Trong đời sống tâm linh người Việt, rằm tháng Giêng là lễ quan trọng. Đây là ngày rằm đầu tiên của năm mới nên mỗi gia đình thường chuẩn bị mâm lễ cúng dâng lên tổ tiên, ông bà và đi lễ chùa để cầu bình an trong cuộc sống.
Rằm tháng Giêng là lễ quan trọng của người Việt
TS Nguyễn Văn Vịnh, nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Xã hội và phát triển, cho hay theo phong tục xưa, cúng rằm tháng Giêng 2024 vào ngày chính rằm (15 âm lịch) là tốt nhất. Đây được cho là thời điểm trăng sáng nhất đầu năm.
Ngày rằm tháng Giêng năm nay rơi vào thứ bảy, ngày 24-2, dương lịch. Vì là ngày cuối tuần nên các gia đình có thời gian, điều kiện chuẩn bị mâm lễ cúng tươm tất.
Sau khi chuẩn bị mâm lễ, gia chủ sẽ đọc bài cúng Rằm tháng Giêng để dâng lên trời Phật, tổ tiên, cầu cả năm sung túc, đủ đầy, sức khỏe.
Theo truyền thống, nhiều gia đình thường chuẩn bị 2 mâm cỗ, gồm mâm cỗ chay cúng Phật và mâm cỗ mặn cúng gia tiên.
Mâm lễ cúng Phật là mâm lễ chay tinh khiết gồm hoa quả tươi, cau, lá trầu và chút rượu trắng.
Mâm lễ cúng gia tiên là cỗ mặn. Thông thường, sẽ có một bát canh (có thể là canh măng, bóng bì, canh miếng, canh mọc…), gà luộc, xôi, ngoài ra còn có nem rán, dưa món, giò chả...
Việc bày biện mâm cúng ngày rằm tháng Giêng tùy thuộc vào điều kiện kinh tế của mỗi gia đình cũng như phong tục tập quán vùng miền. Mâm lễ to hay nhỏ không quan trọng bằng sự thành tâm.
Đồ lễ cúng rằm tháng Giêng không thể thiếu hương, hoa tươi, quả tươi, vàng mã, đèn nến...
Sau khi chuẩn bị mâm lễ, gia chủ sẽ đọc bài khấn cúng Rằm tháng Giêng
Bài khấn cúng Rằm tháng Giêng
- Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Thúc Bá Đệ Huynh, Cô Di, Tỷ Muội họ nội họ ngoại.
Tín chủ (chúng) con là: ……
Ngụ tại: ……..
Hôm nay là ngày Rằm tháng Giêng năm Quý Mão, gặp tiết Nguyên tiêu, tín chủ con lòng thành, sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, dâng lên trước án.
Chúng con kính mời ngày Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long mạch, Tài thần. Cúi xin các ngài linh thiêng nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ…. nghe lời khẩn cầu, kính mời của con cháu, giáng về chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời ông bà tiền chủ, hậu chủ tại gia về hưởng lễ vật, chứng giám lòng thành phù hộ độ trì cho gia chung chúng con được vạn sự tôn lành. Bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng an bình.
(Khấn xong, vái 3 vái)
(Theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam - NXB Văn hoá Thông tin)