bị bắt giữ tại sân bay vào ngày 8/6/2015 sau khi trở về Tokyo trên chuyến bay khởi hành từ Washington và cảnh sát cũng yêu cầu Ito trở về Nhật để phục vụ công tác điều tra.
Tuy nhiên khi đến ngày hẹn, điều tra viên lại gọi đến thông báo với cô rằng anh ta đang ở sân bay nhưng một lãnh đạo cấp trên vừa gọi điện đến buộc anh ta phải dừng ngay việc bắt giữ. Vậy là sau 2 tháng điều tra, vụ kiện của Ito cuối cùng lại bị bác bỏ.
"Tôi đã hỏi người nhân viên đó tại sao mọi chuyện lại thành ra như thế nhưng người này lại không thể đưa ra được câu trả lời", Ito nói.
Kẻ tấn công nói gì?
Đứng trước những cáo buộc của Ito, Yamaguchi lại thản nhiên phủ nhận tất cả. "Không hề có chuyện tấn công tình dục ở đây. Không có hành vi phạm tội nào xảy ra vào đêm hôm đó", người đàn ông này khẳng định.
Yamaguchi nói rằng mọi chuyện chỉ đơn giản là vì Ito đã quá say: "Ở nhà hàng cô ấy uống rất nhiều. Trên thực tế tôi đã hỏi Ito có ổn không nhưng cô ấy nói rằng ấy cô rất khỏe và đang khát. Ito nói cô không phải là một đứa trẻ và cô có thể kiểm soát được bản thân."
Giải thích lí do đưa Ito về khách san, Yamaguchi cho biết đó là vì ông ta lo lắng cô không thể tự mình về nhà trong tình trạng say xỉn, còn bản thân phải vội trở về phòng để hoàn thành dự án sắp đến hạn ở Washington.
Yamaguchi thừa nhận việc đưa Ito về phòng là ‘không phù hợp’ nhưng lại bổ sung rằng ‘nó còn không phù hợp hơn nếu để cô ấy ở ga tàu điện ngầm hay sảnh khách sạn’.
Tuy nhiên Yamaguchi lại từ chối miêu tả chi tiết mọi chuyện xảy ra sau đó. Nhưng trong một số tài liệu nộp cho tòa án để phản hồi đơn khiếu nại của Ito, Yamaguchi nói rằng ông ta đã cởi quần áo của Ito để lau người cho cô và đặt cô nằm trên một chiếc giường khác ở trong phòng.
Khách sạn Sheraton Miyako - nơi Yamaguchi tấn công tình dục Ito.
Giữa khuya, Ito tỉnh dậy và quỳ gối trước giường ông ta để xin lỗi. Yamaguchi đã bảo Ito quay trở lại giường nhưng sau đó ông ta lại đến bên giường cô rồi cả hai quan hệ tình dục.
Ông ta nói rằng lúc ấy Ito hoàn toàn tỉnh táo, không hề phản đối hay kháng cự. Trong một tin nhắn gởi cho Ito ngày 18/4/2015, Yamaguchi viết:
"Những cáo buộc nói rằng tôi quan hệ tình dục khi cô mất ý thức là hoàn toàn sai sự thật. Tôi uống khá nhiều và một người phụ nữ hấp dẫn như cô lại bán khỏa thân đến bên giường tôi thì mọi chuyện xảy ra như thế là điều tất nhiên. Tôi nghĩ cả chúng ta đều cần phải xem xét lại bản thân mình."
Trong một email khác, Yamaguchi phủ nhận mọi cáo buộc nói rằng ông ta cưỡng hiếp Ito và đề nghị tham khảo ý kiến của luật sư. "Ngay cả khi cô khăng khăng đó là hành vi cưỡng hiếp, cô cũng không bao giờ có cơ hội giành chiến thắng" ,Yamaguchi viết.
Khi được hỏi về những email, Yamaguchi nói rằng bản ghi đầy đủ của những cuộc đối thoại và thư từ qua lại với Ito sẽ chứng minh rằng ông ta không hề có ý định sử dụng địa vị của mình để dụ dỗ cô. "Tôi mới là người gặp rắc rối vì cô ta", Yamaguchi nói.
Dù mọi chuyện thế nào, bạn nhất định luôn phải mạnh mẽ
Ở những quốc gia khác, những cáo buộc của Ito chắc chắn sẽ gây nên một sự náo động trong dư luận. Nhưng tại Nhật Bản, nó chỉ thu hút một ít sự quan tâm chú ý. Điều này là minh chứng cho thấy thực tế nạn xâm hại tình dục vẫn luôn là vấn đề bị né tránh ở xứ sở hoa anh đào.
