Sự ưu việt của tàu ngầm Kilo đề án 636.3
Theo chuyên gia Mỹ Zachary Keck, lực lượng Hải quân Nga hoạt động tại khu vực châu Á-TBD sẽ sớm được tăng cường sức mạnh bằng 2 tàu ngầm mới.
Ông Keck dẫn lại bản tin của hãng thông tấn TASS hôm 25/6 cho biết, 2 tàu ngầm diesel-điện lớp Varshavyanka (Kilo) đề án 636.3 sẽ được bàn giao cho Hạm đội Thái Bình Dương của Nga vào tháng 11/2020.
"Tàu ngầm diesel-điện đề án 636.3 do Viện thiết kế trung ương Rubin phát triển (2 tàu) - Tháng 11/2020" - TASS cho hay.
Các tàu ngầm đề án 636.3 có lượng giãn nước 4.000 tấn khi lặn, kíp thủy thủ 52 người. Theo TASS, nó có tốc độ 20 hải lý/h và có thể lặn tới độ sâu 300m.
Là phiên bản nâng cấp của tàu ngầm Kilo cổ điển, các tàu đề án 636.3 "được điều chỉnh để tích hợp tính năng tác chiến nâng cao, tăng cường năng lực của Hải quân Nga trong tác chiến chống ngầm, chống tàu mặt nước, trinh sát và tuần tra".
Trước đó, khi bình luận về khả năng của tàu ngầm đề án 636.3, nhà phân tích Kyle Mizokami nhận định, mẫu tàu này "êm ái hơn do hệ thống máy đã được lắp đặt tại vị trí ít tạo ra tiếng ồn hơn".
Và theo tờ Wall Street Journal, mỗi tàu ngầm đề án 636.3 "được phủ một lớp hấp thụ âm thanh để tránh bị sonar phát hiện. Hệ thống đẩy của tàu cũng được gắn thêm bộ phận giảm tiếng ồn... nhằm qua mặt các phương tiện săn tàu ngầm". Phạm vi hoạt động của các tàu 636.3 tăng khoảng 25% so với phiên bản trước.
Truyền thông Nga từng nhấn mạnh rằng, các tàu ngầm Kilo nâng cấp được thiết kế chủ yếu dành cho nhiệm vụ chống tàu mặt nước và chống ngầm, mặc dù chúng còn có cả khả năng tấn công mặt đất.
"Được trang bị 18 ngư lôi và 8 tên lửa không-đối-đất Club, các tàu ngầm đề án 636.3 được thiết kế chủ yếu cho nhiệm vụ chống tàu mặt nước và chống ngầm tại các vùng nước tương đối nông. Chúng có tầm tác chiến mở rộng và còn có thể tấn công các mục tiêu trên/dưới mặt nước và trên bộ" - Tờ Russia Today cho hay.
Ngư lôi của tàu đề án 636.3 sẽ được bắn đi từ 6 ống phóng ngư lôi 533mm, có hệ thống tái nạp tự động 15 giây một lần.
Tàu ngầm Velikiy Novgorod tại lễ tiếp nhận ngày 26.10.2016 ở St. Petersburg - Ảnh: sledanounas
Nỗi lo sợ của NATO
Theo ông Keck, Nga quảng bá các tàu ngầm diesel-điện lớp Varshavyanka là "tàu ngầm êm ái nhất thế giới", và rõ ràng, lời tuyên bố này đã đặt ra thách thức đối với NATO.
Trong bài viết đăng tháng 11/2017 trên tờ Wall Street Journal, nhà báo Julian Barnes đã mô tả chi tiết quãng đường khổng lồ mà liên minh NATO đã đi qua trong 3 tháng khi bám đuôi một chiếc tàu ngầm đề án 636.3 trên hành trình di chuyển từ Biển Bắc tới Địa Trung Hải.
