Ngày 31/10/1941, sau 14 năm nỗ lực, tác phẩm điêu khắc gương mặt của bốn vị tổng thổng Mỹ - George Washington, Thomas Jefferson, Abraham Lincoln và Theodore Roosevelt trên mặt phía Đông Nam của núi Rushmore, cuối cùng đã hoàn thành.
Nhưng còn một công trình của nhà điêu khắc Đan Mạch – Mỹ Gutzon Borglum bị bỏ dở và vẫn luôn ẩn giấu đằng sau vầng trán vĩ đại của Lincoln.
Tạc vào vách đá granite vững chắc của một khe núi nhỏ phía sau bốn tổng thổng là một ngưỡng cửa cao 5,5 mét, tương tự lối dẫn vào ngôi mộ cổ của một pharaoh Ai Cập.
Trong bộ phim "Kho báu quốc gia: Cuốn sách tối mật", nhân vật của Nicholas Cage đã phát hiện lối vào thành phố huyền thoại bằng vàng bên trong một hang động ở núi Rushmore. Thực tế, không có căn hầm nào giàu có đến vậy ở đây.
Bất kỳ ai bước qua ngưỡng cửa sẽ tìm ra một căn phòng trống dài khoảng 23 mét, trần cao xấp xỉ 11 mét. Những lỗ được tạo bởi búa khoan trên tường, vốn dùng để đặt thuốc nổ, tạo thành hiệu ứng tổ ong. Những con số màu đỏ, có lẽ do Borglum vẽ lên, đưa ra chỉ dẫn cho việc loại bỏ các tảng đá.
Borglum đã có kế hoạch cho căn hầm chưa hoàn thiện này. Ông tuyên bố ý nghĩa tác phẩm của mình không phải để cho thế hệ đương thời mà dành cho các nền văn minh tương lai và cả các du khách liên hành tinh sau hàng ngàn năm nữa.
Nhà điêu khắc đã viết: "Bạn có thể gửi một bức thư vào dịch vụ bưu chính thế giới mà không ghi địa chỉ hay ký tên, cũng như gửi ngọn núi được tạc khắc này vào lịch sử mà không xác định".
Ngày này, bạn dễ dàng nhận ra bốn gương mặt trên núi Rushmore, nhưng Borglum nghĩ rằng một ngày nào đó họ sẽ trở nên bí ẩn như Stonehenge. Ông than thở: "Mỗi nền văn minh thành công sẽ lãng quên thứ đi trước nó"
Kế hoạch ban đầu của nhà điêu khắc là một bia khắc khổng lồ có hình dạng Vùng đất mua Louisiana, liệt kê chín trong những sự kiện quan trọng nhất lịch sử nước Mỹ từ năm 1776 đến năm 1906.
Tuy nhiên, ngay cả với kích cỡ có tính thiên văn học nhất, cũng không dễ dàng đọc được các dòng chữ từ khoảng cách rất xa. Cuối cùng, người ta nhận thấy phần ngọn núi này cần thiết dành cho chân dung Lincoln.
Borglum bỏ những dòng chữ, thay vào đó là kế hoạch xây dựng một kho lưu trữ sâu trong lòng núi, cất giữ một số hiện vật và tài liệu quý giá nhất nước Mỹ, ví dụ như bản Tuyên ngôn Độc lập.
Ông đã hình dung đến một cầu thang lớn, dài gần 244 mét kéo lên núi Rushmore dẫn đến một căn hầm vinh quang có tên "Đại sảnh tài liệu".
Borglum đã viết: "Trong căn phòng này, những tài liệu mà chúng ta khao khát và những gì họ đã đạt được phải được thu thập.
Và trên các bức tường của căn phòng đó phải có một phần những tài liệu định nghĩa về nền cộng hòa của chúng ta; những thành phẩm của nó; hồ sơ quá trình mở rộng về phía Tây đến Thái Bình Dương; những vị tổng thống; cách các công trình tưởng niệm được xây và sự thành thực".
Du khách đến Đại sảnh tài liệu sẽ đi qua một cánh cửa kính lớn, trên đó đặt con đại bàng bằng đồng có sải cánh rộng 11,6 mét và dòng chữ "Bước tiến của nước Mỹ".
Một thập tự giá chỉ hướng sao Bắc Đẩu gắn trên trần nhà hình vòm, những trụ gạch trên tường miêu tả "chuyến phiêu lưu của nhân loại thám hiểm và chiếm lĩnh thế giới phía Tây".
Ngoài ra còn một bản khắc được viết bởi John Edward Bradley, người đã chiến thắng một cuộc thi quốc gia, sẽ kể chi tiết lịch sử nước Mỹ từ thời điểm thành lập đến khi xây dựng kênh đào Panama.
Những tủ bằng đồng và kính trong các hốc của căn hầm kích thước 24 x 37 mét sẽ giữ các tài liệu như Hiến pháp Mỹ. Sẽ có cả tượng bán thân của hơn 20 người Mỹ nổi tiếng, từ Benjamin Franklin, John Hancock đến Alexander Graham Bell và anh em nhà Wright.
Tháng 7/1938, công nhân bắt đầu cắt đá trên vách phía bắc của một khe núi nhỏ bị che khuất bởi những gương mặt tổng thống, để xây dựng thánh địa nước Mỹ của Borglum.
Tuy nhiên, sau một năm thi công, chính phủ liên bang đã thắt chặt ngân sách, bao gồm tất cả chi phí xây dựng tượng đài, và yêu cầu Borglum ngừng xây dựng Đại sảnh tài liệu, tập trung toàn bộ trí lực vào hoàn thiện chân dung các tổng thống
Tháng 3/1941, bảy tháng sau đó, nhà điêu khắc Gutzon Borglum qua đời ở tuổi 73. Con trai ông là Lincoln kế tục chỉ đạo nỗ lực để hoàn thành tượng bốn vị tổng thống. Đài tưởng niệm quốc gia Rushmore được coi như đã hoàn thiện, mặc dù công trình cuối cùng của Borglum – Đại sảnh tài liệu vẫn bỏ dở.
Niềm hy vọng của Borglum về căn hầm này ít nhất được thực hiện một phần vào ngày 9/8/1998. Bốn thế hệ của gia đình ông đã tập hợp trong căn hầm 16 bản sứ các văn bản như Tuyên ngôn Độc lập, tiểu sử nhà điêu khắc và công trình chính của ông, lịch sử xây dựng đài tưởng niệm và Hợp chúng quốc Hoa Kỳ.
Tất cả được đặt trong một hộp gỗ tếch và phủ titanium, được chôn xuống đất và đặt dưới một tấm đá granite đen nặng 545 kg có trích dẫn câu nói của Borglum năm 1930, khi hoàn thành phần tượng Washington.
Con gái của Borglum, bà Mary Ellis nói: "Đó là sự kết thúc của công trình sáng tạo trên núi Rushmore như cha tôi từng thấy".
Là một phần của đài tưởng niệm nổi tiếng, nhưng ít người có thể nhìn thấy nó. Xuất phát từ an toàn và lo ngại an ninh, du khách bị cấm leo núi để đến thăm căn hầm còn dang dở này.