Theo các cố vấn của chính phủ Trung Quốc, Trung Quốc và Hoa Kỳ vẫn có thể tạo ra một bước đi đột phá khi các quan chức cấp trung gặp nhau trong các cuộc đàm phán thương mại vào tuần tới tại Bắc Kinh ngay cả khi hội nghị thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo cấp cao không diễn ra trước hạn chót ngày 1/3.
Hi vọng thượng đỉnh cấp cao nhất?
Gần đây đã có thông tin rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự kiến sẽ gặp nhau vào cuối tháng này - cùng thời gian với hội nghị thượng đỉnh giữa ông Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tại Việt Nam.
Điều đó đã gia tăng hy vọng rằng một thỏa thuận có thể được thực hiện giữa hai nước trước khi thuế quan của Mỹ đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc tăng từ 10% lên 25% vào ngày 1/3.
Nhưng ông Trump đã nói vào hôm thứ Năm rằng ông khó có thể gặp Chủ tịch Tập trước hạn chót thuế quan vào tháng 3.
Trước đó vào hôm thứ Năm, cố vấn kinh tế của Nhà Trắng Larry Kudlow, đã nói với kênh truyền hình Fox Business rằng đang có khoảng cách khá lớn giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới về việc tiến tới và chốt hạ thỏa thuận.
Các nhà quan sát cho biết cuộc đàm phán thương mại vào tuần tới, có sự góp mặt của Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin - sẽ là chìa khóa trong bất kỳ tiến trình nào tiếp theo.
Ông Wu Xinbo, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Hoa Kỳ tại Đại học Phúc Đán, Thượng Hải, cho biết, tuyên bố của ông Trump [về việc không gặp ông Tập] là một cách để ra tín hiệu và gây áp lực với Trung Quốc.
Vì vậy, cuộc họp tuần tới ở Bắc Kinh sẽ rất quan trọng trong việc quyết định liệu cuộc họp thượng đỉnh Tổng thống Trump – Chủ tịch Tập có thể được tổ chức hay không.
Wei Jianguo, cựu thứ trưởng thương mại và hiện là phó chủ tịch Trung tâm trao đổi kinh tế quốc tế Trung Quốc, cũng cho biết, vẫn có cơ hội hai nhà lãnh đạo có thể gặp nhau nếu các cuộc đàm phán tuần tới diễn ra tốt đẹp.
Nhưng ông cũng cảnh báo rằng Bắc Kinh sẽ cần chuẩn bị cho khả năng các cuộc thảo luận sụp đổ - điều có thể giáng mạnh vào nền kinh tế Trung Quốc.
Cơ hội nào để giảm thuế quan?
Adams Lee, một luật sư thương mại quốc tế tại công ty luật Harris Bricken ở Seattle, cho biết, ông Trump dường như muốn duy trì mức thuế đối với Trung Quốc, đúng với với danh hiệu là "người đàn ông thuế"mà ông đã đặt ra cho chính mình.
"Ông ấy sẽ không cần phải leo thang và tăng mức thuế từ 10% lên 25%, theo Lee. Ông ấy có thể nói Trung Quốc đã làm đủ để tiếp tục đối thoại và duy trì hiện trạng.
Có vẻ như nhiều công việc cần phải được thực hiện bởi Lighthizer và những nhóm cấp thấp hơn có kiến thức về mặt kỹ thuật để tìm ra những hành động cụ thể mà Trung Quốc cần phải làm, hoặc những gì Hoa Kỳ thấy thiếu.
Ông Lee cũng nói, các nhà đàm phán Mỹ có thể gây sức ép buộc Trung Quốc có những nhượng bộ mạnh, nhưng Bắc Kinh sẽ cảnh giác khi biết rằng ông Trump có thể "hoàn tác" bất kỳ tiến triển nào chỉ bằng một tweet.
Trung Quốc và Hoa Kỳ đã nhất trí về một thỏa thuận đình chiến thương mại 90 ngày. Nếu họ không đạt được thỏa thuận trước ngày 1/3, mức thuế của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc sẽ gia tăng.
SCMP dẫn nhận định từ Giáo sư về quan hệ quốc tế của Đại học Nhân Dân Shi Yinhong cho biết, đã có sự chia rẽ sâu sắc về các vấn đề chính.
Về các vấn đề quan trọng như cáo buộc Trung Quốc ăn cắp tài sản trí tuệ, sự hỗ trợ và đối xử đặc biệt của chính phủ đối với các doanh nghiệp nhà nước, cũng như sự miễn cưỡng của Trung Quốc về một cơ chế giám sát, vẫn còn một khoảng cách lớn giữa kỳ vọng của Hoa Kỳ và những gì Trung Quốc sẵn sàng làm, Shi - người cũng là cố vấn cho Hội đồng Nhà nước Trung Quốc cho biết.
William Perry, một luật sư thương mại quốc tế tại Harris Bricken, cho biết Trung Quốc sẽ cần phải có hành động cụ thể để giải quyết các mối quan ngại lâu dài của Hoa Kỳ.
"Hy vọng của tôi là chính phủ Trung Quốc sẽ đưa ra một giải pháp thiết thực và giải quyết các hành vi trộm cắp [sở hữu trí tuệ] và việc bắt buộc chuyển giao công nghệ", Perry – một cựu quan chức Bộ Thương mại Mỹ cho hay.
"Lightizer sẽ yêu cầu rằng, bất kỳ thỏa thuận nào đều phải được thi hành. Một lần nữa, những lời hứa về việc trộm cắp IP và chuyển giao công nghệ bắt buộc sẽ không có hiệu quả…[Nếu] chính phủ Trung Quốc không thực hiện theo các cam kết của mình trong bất kỳ thỏa thuận nào, mức thuế đối với 250 tỷ USD hàng hóa sẽ được áp dụng lại", theo Perry.