Cuộc tấn công bất ngờ
Tại thị trấn Barisha ở vùng biên giới Syria - Thổ Nhĩ Kỳ, người dân địa phương đều nghĩ Abu Mohammed Salameh là một người bán thức ăn gia súc. Salameh cũng khá thân thiện, nhưng không quá cởi mở với hàng xóm.
Nhưng khi quân đội Mỹ và các tay súng người Kurd "ghé thăm" khu vực với hàng loạt vũ khí tiên tiến, những người dân tại đây mới ngỡ ngàng phát hiện ra rằng Salameh là một thủ lĩnh của nhóm khủng bố có liên kết với Al-Qaeda, và thậm chí còn kinh ngạc hơn khi biết tin tên này đang che giấu trùm khủng bố khét tiếng thế giới Abu Bakr Al Baghdadi.
"Nghĩ một cách logic thì chẳng ai tới ngôi làng của chúng tôi làm gì cả. Ngôi làng này chẳng có gì hết," Ayman Abdul Gani, một nhà hoạt động y tế tại Barisha, nói.
Tuần trước, Baghdadi đã thiệt mạng sau cuộc đột kích của lính Mỹ tại Barisha. Khi bị dồn vào đường cùng, hắn kích nổ bom tự sát cùng hai con nhỏ. Salamah, hay còn được biết đến với cái tên Abu Mohammad Halabi - thủ lĩnh của nhóm những tay súng cực đoan Vệ thần Tôn giáo - cũng bị tiêu diệt trong cuộc tấn công. Thi thể của Salameh đã được nhóm đặc nhiệm Mỹ tiếp quản.
Sau chiến dịch, nhiều câu hỏi đã được đặt ra xoay quanh vấn đề làm thế nào Baghdadi xuất hiện tại khu vực này, nơi Salameh sống cùng 8 con của hắn trong 3 năm qua.
Barisha nằm cách Aleppo 50km về phía tây và cách biên giới phía nam Thổ Nhĩ Kỳ vài km. Vùng này đã thoát khỏi những chiến dịch không kích ở miền bắc Syria trong những năm gần đây, một phần bởi vì Barisha không quá quan trọng về mặt chiến lược.
Trùm khủng bố IS Baghdadi trong một bức ảnh năm 2014.
Do đó, khi trực thăng tiếp cận căn nhà của Salameh bằng những loạt đạn súng máy, người dân Barisha hoang mang tới tột độ.
"Tiếng súng nổ khắp nơi. Chúng tôi nghe thấy ai đó dưới mặt đất bắn về phía trực thăng. Chúng tôi đều hoảng loạn," Alaa, một người thuộc ủy ban địa phương, nói.
Mặc dù nhà của Alaa cách nơi cuộc đấu súng diễn ra hơn 300m, nhưng khi trở về nhà, Alaa thấy đạn lạc đã bắn xuyên cửa sổ, găm vào bức tranh treo trên tường. Các mảnh kính vỡ rơi đầy dưới sàn nhà.
"Chúng tôi không dám bật đèn để xem chuyện gì đang xảy ra," anh nói.
Sau đó, một người chăn cừu sống gần nhà của Salameh đem 8 đứa trẻ, tất cả đều nhỏ hơn 10 tuổi, tới nhà của Alaa và nói Alaa sẽ phải chăm sóc những trẻ nhỏ này trong khi cuộc giao tranh xảy ra.
Cú sốc tâm lí
Trước cuộc nội chiến Syria, ngôi làng Barisha rất hoang vắng. Hầu hết người dân đều rời làng để đi tìm việc làm ở nơi khác. Những người ở lại trồng ô-liu và lúa mì để sống qua ngày. Khi nội chiến nổ ra, người dân xa nhà từ khắp nơi đổ về, khiến dân số ngôi làng này tăng vọt từ dưới 1.000 người lên tới 12.000 người.
Khoảng 4.000 người Syria bị mất nhà cửa cũng tới Barisha để sinh sống. Nhiều người quá nghèo để có thể sống ở khu vực khác hoặc có một số người khác chỉ đơn thuần là muốn sống gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ.
Salameh được cho là một trong những người bị mất nhà cửa vì nội chiến.
"Ông ta tới đây 3 năm trước, mua một ngôi nhà đang trong quá trình xây dựng, hoàn thiện nó và xây hàng rào xung quanh," Alaa nhớ lại. Salameh gửi con đi học ở trường và cũng không có vấn đề gì khi gặp gỡ mọi người. Tuy nhiên Salameh hiếm khi có khách, trừ khi phải lắp mạng internet hoặc nhờ người thay thùng nước.
Nhà của Salameh cũng là nơi che giấu Baghdadi. Tuy vậy, vẫn có nhiều câu hỏi chưa được giải đáp trong mối quan hệ của hai kẻ khủng bố.
Mặc dù Baghdadi từng là thành viên của Al-Qaeda, nhưng hắn đã rời tổ chức và thành lập Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS), trở thành kẻ thù "không đội trời chung" với Al-Qaede.
Abdul Gafour, một thành viên của hội đồng địa phương Barisha, nói: "Nếu chúng tôi biết Baghdadi ở đây, tất nhiên chúng tôi sẽ bắt giữ hắn".
Cuộc truy lùng Baghdadi đã diễn ra từ trước khi IS mất toàn bộ lãnh thổ. Báo cáo nhiều lần khẳng định Baghdadi đã thiệt mạng nhưng chưa lần nào IS xác nhận thông tin đó. Ngược lại, IS vẫn tung ra các đoạn video và ghi âm cho thấy Baghdadi tuyên bố không bỏ cuộc và đầu hàng.
Sau nhiều cuộc truy bắt bất thành, các sĩ quan tình báo cho rằng Baghdadi có thể đang cải trang và trà trộn vào các gia đình Iraq tị nạn. Tỉnh Idlib, điểm nóng và là mấu chốt truy tìm của quân đội Mỹ, được cho là nơi trú ẩn của rất nhiều những kẻ nội gián IS - lực lượng luôn sẵn sàng che giấu vị thủ lĩnh của chúng.
Một số người cho rằng Salameh cũng là một kẻ nội gián như vậy. Đối với người dân Barisha, việc phát hiện ra chân tướng của Salameh vẫn là một cú sốc.
"Ông ấy thân thiện như bất kì người tị nạn nào khác," Alaa nói.