Hà Lan theo dõi con tàu của Nga tại Biển Bắc, trước khi tàu chiến Anh luân phiên tại eo biển Anh. Tàu tuần tra Tây Ban Nha tiếp tục bám theo con tàu trước khi nó di chuyển tới Gibraltar. Tại đây, tàu tuần dương Mỹ, với sự hỗ trợ của máy bay tuần thám săn ngầm P-8 Poseidon, đã đi theo tàu ngầm Nga vào Địa Trung Hải.
Hành trình tàu chiến NATO theo dõi tàu ngầm Krasnodar (đề án 636.3) của Hải quân Nga.
Sau khi tàu ngầm Nga tiến hành đợt tấn công tên lửa nhằm vào các mục tiêu IS tại Syria, nó còn nấn ná tại khu vực này thêm vài tuần, dấn vào cuộc chơi "mèo vờn chuột" với NATO.
Hiện chưa rõ các lực lượng hải quân phương Tây đã theo dõi tàu ngầm Nga sát được đến mức nào khi nó lặn dưới nước. Một sĩ quan hải quân Mỹ cho biết loạt tên lửa thứ 2 mà tàu ngầm Nga phóng vào Syria đã được một khinh hạm Pháp và phương tiện trinh sát đường không của Hải quân Mỹ giám sát.
Tuy nhiên, theo ông Keck, điều có thể thấy rõ từ bài báo trên là Mỹ và các đồng minh NATO đã phải dốc rất nhiều nguồn lực để tìm cách theo dõi tàu ngầm Nga, trong đó huy động cả 1 nhóm tác chiến tàu sân bay, với rất nhiều trực thăng và tàu chiến tại khu vực vào thời điểm đó.
Công tác chế tạo chiếc Novorossiysk - tàu ngầm đầu tiên lớp Varshavyanka đề án 636.3 được xúc tiến vào tháng 8/2010. Con tàu được hạ thủy vào tháng 11/2013. Cho đến nay, Nga đã đóng 6 tàu ngầm đề án 636.3, chiếc gần đây nhất được hạ thủy vào tháng 2/2016.
6 chiếc tàu này đều được phân bổ cho Hạm đội Biển Đen của Nga, phần lớn đóng tại Sevastopol (Crimea) nhưng một số tàu có thể sẽ di chuyển tới căn cứ hải quân mới của Nga ở Novorossiysk một khi nơi này đi vào hoạt động.
Ban đầu, Moscow chỉ có kế hoạch đóng tổng cộng 6 tàu ngầm lớp Varshavyanka. Sau khi những con tàu này hoàn thiện, Moscow dự kiến sẽ chuyển sang dự án tàu tàu ngầm diesel-điện lớp Lada (Đề án 677).
Tuy nhiên, do đề án 677 gặp phải một số trục trặc nên Moscow đã đặt đóng thêm 6 tàu ngầm lớp Varshavyanka cho Hạm đội Thái Bình Dương. Hợp đồng đóng 6 tàu mới đã được ký kết vào tháng 9/2016.
Vào thời điểm đó, người đứng đầu nhà máy Admiralty Alexander Buzakov cho biết, kế hoạch chuyển giao tàu sẽ được thực hiện trong 3 đợt, lần lượt vào các năm 2019, 2020 và 2021, mỗi đợt 2 tàu.
Song, có vẻ như quá trình đóng 2 tàu đầu tiên đã bị trì hoãn và hiện không rõ khi nào toàn bộ 6 tàu sẽ hoàn tất.
Nga cũng đã xuất khẩu các tàu ngầm 63 ra nước ngoài và đạt được thành công nhất định. Khách hàng đầu tiên là Trung Quốc, tiếp đó là Algeria, Việt Nam. Hiện nay, Venezuela và Indonesia cũng đã bày tỏ mối quan tâm ở các mức độ khác nhau tới mẫu tàu này.
Nga cho tàu ngầm Kilo bốc cháy trong diễn tập