Giới kinh doanh phương Tây đang bị sốc sau khi nhà chức trách Nga bắt giam các nhà đầu tư người Mỹ và Pháp hôm 15-2 vì cáo buộc gian lận.
Những người bị bắt gồm Michael Calvey - công dân Mỹ, nhà sáng lập và giám đốc quỹ đầu tư tư nhân Baring Vostok - cùng với 5 người khác, trong đó có công dân Pháp Philippe Delpal. Họ bị cáo buộc lừa gạt Ngân hàng Vostochny ít nhất 2,5 tỉ rúp (37,7 triệu USD). Mức án phạt cho tội này lên đến 10 năm tù giam, theo luật hình sự Nga. Tất cả họ đều phủ nhận mọi cáo buộc, đồng thời gọi đó là chuyện tranh chấp giữa các cổ đông.
Trang tin Bloomberg nhận định vụ việc phát đi thông điệp đến các nhà đầu tư nước ngoài rằng không có ngoại lệ đối với bất kỳ sai phạm bị cáo buộc nào, cho dù họ mang quốc tịch gì hoặc có thành tích đầu tư ấn tượng đến đâu.
Ra đời cách đây 25 năm, Baring Vostok đã đầu tư hơn 3 tỉ USD vào Nga bất chấp những căng thẳng về địa chính trị và lệnh trừng phạt của phương Tây trong mấy năm qua. Riêng ông Calvey trở thành một "huyền thoại" tại thị trường Nga, một phần bởi ông có tiếng là không thích chơi xấu và tập trung vào các ngành công nghiệp và công ty ít thu hút sự chú ý của Moscow.
Chiến lược này đã giúp ông tồn tại trong suốt 1/4 thế kỷ. Thế nhưng, đến ngày 16-2 qua, một tòa án Nga ra phán quyết giam ông Calvey đến ngày 13-4 vì những cáo buộc gian lận.
Ông Calvey và 3 nhân viên khác của Baring Vostok bị bắt liên quan đến Ngân hàng Vostochny, nơi ông là chủ tịch hội đồng quản trị. Tranh chấp về quyền kiểm soát Ngân hàng Vostochny đã nổ ra giữa đội ngũ của nhà đầu tư Calvey và cổ đông Artem Avetisyan - nhân vật có mối quan hệ với các cơ quan an ninh Nga.
Giới đầu tư và các doanh nghiệp lo ngại vụ việc trên sẽ giáng một đòn mạnh đến niềm tin của các nhà đầu tư phương Tây đối với Nga. Tuy nhiên, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov tuyên bố vụ bắt giam ông Calvey "không ảnh hưởng tiêu cực" đến môi trường đầu tư trong nước. Theo đài BBC, ông Peskov nhấn mạnh căng thẳng về chính trị giữa Nga và Mỹ không phải là một yếu tố trong vụ này và cam kết Moscow luôn tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của nhà đầu tư nước ngoài.
Thực ra, nhà chức trách Nga đã khởi tố vụ án hình sự hôm 13-2 dựa trên tài liệu của Cơ quan An ninh Nga. Ngày hôm sau, văn phòng của Baring Vostok ở Moscow bị lục soát. Trên thực tế, Baring Vostok từ lâu đã tìm kiếm người mua Vostochny. Năm 2017, Vostochny sáp nhập với Ngân hàng Uniastrum của ông Avetisyan.
Các đối tác đều muốn lôi kéo nhà nước tham gia vào sự hợp tác này và thành lập ra một ngân hàng để cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ vay tiền. Thế nhưng, điều đó đã không xảy ra. Do đó, Baring Vostok và Avetisyan vẫn còn là đồng sở hữu một ngân hàng có vấn đề.
Theo báo Kommersant, Baring Vostok đã tranh cãi với ông Avetisyan về quyền kiểm soát Ngân hàng Vostochny. Thời điểm hiện tại, quyền kiểm soát ngân hàng này thuộc về Baring Vostok với 52% cổ phần. Cổ đông Avetisyan chỉ sở hữu 32% cổ phần song lại tìm cách thâu tóm quyền kiểm soát.