Nhiệm vụ bí mật
Một buổi chiều, vào khoảng đầu tháng 2 năm 1979, một đoàn xe tải chạy kè lộ 5, bốc tiểu đoàn 4 thiếu lên nhằm hướng Phnom Penh chạy tới.
Đoàn xe chở quân không vào thành phố, chạy lòng vòng. Tối mịt, xe đổ chúng tôi xuống vệ đường, nơi rừng ăn ra sát mép lộ 4. Đến đây mới được quán triệt nhiệm vụ bí mật, đi phối thuộc giải vây cho một đơn vị Sư đoàn 341.
Xuống xe, hành quân ngay theo bộ phận dẫn đường của đơn vị bạn. Tiếng pháo rền rền phía trước là đích đến của hành trình. Chúng tôi vào rừng theo con đường bò lớn, vừa đi vừa lôi cơm vắt ra gặm.
Xuân Tùng (bút danh Trung Sỹ) - Nguyên trung sỹ D4E2F9, Quân đoàn 4 tham gia Chiến tranh Biên giới Tây Nam bảo vệ Tổ quốc và là Quân tình nguyện Việt Nam ở Campuchia, tác giả cuốn Hồi ức Chuyện lính Tây Nam, NXB Thanh Niên.
Tháng hai nhưng lại đổ cơn mưa trái mùa khiến đường đi lép nhép. Mây mưa che trăng thượng huyền lúc sáng lúc tối, đủ để thấy đây là một cánh rừng toàn cây săng gai góc. Ngược hướng đơn vị, khoảng một đại đội lầm lụi cáng đoàn võng tử sỹ ra đường. Anh em để lâu đã lên mùi.
Miếng cơm vắt đang nhai, muốn như nghẹn trào trong họng.
Chặng hành quân ngắn. Tiếng pháo đề pa càng lúc càng gần. Vị trí tập kết tiểu đoàn tôi bạn bố trí ở trên một cánh ruộng sát bìa rừng, ngay sườn pháo đội 155mm đang bắn. Có bốn khẩu đội liên tục bắn theo đợt.
Chớp đầu nòng lựu pháo giật xanh lét. Mi mắt cũng như muốn giật theo tiếng dội tức ngực, rất khó chịu. Trước mặt đội hình tiểu đoàn, bảy chiếc thiết giáp M.113 đậu thành hình vòng cung rộng, bao quanh mấy đống lửa nhỏ.
Lính thiết giáp đang ăn cơm vội. Tháp súng trên nóc mỗi xe vẫn thấy đủ người gác. Nòng súng đại liên 50 chúc xuống, chĩa lom lom ra trước khoảng rừng tối. Đủ cả tăng lẫn pháo gom cả ở đây, chắc hẳn đây là chỉ huy sở cấp sư đoàn. Chắc thiếu đơn vị bộ binh bảo vệ nên quân đoàn kéo đơn vị tôi về phối thuộc giữ sườn.
Tiểu đoàn 2 - Lữ đoàn Xe tăng và Sư đoàn 7 - Quân đoàn 4 tấn công giải phóng Phnom Penh Ảnh: TƯ LIỆU QUÂN ĐOÀN 4.
Mưa lắc rắc lạnh. Nước ruộng đầu mùa khô vẫn lắp sắp, và muỗi nhiều vô kể. Tôi túm ngược tấm ni-lông quanh người từ chân lên đến đầu, lừa lựa ngồi xuống tựa góc bờ mềm cho nước ruộng khỏi lọt vào, quấn tùm hum trùm kín đầu chống muỗi.
Nghĩ bụng mình chui trong nilon thế này, chẳng khác anh em được khiêng ra lúc nãy là mấy. Nước ruộng phùng phìu lạnh quanh lưng rồi cũng ấm dần lên. Đêm thượng huyền trôi vèo qua trong tiếng trọng pháo và tiếng muỗi ru điên.
Địch rút lui nên chúng tôi không phải tham chiến. Xe lại bốc chúng tôi trả về cứ cũ gần ngã tư rừng dừa Oudong.
