Trong giới thể thao, cụm từ "sức ép sẽ thúc đẩy thành công" đã rất quen thuộc với mọi vận động viên. Tuy nhiên, việc biến những điều khó khăn thành bệ phóng cho chiến thắng ra sao thì không phải là điều dễ dàng.

Và trong suốt hành trình thi đấu, các vận động viên đứng trên đỉnh cao chắc chắn đã phải vượt qua rất nhiều sức ép như vậy.

Kinh nghiệm chuyển hóa áp lực

Tại World Cup bóng bầu dục năm 2014, nữ danh thủ Maggie Alphonsi đã phải chịu rất nhiều sức ép khi họ từng thất bại trong trận chung kết hai mùa giải trước đó. Việc từng nếm trải thất bại và sức ép không để xảy ra trận thua lần thứ 3 đã giúp Maggie mạnh mẽ hơn, điều chỉnh được tâm thái thi đấu và cuối cùng giúp cả đội tuyển Anh được nâng chiếc cúp vô địch ở Paris.

Alphonsi chia sẻ với chương trình phát thanh của Telegraph: "Đó chủ yếu là về điều chỉnh lại sức ép, thay đổi tâm thế. Bước vào mùa giải năm 2014, tôi và nhiều đồng đội cảm nhận được áp lực đè nặng lên vai vì chúng tôi đã ở vào thời điểm cần phải thay đổi".

Đội tuyển Anh đã gặt hái trái ngọt tại Giải vô địch bóng bầu dục nữ thế giới năm 2014. Ảnh: The Independent.

"Tôi tìm cách điều chỉnh hành động và cách nghĩ của mình. Mỗi khi tôi có những suy nghĩ tiêu cực, nghi ngờ bản thân về khả năng của mình hoặc cách tôi thi đấu, tôi sẽ viết nó ra. Điều đó hóa ra lại có tác dụng tốt. Tôi cảm thấy như tôi được giải phóng bản thân, buông bỏ sự tiêu cực và giảm bớt phiền não. Cứ sau mỗi lần như vậy, tôi trở lại sân luyện tập và thi đấu một cách mạnh mẽ hơn vì tôi tràn đầy năng lượng mới".

Điều này cũng giống với quan điểm của nhà tâm lý học thể thao Helen Davis, người cũng là giám đốc của công ty tư vấn Think Believe Performance và đã có kinh nghiệm hỗ trợ cho nhiều vận động viên ưu tú trong nhiều môn thể thao từ bóng bầu dục đến quần vợt.

Davis nói với chương trình phát thanh của Telegraph: "Một trong những điều mà tôi muốn nói về áp lực là cách áp lực tác động lên tâm trí vận động viên, thông thường sẽ ở 2 dạng là sự thách thức và mối đe dọa. Cụ thể, nếu vận động viên đó coi sức ép là một mối đe dọa, thì họ đang nghĩ nhiều về những kịch bản xấu có thể xảy ra. Lòng tự trọng của họ có thể bị tổn hại khi họ không giành chiến thắng, người khác sẽ nghĩ gì về thất bại đó? Và họ sẽ thực sự đau đớn khi kết thúc mùa thi đấu".

Còn nếu vận động viên tiếp cận theo góc nhìn thách thức, họ sẽ tập trung vào cách khai thác các nguồn lực để đối phó với thách thức này, đáp ứng các yêu cầu đặt ra, rèn luyện sự tự tin, khả năng kiểm soát bản thân và cuối cùng hiểu ra cần phải làm gì để giúp bản thân thể hiện tốt", nhà tâm lý học Davis giải thích.

"Mọi thay đổi nhỏ trong suy nghĩ, chuyển từ tư duy đe dọa sang tư duy thách thức, cũng đủ để các vận động viên thay đổi được tâm thế của họ", David nhấn mạnh.

Sự chuẩn bị sẵn sàng cũng có thể đánh bay áp lực

Sự chuẩn bị tâm thế kỹ lưỡng trước mùa thi đấu cũng là điều quan trọng. Các vận động viên cần nhận thức được rằng họ đã chuẩn bị tất cả những gì có thể để thi đấu trên những đấu trường lớn nhất. Lấy ví dụ về chiến thắng của đội tuyển Anh trong Giải vô địch bóng đá nữ châu Âu vào mùa hè năm ngoái. Ngoài sức ép thông thường khi thi đấu tại giải, việc sự kiện năm 2022 diễn ra tại Anh càng làm sức ép này tăng thêm bội phần.

Đội tuyển Anh đã vô địch Cup bóng đá nữ châu Âu năm 2022. Ảnh: Reuters.

Tuy nhiên, Ellen White, một trụ cột lớn trong đội tuyển Anh, khẳng định rằng đội có thể đối phó với áp lực đó vì họ đã thảo luận và chuẩn bị sẵn về các kịch bản như vậy từ trước khi giải đấu bắt đầu.

White bày tỏ với chương trình phát thanh: "Chúng tôi đã thảo luận về sức ép đó từ trước giải đấu, cách đối phó với đám đông và giới truyền thông, kỹ thuật thở đều và những điều tương tự nếu cảm thấy quá nhiều áp lực, cách nói chuyện với nhau và cách giải tỏa mọi thứ. Chúng tôi đã chuẩn bị rất nhiều thứ và khi mọi thứ diễn ra, chúng tôi cảm thấy mình đã được phòng bị kĩ càng. Chúng tôi biết mọi điều bất ngờ đều có thể xảy ra nhưng chúng tôi tự thấy mình có đủ công cụ để biết phải làm gì".

"Đối với riêng tôi, tôi cũng làm tất cả mọi thứ mình có thể, ăn đúng các loại thức ăn phù hợp, tập luyện đều, tốt và ngủ đủ giấc. Mọi người đều có quy trình chuẩn bị của riêng mình nhưng tất cả chúng tôi đều hiểu về cách chuẩn bị của nhau để giúp nhau đạt được hiệu suất thi đấu cao nhất. Tôi cảm thấy như cả đội đã hoàn thành được mọi công việc cần thiết", White giải thích thêm.

Việc nâng cao chiếc cup vô địch mùa giải năm ngoái tại Wembley đã giúp White và các đồng đội nhận được nhiều sự chú ý hơn của công chúng và giúp vị thế của bóng đá nữ nước Anh được nâng cao hơn.

Sau giải vô địch bóng đá nữ châu Âu năm ngoái, đã có nhiều nỗ lực để quảng bá đội tuyển nữ Anh và chuẩn bị cho họ tốt hơn để tham gia mùa World Cup bóng đá nữ năm nay. White, người đã nghỉ hưu sau mùa giải năm ngoái, giải thích: "Liên đoàn bóng đá Anh và Google Pixel đã hợp tác. Họ có những người sáng tạo nội dung sẽ giới thiệu bóng đá nữ theo nhiều cách mới. Những gì họ đang làm để quảng bá bóng đá nữ vô cùng thú vị".

Có thể thấy không chỉ những người tham gia thể thao mới có thể áp dụng kinh nghiệm của những vận động viên hàng đầu này. Ngay cả những người bình thường cũng có thể phát huy những chia sẻ này để có một cuộc sống cân bằng và thành công hơn.