Liên quan đến các quy định về việc sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích để ở, tại điểm b khoản 1 Điều 10 của Luật Nhà ở 2014 đã quy định: Chủ sở hữu nhà ở là tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trong nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài có quyền sử dụng nhà ở vào mục đích để ở và các mục đích khác mà luật không cấm.
Đồng thời, tại Điều 6 của Luật Nhà ở 2014 cũng đã quy định nghiêm cấm việc sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích không phải để ở.
Như vậy, Bộ Xây dựng cho rằng pháp luật về nhà ở đã có quy định nghiêm cấm hành vi sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích không phải để ở như kinh doanh dịch vụ cho thuê theo giờ, ngắn ngày.
Câu hỏi đặt ra là với việc cấm kinh doanh căn hộ theo giờ thì hình thức kinh doanh sử dụng căn hộ để cho thuê qua nền tảng như Airbnb hay Luxstay sẽ như thế nào?.
Airbnb/Luxstay là ứng dụng online kết nối những người có quyền sở hữu hoặc sử dụng BĐS (căn hộ, nhà phố, homestay, biệt thự, condotel…) với người có nhu cầu thuê.
Khi được hỏi, với việc cấm này thì các mô hình kinh doanh qua nền tảng Airbnb/Luxstay (bản chất các mô hình này đều cho thuê ngắn ngày - PV) thì đúng hay sai.
Luật sư Trần Đức Phượng, Đoàn Luật sư Tp.HCM cho rằng, việc cấm kinh doanh dịch vụ cho thuê theo giờ, ngắn ngày thì hình thức kinh doanh cho thuê nhà qua nền tảng như Airbnb hay Luxstay là sai theo quy định của pháp luật, bởi vì theo quy định căn hộ chung cư không được phép sử dụng vào mục đích kinh doanh.
Theo Luật sư Phượng, mô hình kinh doanh này không phải là mô hình thuê theo hợp đồng thuê. Cho thuê theo giờ thực chất là ngành nghề lưu trú (khách sạn, nhà nghỉ) nên chủ cơ sở phải khai báo theo lưu trú. Cho thuê theo hợp đồng thuê thì phải đăng kí theo tạm trú.
Tuy vậy, về bản chất, Airbnb hay Luxstay là một loại dịch vụ lưu trú nhưng mô hình này chưa đáp ứng các diều kiên hoặc không thực hiện các thủ tục hành chính áp dụng đối với cơ sở kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch theo pháp luật quy định.
Cụ thể, các điều kiện cơ sở lưu trú, lưu trú du lịch phải đáp ứng được quy định trong các văn bản như Nghị định 168/2017/NĐ-CP quy định một số điều của Luật Du lịch; Nghị định 96/2016/NĐ-CP quy định điều kiện về an ninh, trật tự đối với một số ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.
"Việc bị cấm nhưng Airbnb/Luxstay vẫn hoạt động thì đó là do không đăng kí kinh doanh, không được quản lý chặt chẽ", ông Phượng nhấn mạnh.
Được biết, hiện tại, việc cho thuê phòng mô hình Airbnb/Luxstay chỉ thực hiện theo quy trình tự đặt ra.
Cụ thể, để cho thuê phòng trên Airbnb, bên cho thuê chỉ cần đăng ký tài khoản và đưa các thông tin về căn hộ cho thuê, giá thuê và không cần chứng minh đã đáp ứng đủ các điều kiện quy định về kỹ thuật (về PCCC, an ninh, an toàn…) hay về kinh doanh (có đăng ký kinh doanh, đăng ký tạm trú cho khách...).
Ngay cả những người trong cuộc cũng loay hoay với những quy định của luật về việc cấm hay không cấm kinh doanh cho thuê theo giờ. Về bản chất cho thuê căn hộ không vào mục đích ở là sai nhưng ở một số địa phương, chính quyền chưa cấm quyết liệt nênnhiều người vẫn kinh doanh qua AirBnB, làm văn phòng...
Do khó khăn trong quản lý chung cư cho thuê theo giờ, ngắn ngày vì nhiều đối tượng lợi dụng để hoạt động mại dâm, ma túy, tội phạm công nghệ cao,..., mới đây cử tri TP.HCM đã đề nghị Bộ Xây dựng giải thích rõ các quy định liên quan đến việc sử dụng căn hộ chung cư để kinh doanh này và chế tài xử lý cụ thể.
Theo đó, thời gian tới khi làm nghiêm vấn đề này, có chỉ đạo quyết liệt từ các bên thì những người kinh doanh qua AirBnB tại chung cư sẽ buộc phải dừng kinh doanh.
Trả lời báo chí trước đó, Luật sư Trần Minh Cường, Đoàn Luật sư Tp.HCM cho rằng không thể phủ nhận những ưu điểm mà mô hình kinh doanh chia sẻ không gian lưu trú qua Airbnb mang lại, song mô hình kinh doanh này cũng chứa đựng không ít rủi ro, đối với cả người cho thuê và người đi thuê.
Chính vì vậy, vị luật sư đánh giá thực trạng này đòi hỏi cơ quan chức năng của các ngành du lịch, thuế, quản lý thị trường, BĐS… cần nhanh chóng có những nghiên cứu, thống kê, đánh giá và đưa ra những giải pháp quản lý cụ thể đối với mô hình kinh doanh này, bảo đảm đáp ứng nhu cầu xã hội trên cơ sở tôn trọng luật pháp, cạnh tranh lành mạnh.
Nhận diện những thách thức mà Airbnb/Luxstay tạo ra nhằm đưa mô hình kinh doanh này vào khuôn khổ quy định của pháp luật.