Mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái trong gia đình giống như một dòng suối uốn khúc, lúc êm đềm dịu dàng, lúc lại cuồn cuộn. Có đôi khi, mối liên kết tình cảm lẽ ra bền chặt nhất này trở nên mong manh, thậm chí đứt gãy, hai bên quay lưng lại với nhau và trở thành "kẻ thù".
Đằng sau điều này thường ẩn chứa một số nguyên nhân sâu xa và phổ biến, đáng để chúng ta suy nghĩ sâu sắc và cảnh giác.
Ảnh minh hoạ
1. Giao tiếp kém và nhiều hiểu lầm
Giao tiếp là nền tảng của mọi mối quan hệ và mối quan hệ gia đình cũng không ngoại lệ.
Tuy nhiên, trong nhịp sống hiện đại hối hả, cha mẹ và con cái thường bỏ bê việc giao tiếp hiệu quả với nhau. Cha mẹ có thể bận rộn với công việc và không có thời gian lắng nghe con cái; con cái có thể không muốn mở lòng với cha mẹ do khoảng cách thế hệ hoặc ẩm ương của độ tuổi nổi loạn.
Thiếu giao tiếp này dẫn đến việc cả hai bên biết rất ít hiểu về suy nghĩ, nhu cầu và cảm xúc của nhau, đồng thời những hiểu lầm và nghi ngờ mọc lên như cỏ dại. Một khi xảy ra bất đồng hoặc xung đột, cha mẹ và con cái dễ rơi vào bế tắc, thậm chí nổ ra tranh cãi gay gắt, cuối cùng làm tổn thương tình cảm của nhau.
2. Kỳ vọng và áp lực cao
"Mong con thành rồng, thành phượng" là mục tiêu chính đáng của nhiều bậc cha mẹ dành cho con mình. Tuy nhiên, khi kỳ vọng này vượt quá khả năng và sở thích thực tế của trẻ thì nó sẽ trở thành gánh nặng.
Cha mẹ có thể phớt lờ mong muốn của con mình và áp đặt nhiều lớp học năng khiếu cũng như lớp luyện thi khác nhau nhằm cố gắng tạo ra một hình ảnh đứa trẻ "hoàn hảo".
Trẻ em, dưới áp lực rất lớn, có thể cảm thấy ngột ngạt, chán nản, sau đó phát triển tâm lý nổi loạn, không chịu hợp tác hoặc thậm chí chống lại cha mẹ. Kiểu tương tác giữa cha mẹ và con cái dựa trên những kỳ vọng quá đáng này không những không thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của trẻ mà còn trở thành tác nhân phá hủy sự hòa thuận trong gia đình.
3. Giá trị xung đột và khó hòa giải
Khi thời thế thay đổi, thường có những khác biệt đáng kể về giá trị của hai thế hệ. Cha mẹ có thể tuân theo các quan niệm truyền thống và nhấn mạnh quyền lực cùng các quy tắc, trong khi con cái họ có thể theo đuổi sự giải phóng, tự do và bình đẳng cá nhân.
Sự xung đột về giá trị này thể hiện trong cuộc sống hàng ngày như những quan điểm khác nhau về lối sống, lựa chọn nghề nghiệp, quan niệm về hôn nhân và tình yêu, v.v. Khi cả hai bên không thể hiểu và chấp nhận lập trường của đối phương sẽ dễ xảy ra tranh cãi nảy lửa, thậm chí dẫn đến tan vỡ hoàn toàn mối quan hệ.
Sự khác biệt về giá trị phản ánh tiến bộ xã hội nhưng nếu không được xử lý đúng cách cũng có thể gây ra rạn nứt trong gia đình.
4. Sự phụ thuộc về kinh tế và mất cân bằng quyền lực
Trong nhiều gia đình, cha mẹ, với tư cách là trụ cột, có quyền quyết định về cuộc sống và việc học tập của con cái. Sự phụ thuộc về kinh tế này thường dẫn đến việc trẻ em ở thế thụ động trong gia đình, thiếu quyền tự chủ và tiếng nói.
Theo thời gian, trẻ có thể cảm thấy bị bó buộc và đè nén, thắc mắc và phẫn nộ trước quyền lực của cha mẹ.
Một khi có cơ hội thoát khỏi sự phụ thuộc này, chúng có thể chọn những phương pháp cực đoan như bỏ nhà đi, cắt đứt quan hệ, v.v. để bày tỏ sự bất mãn và phản kháng. Sự mất cân bằng quyền lực trong bối cảnh phụ thuộc kinh tế là yếu tố quan trọng làm tổn hại đến mối quan hệ cha mẹ - con cái.
5. Bỏ bê tình cảm và xa lánh tinh thần
Ngoài sự thỏa mãn về vật chất, con cái còn cần sự quan tâm, đồng hành nhiều hơn từ cha mẹ. Nhưng trong môi trường xã hội có tính cạnh tranh cao, nhiều bậc cha mẹ hy sinh thời gian bên con để mang lại cho chúng điều kiện sống tốt hơn.
Kiểu bỏ mặc cảm xúc này khiến trẻ cảm thấy bị bỏ rơi và cô đơn, từ đó tạo ra lòng tự trọng thấp và nảy sinh sự oán giận.
Đồng thời, cha mẹ cũng có thể lơ là trong việc giao tiếp tình cảm với con cái do áp lực công việc, những chuyện vặt vãnh trong cuộc sống… dẫn đến sự xa cách về mặt tinh thần giữa hai bên. Một gia đình thiếu sự gắn kết tình cảm giống như một cái vỏ trống rỗng không có linh hồn, không thể chống chọi được với mưa gió của thế giới bên ngoài.
Vì vậy, sự xấu đi trong mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái không phải xảy ra một sớm một chiều mà là kết quả của sự tổng hợp của nhiều yếu tố.
Hãy nhớ rằng, gia đình là nơi trú ẩn của tình yêu, không phải là chiến trường. Để tránh bi kịch này xảy ra, chúng ta cần bắt đầu từ nhiều khía cạnh như tăng cường giao tiếp, kỳ vọng phù hợp, tôn trọng, đồng thời cố gắng xây dựng bầu không khí gia đình hòa thuận.