Trong chương trình phát triển tàu ngầm, Nga và Mỹ có cách tiếp cận hoàn toàn khác nhau. Hải quân Mỹ hiện chỉ đang đóng duy nhất một loại tàu ngầm lớp Virginia phục vụ nhiều mục đích đa dạng. Đến tháng 10 tới đây, Hải quân Mỹ sẽ đóng thêm tàu ngầm tên lửa đạn đạo lớp Columbia. Như vậy, Mỹ cũng chỉ đang đóng mới hai lớp.
Trong khi đó, bất chấp những khó khăn về kinh tế, Nga hiện vẫn đang rót một khoản ngân sách lớn cho hoạt động đóng mới 6 lớp tàu ngầm cùng lúc. Đây được đánh giá là chương trình hiện đại hóa lớn nhất của Nga kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc.
Hải quân Nga hiện đang đóng 6 lớp tàu ngầm cùng lúc trong chương trình hiện đại hóa hạm đội lớn nhất kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc. Ảnh: H I SUTTON
1. Tàu ngầm tên lửa đạn đạo lớp Borei-II
Knyaz Vladimir, chiếc tàu ngầm lớp Borei-II Project-955A cải tiến đầu tiên, đã được bàn giao cho Hải quân Nga vào ngày 1/6 vừa qua. Sáu tàu ngầm nữa thuộc lớp này dự kiến sẽ được Nga chế tạo để tạo thành lực lượng nòng cốt cho nhiệm vụ răn đe hạt nhân trên biển trong nhiều thập kỷ tới. Mỗi tàu ngầm dạng này có thể mang theo 16 tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Bulava.
Knyaz Vladimir là tàu ngầm tên lửa đạn đạo đầu tiên lớp Borei-A. Ảnh: Y. Miropolsky
2. Tàu ngầm thực hiện nhiệm vụ đặc biệt lớp Belgorod
Sau lớp Typhoon nổi tiếng, đây sẽ là lớp tàu ngầm lớn nhất thế giới cho đến thời điểm hiện tại. Lớp tàu ngầm khổng lồ này rất khó phân loại. Tuy nhiên, nó được cho là loại tàu ngầm gián điệp với nhiệm vụ đặc biệt và là tàu mẹ chuyên chở vũ khí chiến lược Poseidon.
Belgorod cũng đóng vai trò là tàu ngầm mang theo tàu ngầm hạng trung chạy bằng năng lượng hạt nhân lặn sâu Losharik nổi tiếng. Nó có thể được sử dụng cho những hoạt động như can thiệp vào mạng lưới cáp quang dưới đáy biển.
Poseidon là loại vũ khí độc đáo, được mô tả như là loại ngư lôi tự hành liên lục địa, vũ trang hạt nhân. Poseidon có kích thước gấp đôi tên lửa đạn đạo thông thường, có tầm bắn gần như không giới hạn và được trang bị đầu đạn hạt nhân.
Việc Nga dự định sử dụng loại ngư lôi này như thế nào hiện chưa được rõ nhưng dường như đây là vũ khí tấn công “ngày tận thế” dùng cho đòn phản công hạt nhân thứ hai.
Tàu ngầm Belgorod, AKA Project 09852. Ảnh: H.I. SUTTON
3. Tàu ngầm chiến lược lớp Khabarovsk
Thuộc hàng bí ẩn nhất trong danh sách các tàu ngầm Nga, Khabarovsk dự kiến sẽ được hạ thủy trong tháng này. Có rất ít thông tin công khai về lớp tàu ngầm này. Những gì được biết tới cho đến này là nó sẽ mang theo 6 trong số các ngư lôi chiến lược Poseidon với vai trò như Belgorod.
Đồ họa tàu ngầm hạt nhân Khabarovsk Project 09851 và ngư lôi tự hành Poseidon Ảnh: hisutton.com
4. Tàu ngầm tên lửa hành trình lớp Yasen-M
Là tàu ngầm vũ trang tên lửa hành trình mạnh mẽ, Yasen nổi tiếng với khả năng tàng hình. Chúng được trang bị 3 loại tên lửa hành trình có thể được nạp kết hợp.
Kalibr là tên lửa tấn công mặt đất có tầm bắn rất xa, thường được so sánh với Tomahawk của Hải quân Mỹ. Oniks lớn hơn thuộc loại tên lửa siêu thanh được tối ưu hóa cho nhiệm vụ chống hạm nhưng cũng có thể được sử dụng để tấn công các mục tiêu trên đất liền. Trong khi đó, tên lửa chống hạm Zircon nhỏ hơn có thể di chuyển với tốc độ siêu âm.
Novosibirsk là tàu ngầm thứ hai thuộc lớp Yasen-M Ảnh: TASS
5. Tàu ngầm tấn công lớp Lada
Đây là thế hệ tàu ngầm phi hạt nhân mới nhất được chế tạo cho Hải quân Nga. Không giống như Mỹ, Nga vẫn coi trọng việc trang bị một số lượng lớn tàu ngầm phi hạt nhân có kích thước nhỏ hơn và rẻ hơn trong kho vũ khí của mình. Trong tương lai, những chiếc tàu này có thể được trang bị động cơ đẩy khí độc lập (AIP) như của Thụy Điển và các quốc gia khác.
Tàu ngầm diesel - điện lớp Lada Ảnh: Vitaly V. Kuzmin
6. Tàu ngầm tấn công lớp Kilo được cải tiến
Lớp Kilo có từ những năm 1980 nhưng các mẫu cải tiến vẫn đang được Nga chế tạo. Những phiên bản mới nhất có thể phóng tên lửa hành trình tấn công mặt đất Kalibr. Không giống như lớp Yasen, chúng phải được đưa vào khoang phóng ngư lôi nên chỉ có thể mang theo một số ít.
Vì vậy, nhiều lớp tàu ngầm khác nhau có những ưu và nhược điểm. Nó được coi là kém hiệu quả hơn, nhưng bằng nhau mỗi loại có thể phù hợp hơn với vai trò dự định của nó. Và tiểu đội gián điệp khổng lồ và các lớp liên quan đến Poseidon, hoàn thành các vai trò duy nhất của Hải quân Nga.
Tàu ngầm Nga phóng tên lửa hành trình Kalibr