Hai hôm sau, Xe quân sự hốt lính tiểu đoàn chạy thẳng ra ngã tư Oudong đổ xuống. Ở đây ta địch đang giành giật địa bàn khốc liệt. Suốt từ biên giới nước Việt đến đây, chúng tôi đã quen với đường chân trời hút tầm mắt. Giờ thì cảnh quan đã thay đổi.
Xen giữa đồng ruộng là những đám rừng thưa cao thấp khác nhau về bình độ. Nhấp nhô vài gò núi đất thấp nhỏ, cây đã cháy trụi hết. Trên núi, những đền nhỏ hay tháp tượng nham nhở vì vết đạn, bị lửa xông cho đen thui.
Những hố chôn tập thể người dân vô tội bị bọn diệt chủng Pol Pot – Ieng Sary sát hại, được phát hiện sau ngày giải phóng 7/1/1979 tại “Cánh đồng chết”.
Một cái tượng bốn mặt bị pháo bắn thẳng tương đúng mép, bay mất nửa mặt, xếch miệng lên cười trông rất quái hiểm. Núi nào dường như cũng có tháp cổ. Bọn địch thường vác DK.75mm lên núi, phụt vào đội hình hành tiến của quân đoàn 4 trên mặt lộ 5.
Ăn sáng xong, đơn vị dự bị lên đường. Mỗi người mang một vắt cơm to. Chúng tôi bám theo lộ 5 rồi tạt phải, nhiệm vụ được giao giữ sườn cho tiểu đoàn 8 trung đoàn 3 đánh thọc vào đường sắt.
Qua khỏi mặt lộ 5 khoảng 500 m, đơn vị đụng địch ngay. Gần chục thằng áo đen, chắc là trinh sát đi ngược chiều phát hiện thấy bọn tôi. Chúng chạy lộn cắt ruộng về dãy thốt nốt đằng trước, quay lại bắn léc chéc. Địch bám bờ cao giữa các khu trảng ruộng, bắn vào đội hình. Lúc gào trô trô đằng trước, lúc trô trô bên sườn, lúc lại đằng sau.
Anh Hải quát không được bắn bậy, cứ từ từ bám địa hình tiến lên. Lắm lúc đại đội né trảng trống, thụt bám theo sườn cái bờ đập cao đi dòng dòng. Địch bắn bên này thì tụi tôi lộn qua bên kia.
Tụi nó qua bên kia thì bọn tôi lộn lại bên này. Lộn qua lộn lại những con đường bò xuyên thân đập, như một trò ú tim nửa trốn nửa tìm.
Trên sóng 2W ở khắp các tần số, tiếng Việt lẫn tiếng Kh'mer loạn xạ, chứng tỏ có rất nhiều đơn vị tham chiến. Lắm khi cả ta và địch cùng dùng một tần số tới cả chục phút. Chúng nó chửi bọn tôi, thằng Túy chửi lại chúng nó.
Thằng thông tin địch chửi bằng tiếng Việt: "... tụi duôn bọn bây ngon thì qua đây", nghe sõi giọng Nam bộ tức muốn phát rồ.
Quân tình nguyện Việt Nam truy kích quân Khmer Đỏ
Qua nửa chiều, khát cháy cổ, chúng tôi đến hồ nước trên bản đồ gần đường sắt. Một cái hồ đục ngầu kinh tởm, sủi bong bóng dưới nắng và bốc mùi nồng nặc. Quanh bờ hồ, nhiều xác người bị nắng gió mùa khô hun khô đét, toả mùi thối khẳm.
Trên mặt nước đầy những gốc cây cổ thụ cụt tướp xơ, rễ chùm cắm xuống mặt hồ. Thân cây trắng toát như những thân tràm tróc vỏ hay gỗ đước lâu năm. Trong đám rễ chùm, cá quẫy sòng sõng.
Đang khát cháy, anh em thấy có nước nhao ra. Mé trảng bên kia hồ nhìn rõ toán trung đội địch, có cả lính nữ, đội can nước tháo chạy. Khoảng cách cũng hơi xa và lính đang khát nước nên chẳng ai buồn nổ súng. Bây giờ tôi vẫn nhớ cái mùi nhàn nhạt, ngầy ngậy không đun của cái nước hồ ấy.
