Tuyến giáp có thể được coi là một bộ điều chỉnh chính của cơ thể. Trong số các chức năng của hormon tuyến giáp, có chức năng điều chỉnh quá trình chuyển hóa lipid bao gồm cholesterol bằng cách kích thích sự di chuyển và phá vỡ các lipid máu và hỗ trợ quá trình tổng hợp axit béo trong gan.
Suy giáp có nghĩa là tuyến giáp hoạt động kém và cường giáp có nghĩa là tuyến giáp hoạt động quá mức, những rối loạn tuyến giáp có thể chi phối mức cholesterol của cơ thể. Đối với một số người, việc quản lý các rối loạn của tuyến giáp có thể là chìa khóa để kiểm soát lipid bất thường trong cơ thể.
Liên quan bệnh tuyến giáp và mức cholesterol máu
Những người bị suy giáp có TSH (hormon kích thích tuyến giáp) trong khoảng từ 5 - 10mIU/l có tổng lượng cholesterol và LDL cao hơn đáng kể so với những người không mắc bệnh tuyến giáp.
Bất thường lipid máu thường tồi tệ hơn với bệnh suy giáp nguyên phát, tức là suy giáp do giảm chức năng của tuyến giáp so với suy giáp thứ phát tức là suy giáp do thiếu hormon tuyến yên kích thích tuyến giáp.
Các bất thường lipid thấy trong chứng suy giáp được cho là chủ yếu liên quan đến việc giảm hoạt động của các thụ thể đối với LDL. Điều trị thay thế hormon tuyến giáp bằng thuốc levothyroxin thường được sử dụng để điều trị suy giáp và có thể giúp kiểm soát tốt mức cholesterol ở một số người.
Nếu không được phát hiện và không được điều trị, bệnh cường giáp có thể dẫn đến các biến chứng như bệnh về mắt, loãng xương, rung tâm nhĩ và cơn bão giáp. Bệnh cường giáp được điều trị bằng cách giảm mức độ hormon tuyến giáp trong cơ thể bằng thuốc, điều trị phóng xạ tuyến giáp hoặc phẫu thuật tuyến giáp.
Điều thú vị là bệnh cường giáp có thể dẫn đến mức cholesterol thấp.
Cần kiểm tra tuyến giáp khi có cholesterol cao.
Biến chứng rối loạn lipid máu trong bệnh tuyến giáp
Rối loạn lipid máu do suy giáp có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim do xơ vữa động mạch gây ra như bệnh động mạch vành, đột quỵ, bệnh động mạch ngoại biên và có thể gây tử vong.
Trong khi sự kết hợp giữa suy giáp và tăng cholesterol có liên quan rõ ràng với bệnh tim. Một nghiên cứu năm 2018 cho thấy, suy giáp cận lâm sàng có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch cũng như tử vong do mọi nguyên nhân.
Tác dụng của điều trị suy giáp liên quan với kiểm soát mức cholesterol
Trong một nghiên cứu lớn được công bố trên JAMA Internal Medicine, 60% những người được chẩn đoán mới mắc bệnh suy giáp và mỡ máu cao đã giải quyết được mức tăng cholesterol sau khi chức năng tuyến giáp của họ được phục hồi.
Trong số những người được điều trị bằng levothyroxin, 75% không cần dùng thuốc hạ lipid trong vòng một năm điều trị suy giáp.
Từ tác dụng của việc thay thế hormon tuyến giáp đối với việc kiểm soát tốt mức lipid, có thể suy ra rằng việc điều trị tốt suy giáp rất có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
Ngoài ra, có nhiều bằng chứng cho thấy chính thuốc levothyroxin có tác dụng tích cực đối với độ dày của động mạch cảnh và có liên quan gián tiếp giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
Do bằng chứng về liên quan điều trị, khuyến cáo bất cứ ai có chẩn đoán mới về tăng lipid máu nên được kiểm tra bệnh suy giáp trước khi dùng thuốc hạ lipid máu. Nếu đã có chẩn đoán xác định suy giáp, nên được theo dõi để xem liệu điều trị levothyroxin có cải thiện mức cholesterol hay không.
Trong một số trường hợp suy giáp, nồng độ cholesterol sẽ vẫn tăng mặc dù điều trị thay thế hormon tuyến giáp và đã kết hợp các biện pháp điều chỉnh lối sống như chế độ ăn uống, giảm cân và tập thể dục thì có thể cân nhắc dùng thuốc giảm cholesterol.
Kiểm tra cholesterol và tuyến giáp nên thực hiện đồng thời
Tiến hành xét nghiệm bilan lipid máu được khuyến nghị cho mọi người bắt đầu từ tuổi 20 hoặc sớm hơn nếu có tiền sử gia đình hoặc các yếu tố nguy cơ khác. Bilan lipid gồm cholesterol toàn phần, LDL là “cholesterol xấu”, HDL là “cholesterol tốt” và triglyceride.
Khi kết quả kiểm tra cholesterol cho thấy ở mức cao, bạn cần kiểm tra ngay chức năng tuyến giáp. Thực tế, nhiều người đã bị suy giáp không được chẩn đoán và bỏ sót, đồng thời có quá ít bệnh nhân được kiểm tra cholesterol trong bệnh tuyến giáp và ngược lại.
Điều chỉnh lối sống có lợi cho cả bệnh tuyến giáp và mức cholesterol
Có một số biện pháp điều chỉnh lối sống có thể hữu ích cả trong việc giảm cholesterol và giảm các triệu chứng bệnh tuyến giáp.
Chế độ ăn kiêng và giảm cân: Giảm cân có thể là thách thức với bệnh tuyến giáp, nhưng ngay cả việc giảm cân ít cũng có thể làm giảm mức cholesterol xấu - LDL. Ngoài ra, chế độ ăn chống viêm có thể làm giảm tình trạng viêm liên quan đến bệnh tuyến giáp tự miễn đồng thời giảm mức cholesterol.
Tập thể dục: Tập thể dục thường xuyên có thể cải thiện mức năng lượng cơ thể khi bị suy giáp, giúp duy trì tốt mật độ xương khi bị cường giáp và tăng mức cholesterol tốt - HDL.
Bỏ thuốc lá: Hút thuốc có hại cho tuyến giáp và làm tăng nguy cơ biến chứng của bệnh tuyến giáp. Hút thuốc lá cũng gây nguy cơ xơ vữa động mạch và liên quan đến cholesterol cao.
Tóm lại, nên sàng lọc bệnh suy giáp ở những người mới được chẩn đoán với cholesterol cao trước khi bắt đầu dùng thuốc giảm cholesterol. Nếu bạn mới được chẩn đoán có mức cholesterol cao hoặc các rối loạn lipid khác và không có tiền sử bệnh tuyến giáp, hãy trao đổi với bác sĩ để kiểm tra bệnh suy giáp của bạn ngay lập tức và đặc biệt là trước khi dùng bất kỳ loại thuốc giảm cholesterol nào.
Tương tự như vậy, nếu mức cholesterol của bạn đột nhiên cải thiện mà không có lý do rõ ràng, các xét nghiệm máu nên được thực hiện để kiểm tra bệnh cường giáp.