Chưa cần Israel "biến Syria thành chiến trường Việt Nam", Iran đang tự chôn mình?

Ngày 15/12, tờ Israel National News xuất bản bài viết "Is Iraq descending into civil war thanks to Iran?" (tạm dịch: Iraq đang rơi vào một cuộc nội chiến, và họ có nên cảm ơn Iran hay không?) của tác giả Yochanan Visser.

Nhằm giúp độc giả có cái nhìn đa chiều, đặc biệt là ở quan điểm của một nhà phân tích Israel về các căng thẳng chính trị tại Iraq cũng như mối quan hệ của nó với Iran, chúng tôi xin được lược dịch bài viết.

Từ những tay súng bắn tỉa người biểu tình Iraq

Từ mục đích ban đầu là phản đối điều kiện sống tồi tệ và tham nhũng tràn lan ở Iraq, các cuộc biểu tình đã nhanh chóng biến thành phản đối ảnh hưởng của Iran và đã khiến 500 người thiệt mạng, hàng chục nghìn người khác bị thương hoặc bị bắt.

Theo một báo cáo mới của Liên Hiệp Quốc, mặc dù chính phủ Iraq không trực tiếp ra lệnh sát thương người biểu tình, nhưng bằng cách ngắt kết nối internet họ đang "tạo điều kiện" cho bạo lực bùng phát.

Những kẻ giấu mặt đang giết hại người biểu tình ở Iraq và khai hỏa rocket vào các căn cứ của Hoa Kỳ là ai? Chính phủ Iraq quy trách nhiệm của các vụ tấn công chết người cho "mundisun" (những kẻ khiêu khích hoặc người có tư tưởng cải cách).

Nhưng theo nhà phân tích tình hình Trung Đông Jonathan Spyer, người có hai quốc tịch Anh - Israel, nhiều bằng chứng cho thấy thủ phạm của các cuộc tấn công là dân quân Shia do Iran hậu thuẫn.

Tướng Qassem Soleimani và các chỉ huy PMU Iraq trong chiến dịch Kirkuk năm 2017.

Ông Spyer cho rằng khi các cuộc biểu tình ở Iraq bắt đầu, chỉ huy của Lực lượng Quds của thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) Tướng Qassem Soleimani đã tới Baghdad để "tư vấn" cho chính phủ Iraq các phương án "phản biểu tình".

Tướng Soleimani được cho là đã trao đổi với các lãnh đạo Iraq rằng họ nên sử dụng chiến thuật mà dân quân Basij thuộc IRGC thường sử dụng để ngăn chặn các cuộc biểu tình ở Iran bằng cách bắn tỉa hoặc sử dụng vũ khí lạnh.

Ngay sau khi "ý tưởng" của vị tướng Iran được chấp thuận, lính bắn tỉa của Các đơn vị dân quân cơ động (PMU) Iraq chủ yếu là người Shia đã chiếm lĩnh các mái nhà xung quanh khu vực người biểu tình tụ tập.

Những người lính PMU trong trang phục dân sự cũng đã hòa vào những người biểu tình, gieo rắc bất hòa giữa họ hoặc cố gắng bắt những "nhân vật cộm cán". Cuối tuần trước, hai quan chức an ninh Iraq cũng đã xác nhận rằng dân quân Shia do Iran hậu thuẫn đứng sau các vụ bắn tỉa.

Dân quân PMU là lực lượng đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống lại nhóm khủng bố IS ở Syria.

Tới hung thủ giấu mặt khai hỏa rocket vào căn cứ Mỹ

Theo ông Spyer, các lãnh đạo PMU đã nhiều lần cảnh báo rằng lính Mỹ nên rời khỏi Iraq hoặc đối mặt với lực lượng của họ. Rõ ràng PMU đang hành động theo lệnh của Iran trong việc gia tăng các hoạt động tấn công vào các căn cứ Mỹ ở Iraq.