Trên mặt báo, Nhật Bản thường được ca ngợi là quốc gia có tỷ lệ tấn công tình dục tương đối thấp. Theo Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI), trong năm 2016, có 989 vụ hiếp dâm tại Nhật Bản, trong khi đó tại Mỹ là 114.730 vụ. Nhưng sự thật liệu có phải như thế?
Nhiều học giả nói rằng những con số trên không phải là tỉ lệ phạm tội thực tế mà chỉ phản ánh mức độ che dấu của nạn nhân và thái độ của cảnh sát, công tố viên ở Nhật Bản.
Theo đó, với phụ nữ phương Tây, quan hệ tình dục không đồng thuận chính là cưỡng hiếp thì ở Nhật Bản lại không như thế.
Luật Nhật Bản không đề cập đến yếu tố đồng thuận. Bị cưỡng hiếp bởi người quen (dụ nạn nhân uống rượu, thuốc mê rồi ra tay) vẫn còn là một khái niệm tương đối lạ lẫm.
Thay vào đó, các hình ảnh cưỡng hiếp lại trở thành hình minh họa trên truyện tranh hay truyện khiêu dâm như một hình thức làm tăng sự thỏa mãn tình dục.
Cảnh sát và tòa án Nhật Bản có xu hướng xác định các vụ cưỡng hiếp khá hạn hẹp. Nhìn chung họ chỉ giải quyết các vụ có dấu hiệu cưỡng ép và phản kháng thể hiện rõ ràng và không khuyến khích khiếu nại khi cả kẻ tấn công và nạn nhân đã uống rượu.
Thậm chí, một số kẻ hãm hiếp dù đã bị truy tố và kết án nhưng vẫn có thể không phải ngồi tù, thay vào đó lại được hưởng án treo.
Điều này lí giải vì sao những nạn nhân bị cưỡng hiếp lại không trình báo với cảnh sát vì kể cả khi làm thế, họ cũng chẳng thể đòi được công bằng cho bản thân.
Bìa quyển sách do chính Ito viết và xuất bản kể lại câu chuyện của cô.
Mùa hè năm ngoái, Quốc hội Nhật đã thông qua những sửa đổi đầu tiên về luật liên quan đến tội phạm tình dục sau 110 năm, mở rộng định nghĩa hiếp dâm bao gồm cả hành vi quan hệ tình dục bằng đường miệng và đường hậu môn, đồng thời đàn ông vẫn có thể là nạn nhân.
Tuy nhiên, luật vẫn chưa đề cập đến yếu tố đồng thuận và thẩm phán vẫn có thể đình chỉ bản án.
Quay trở lại vụ án, các cáo buộc của Ito hầu như không làm ảnh hưởng đến vị trí của Yamaguchi tại TBS nhưng người đàn ông này đã nghỉ việc hồi năm ngoái dưới áp lực từ phía cơ quan sau khi xuất bản một bài viết gây nhiều tranh cãi.
Sau đó Yamaguchi tiếp tục làm việc với tư cách một nhà báo tự do. Trước sự thong dong của Yamaguchi nhiều người đã đặt câu hỏi liệu người đàn ông này có nhận được bất cứ ‘đặc ân’ nào vì có mối quan hệ với Thủ tướng hay không.
Không thể làm gì Yamaguchi về mặt pháp luật, Ito đã quyết định mở một cuộc họp báo nói rõ sự thật, đồng thời cho xuất bản một quyển sách vởi tựa đề Black Box viết về những điều cô đã trải qua nhưng cũng không nhận được nhiều sự chú ý từ truyền thông Nhật Bản.
Isoko Mochizuki – một trong số ít những phóng viên tham gia điều tra vụ của Ito nói rằng cô phải đối mặt với sự phản đối từ phía những đồng nghiệp nam tại tòa soạn, rằng không ít người đã bác bỏ câu chuyện trên vì Ito đã không đến bệnh viện ngay sau đêm đó mà lại trở về nhà.
"Báo chí ở Nhật không bao giờ quan tâm nhiều đến những vụ tấn công tình dục. Nhưng đó cũng chính là lí do vì sao tôi phải nói ra sự thật. Nếu tôi không lên tiếng, những nhận thức, định kiến sai trái về xâm hại tình dục sẽ không bao giờ thay đổi.
Tôi nói với bản thân mình cần phải thật mạnh mẽ. Tôi phải tiếp tục tiến về phía trước nói với mọi người rằng vì sao những suy nghĩ, hành động và cách hành xử của họ với vấn nạn xâm hại tình dục từ trước đến nay là hoàn toàn không ổn", Ito chia sẻ.