Chắc chắn nước hồ này lẫn mỡ và nước xác người. Nhưng lúc đó cứ thế uống luôn cái thứ nước thánh ấy mà không bị tháo dạ. Cơ chế cơ thể con người trong hoàn cảnh đặc biệt ưu tiên các vấn đề khác, quan trọng hơn là thiết lập một cơn đau bụng đi ngoài thuần tuý sinh lý.
Đơn vị đứng chân nằm cạnh hồ nước. Đêm yên tĩnh, trôi qua rất nhanh giữa lòng địch ta xen kẽ kiểu xôi đỗ. Tôi và anh Ky trải nilon nằm đất không mắc mùng. Ban chỉ huy đại đội nằm trong bóng che sẫm của những cây thốt nốt, dưới một bờ đất cao. Ngoài trảng ruộng, trăng sáng vằng vặc như ban ngày.
Các chòm cây thốt nốt lớn nhỏ, nằm lọt trên đồng không, như những hòn đảo độc lập tối đen nằm trên biển sáng.
Chỉ có những thằng ngu mới đi đột chốt vào những đêm như thế này. Mà qua cách giao lưu khinh khỉnh của bọn tôi với chúng nó suốt buổi ban ngày thì bọn Pốt phải hiểu rằng đã nhằn phải một đối tượng không dễ xơi.
Quân tình nguyện Việt Nam ở Campuchia.
Một ngày sôi động
Buổi sớm tinh mơ súc miệng bằng loạt 12,8mm của địch từ bên kia hồ quất sang thăm dò. Lính khẩu đội cối 82mm từ hôm qua vận động nặng đạn, chưa bắn một quả nào, hôm nay được lệnh khai hoả cho bộ đội lấy nước.
Hơn chục trái cối giã vào bìa trảng bên kia hồ. Tiếng hỏa lực mở màn cho một ngày sôi động. Từ hồ nước cho đến khắp các hướng khác, súng bộ binh và hỏa lực bắt đầu dội lên không lúc nào ngừng suốt sáng dến gần trưa. Súng nổ liên hồi, không phân biệt được ta đâu, địch đâu, như trận đồ bát quái.
Càng gần trưa, các toán địch giạt về hồ nước ngày càng nhiều. Lắm thằng tưởng đến khu an toàn, xồng xộc chạy ra hồ lấy nước trên mặt ruộng. Lính đại đội 2 và đại liên thi nhau kéo cò, điểm xạ như bắn tập vì xuôi nắng. Đến mức bọn địch bên kia hồ phải bắn quét dọc lộ để cản quân chạy về làm mồi.
Kỳ lạ là chúng tôi nhịn cơm gần ngày trời mà không thấy đói. Đến chiều tà, có lệnh tạt về hướng Nam giải vây cho tiểu đoàn 8 trung đoàn 3. Anh Hải cho thụt thêm vài quả cối rồi cắt mạn Nam đường đê ngay.
Bọn đang bâu sườn đơn vị bạn bị chúng tôi tập hậu bất ngờ, chạy chí chết. Thấy quân đằng sau khơi khơi trên mặt ruộng càn tới, chúng nó tưởng là quân nhà. Đến khi nổ súng cận chiến, tụi nó vỡ trận, đi đến đâu địch giạt ra đến đấy.
Hỗ trợ tiểu đoàn bạn ra đến lộ 5, chúng tôi gặp anh Nguyễn Năng Nguyễn - E trưởng E3 lúc đó đang chỉ huy trực tiếp 5 khẩu DK.75mm dàn hàng ngang trên mặt đường. Anh Hải tới chào thủ trưởng cũ.
Anh Nguyễn trước là tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn 4 từ hồi tôi chưa vào. Sau này hết chiến tranh, anh được phong Trung tướng, giữ chức Phó tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam.
Đêm đó, chúng tôi lại về khu nhà tôn gần ngã tư Oudong nằm.
Chúng tôi ngủ như chết và không phải gác vì nằm sát trung đoàn bộ Trung đoàn 3. Ai nấy sau hơn hai ngày phơi nắng, quần nhau với địch rộc rạc cả người.