Đầu tháng 12/2019, 5 trái rocket đã rơi gần căn cứ không quân Ain al-Assad ở tỉnh Anbar miền đông Iraq. Ở Baghdad, đại sứ quán Mỹ ở trong khu vực được gọi là "Vùng Xanh" đã trở thành mục tiêu ưa thích của các loại rocket.

Các cuộc tấn công đã khiến Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo đưa ra cảnh báo nghiêm khắc đối với các dân quân Shia Iraq và cho chính Iraq, vào ngày 13/12 sau cuộc tấn công bằng rocket vào sân bay quốc tế Baghdad.

"Iran phải tôn trọng chủ quyền của các nước láng giềng và ngay lập tức ngừng cung cấp viện trợ các loại vũ khí chết người cho các "bên thứ ba" ở Iraq và trong toàn khu vực".

Chính quyền Trump dường như đã nhận ra rằng họ phải thay đổi chiến lược trước các hành động khiêu khích và cần "răn đe" đối với các lực lượng ủy nhiệm và cả Iran nếu muốn duy trì ảnh hưởng đối ở Trung Đông.

Một bệ phóng rocket tự chế bị phát hiện gần "Vùng Xanh" ở Baghdad, Iraq.

Iran đang tự chôn vùi chính mình trong "vũng lầy" Iraq?

Iraq là một quốc gia quan trọng trong chiến dịch gây sức ép tối đa của Mỹ nhằm mục đích khiến "chế độ Iran quỳ gối" mà không cần dùng đến sức mạnh quân sự.

Ngược lại, Iran không thể để mất Iraq vì điều đó sẽ gây nguy hiểm cho kế hoạch thành lập cái gọi là "lưỡi liềm Shia" ở Trung Đông và sẽ gây thêm khó khăn kinh tế của chính Iran vì Iraq là đối tác thương mại quan trọng của họ.

Một nhân vật chủ chốt khác trong cuộc khủng hoảng Iraq hiện tại, giáo sĩ Shia Moqtada al-Sadr mới đây đã tuyên bố "chịu đựng quá đủ bạo lực và hỗn loạn do Iran gây ra ở Iraq" và quyết định đóng cửa các văn phòng của chính trị của ông.

Iran và Iraq đã từng diễn ra chiến tranh vào những năm 1980, cho tới nay hậu quả của cuộc chiến vẫn ảnh hưởng tới tâm lý chống Iran của người Iraq.

Mặc dù ông Sadr là giáo sĩ Shia có ảnh hưởng tôn giáo và chính trị ở Iraq và cũng là lãnh đạo của một số đơn vị trong PMU, việc ủng hộ các cuộc biểu tình trước đây đã khiến ông phải đưa ra quyết định nói trên ngay sau khi trở về từ Iran.

Một tuần trước chuyến thăm Iran của ông Sadr, những kẻ tấn công giấu mặt đã sử dụng máy bay không người lái (UAV) để ném bom vào nhà của al-Sadr. Rõ ràng ông Sadr đã nhận ra "thông điệp cứng rắn" và biết rằng mạng sống của chính ông và gia quyến đang bị đe dọa.

Một nguồn tin thân cận với al-Sadr tiết lộ với tờ Asharq al-Awsat có trụ sở ở London rằng giáo sĩ Shia đã nhận ra rằng cái mà ông gọi là "cuộc cách mạng" đang ở "ngã ba đường" và có thể sẽ kết thúc bằng một cuộc nội chiến.

Theo hãng tin Sputnik, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Naftali Bennett mới đây đã lên tiếng cảnh báo Iran:

"Chúng tôi đang nói với người Iran rằng: Syria sẽ trở thành ‘chiến trường Việt Nam’ của các vị. Nếu không rời đi, các vị sẽ sa lầy và đổ máu, bởi chúng tôi sẽ không ngần ngại sử dụng mọi biện pháp để loại bỏ các thế lực hung hăng ra khỏi Syria".

Còn ở hiện tại, các cuộc biểu tình phản đối ảnh hưởng của Iran ở Iraq vẫn đang tiếp diễn và ngày càng bạo lực hơn.