1. Kết thúc trận tứ kết với Thụy Điển tại Samara, Southgate có một bài phát biểu không khác gì diễn văn Oscar. Ở đó, HLV 47 tuổi cám ơn tất cả mọi người có thể, từ cầu thủ Ban huấn luyện, cầu thủ dự bị, những HLV ở các tuyến trẻ… Cuối cùng, ông tận dụng cơ hội để nói lên vấn đề cốt lõi của bóng đá Anh: những cầu thủ Anh được trao cơ hội quá ít.
Southgate nói: "Chúng tôi đang hiện diện ở bán kết World Cup, nhưng chúng tôi chỉ có 33% số cầu thủ ở Premier League để lựa chọn. Và đấy vẫn là vấn đề lớn của đội tuyển Anh".
Rõ ràng đây là một câu chuyện… xưa như Premier League. Khác biệt ở chỗ lần đầu tiên, chủ để ấy được khơi lại khi đội tuyển Anh đang thành công. Trước đó, nó trở thành lý do bào chữa quen thuộc mỗi khi Anh không thể tiến xa ở một giải đấu lớn nào đó.
Chúng ta đã đọc biết bao nhiêu bài viết nói về việc các cầu thủ Anh luôn mệt mỏi hơn các đối thủ ở EURO và World Cup, vì Premier League khắc nghiệt quá, vì bóng đá Anh không có nghỉ đông, vì sự quyết kiệt trong các trận đấu quá lớn và vì quá trình phát triển của những cầu thủ Anh luôn bị đình lại bởi sự hiện diện của các hảo thủ nước ngoài.
Nhưng việc đội tuyển Anh không có nhiều sự lựa chọn ở giải bóng đá Anh là sự trớ trêu có thật. Southgate nói ông chỉ có 33% số cầu thủ đang chơi ở Anh để lựa chọn. Con số chính xác theo transfermarkt.com là 34,2%. Tất nhiên, những cầu thủ này lại có lợi thế là được làm việc với những HLV hay nhất, đối đầu với những đối thủ mạnh nhất thế giới. Sự tiến bộ của họ là điều mà những đội tuyển quốc gia khác không có được.
Cầu thủ Anh hầu như không cơ hội thi đấu ở nước ngoài.
Nhưng nhìn theo chiều ngược lại, cầu thủ Anh gần như không thi đấu ở nước ngoài. Nên việc chọn cầu thủ Anh từ các giải đấu khác gần như là… không. Ngày trước, thỉnh thoảng Anh còn có một Owen Hargreaves hay David Beckham, bây giờ việc ấy gần như không còn nữa. Và đấy thực sự là một thiệt thòi lớn cho các HLV tuyển Anh.
2. Mùa bóng gần nhất (2017/18), chỉ có 203 cầu thủ chơi tại Premier League đủ điều kiện khoác áo tuyển Anh. Vẫn có những tài năng trẻ hiếm hoi của Anh đang "tu nghiệp" nước ngoài như Jadon Sancho (Dortmund, 18 tuổi), Keanan Bennetts (Borussia Monchengladbach, 19) Kahlen Hinds (20, Wolfsburg), Jonathan Panzo (Monaco, 17). Nhưng khả năng tiến xa của những cái tên vừa nêu không ai dám dự báo.
Hãy so sánh. Có 49,2% cầu thủ đang chơi tại Bundesliga có thể thi đấu cho tuyển Đức (264 người). Ngoài ra còn có 21 cầu thủ Đức chơi tại Premier League, Ligue 1, Serie A, La Liga và đa số là tại những CLB hàng đầu. Số lựa chọn của Joachim Loew nhiều hơn Gareth Southgate đến 1/3.
Jordan Henderson từng là nạn nhân của chính những cổ động viên đội nhà.
62,6% số cầu thủ chơi tại La Liga là người Tây Ban Nha, 52,3% số cầu thủ chơi tại Ligue 1 là người Pháp. Đấy đều là những con số đáng để tham khảo. Những năm gần đây, bóng đá Anh có sự phát triển đáng kinh ngạc ở khâu đào tạo trẻ. Nhưng những cầu thủ trẻ vẫn tiếp tục chật vật trong việc tìm đường lên đội một ở những CLB mà họ đang có hợp đồng.
Phải chăng cầu thủ Anh thật sự kém, hay họ chỉ đang bị đánh giá không đúng thực lực như Gareth Southgate nói? Ông phát biểu sau trận gặp Thụy Điển: "Hy vọng khi đội tuyển Anh thi đấu tốt tại giải đầu lần này, các CLB ở trong và ngoài nước sẽ nhận ra cầu thủ Anh cũng có kỹ thuật rất tuyệt vời".
Thực ra lỗi lớn cũng thuộc về… CĐV. Khi nguồn tiền đổ về Premier League càng nhiều, việc mua sắm cầu thủ hàng đầu trở nên quá dễ dàng, chính họ cũng không còn mặn mà với những tài năng bản địa nữa. Lấy Liverpool làm ví dụ. Mùa trước có một thời gian Jordan Henderson sa sút phong độ, và thế là trên các diễn đàn, các cuộc trưng cầu, fan kêu gọi hãy loại Henderson, để suất đá chính cho Emre Can.
Jordan Pickford từng phải chật vật ở hạng dưới trước khi thành công ở Premier League.
Jordan Pickford, Jesse Lingard hay Harry Kane đều có một điểm chung: họ phải chật vật, khổ sở ở hàng loạt CLB hạng dưới trước khi tìm được chỗ đứng tại Premier League. Thành ra cả ba đều là những tài năng nở muộn, hơn 20 tuổi mới bắt đầu ổn định.
Tài nghệ của cả ba bây giờ thì cả thế giới điều thấy. Câu hỏi đặt ra là tại sao các CLB của họ… không thấy. Thành công của Anh là cơ hội tuyệt vời cho một sự cảnh tỉnh. Bóng đá chỉ có thể về nguồn, nếu người Anh chịu nhìn lại nguồn gốc của họ.
Clip highlights tứ kết World Cup 2018: Anh 2-0 Thụy Điển: