Quân đội Nga đã có nhiều nỗ lực trong việc phát triển một khẩu súng trường tấn công mới nhằm thay thế AK-47 huyền thoại.
Tính đến thời điểm này, hơn 50 triệu khẩu AK-47 và AKM đã xuất xưởng, phần lớn bên ngoài nước Nga. Việc sản xuất quy mô lớn tuy đã bị dừng, nhưng chế tạo với số lượng nhỏ thì vẫn còn tiếp tục tại một số nơi.
AK-47 được kế thừa bởi AKM vào những năm 1960, sau đó là AK-74 trong thập niên 1970. Đến cuối những năm 1980, khẩu AN-94 đã ra đời nhằm thay thế cho AK-74, nó được giới thiệu lần đầu vào năm 1993.
AN-94 dùng đạn 5,45 x 39 mm, cấu tạo rất khác lạ so với các khẩu AK trước đó, nó sử dụng cơ chế nạp đạn bằng khí nén với một bộ điều chỉnh để giảm giật. Chế độ bắn của AN-94 rất đặc biệt, cho phép 2 viên đạn có thể gần như cùng trúng vào một điểm, rất hiệu quả trong việc xuyên giáp.
Tuy nhiên máy súng phức tạp làm ảnh hướng nghiêm trọng đến độ tin cậy, cho nên AN-94 chỉ được trang bị hạn chế cho các lực lượng ưu tú của Quân đội Nga và Bộ Nội Vụ.
Súng trường tấn công AN-94
Đối thủ cạnh tranh của AN-94 - khẩu AEK-971 ban đầu được thiết kế, thử nghiệm bởi Abakan vào cuối những năm 1980. Tuy không thành công nhưng nó vẫn tiếp tục được phát triển với hy vọng sẽ biên chế cho cảnh sát hoặc xuất khẩu.
Đầu những năm 2000, AEK-971 dùng cỡ đạn 5,45 x 39 mm đã được giao cho Bộ Nội Vụ Nga nhưng việc sản xuất dừng lại trong năm 2006 và bị đình chỉ trong nhiều năm do thiếu đơn hàng. Sang đến năm 2010, phiên bản AEK-971 sửa đổi đã sản xuất trở lại để phục vụ trong Bộ Nội Vụ cũng như các cơ quan thực thi pháp luật khác của Nga.
Kể từ năm 2013, khẩu AEK-971 nâng cấp và biến thể AEK-973 dùng đạn 7,62 mm tham gia cuộc thử nghiệm bộ trang bị Ratnik. Những khẩu súng này được biết đến dưới tên gọi A-545 (định danh GRAU 6P67) và A762 (6P68).
Tháng 12/2014, Quân đội Nga thông báo, 2 khẩu súng trên đã thành công trong thử nghiệm Ratnik cùng AK-12, chúng được chấp thuận sản xuất với số lượng lớn và mang ra thử nghiệm tại chiến trường thực tế.
AK-12 - Tương lai của súng trường tấn công Nga
AEK-971 là vũ khí nạp đạn bằng khí nén (trích khí), hoạt động cân bằng với một khóa nòng xoay. Cân bằng có nghĩa là ống trích khí của súng có 2 buồng khí cùng 2 piston riêng biệt, chúng đồng bộ với nhau qua một chi tiết đơn giản.
Thiết kế này loại bỏ 1 trong 4 hành động cơ bản của súng, cho độ chính xác cao hơn 15% - 20% khi so sánh với khẩu AK-74 cùng cỡ đạn trong khi vẫn giữ nhịp bắn lên tới 900 phát/phút. AEK-971 còn cạnh tranh được với AN-94 ở chế độ điểm xạ 2 viên.
Khi bắn liên thanh hay loạt 7 - 10 viên, AEK-971 tỏ ra thắng thế. Súng có khối lượng cơ bản 3,3 kg (nhẹ hơn AN-94 0,5 kg), thiết kế đơn giản và rẻ hơn. AEK-971/973 có báng gập bằng polymer cao phân tử, sử dụng chung hộp tiếp đạn với các khẩu AK bắn cỡ đạn tương ứng.
AEK-971 - Kẻ ngáng đường AK-12
Với AK-12, Kalashnikov Concern vẫn sử dụng kiểu bố trí cổ điển của AK-47. Theo nhà sản xuất, AK-12 là thế hệ thứ năm của dòng súng này, có độ chính xác tăng lên rất nhiều. Súng cũng được thiết kế để thuận tiện hơn trong việc gắn phụ kiện khi tích hợp hệ thống ray tiêu chuẩn.
Khóa nòng xoay của AK-12 có tác dụng làm giảm đáng kể độ giật trong chế độ bắn tự động. Nòng súng được cải tiến để có độ chính xác cao hơn. Ngoài ra nó còn gắn được cả ống phóng lựu chế tạo bởi các quốc gia NATO
Súng trường AK-12 là lựa chọn của Cục bảo vệ Liên bang (FSO) để thay thế cho khẩu AKS-74U và AK-103, AK-104.
Bộ trang bị Ratnik là tương lai của các lực lượng vũ trang Nga
Trong thời gian tới, các loại súng trên sẽ tiếp tục được thử nghiệm để chọn ra cấu hình tối ưu cho bộ trang bị Ratnik, giúp người lính Nga đáp ứng tốt mọi yêu cầu của chiến trường hiện đại và tương lai.