Nữ Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern thông báo về kế hoạch phản ứng với đại dịch COVID-19 gồm 4 cấp độ, trong đó phong tỏa toàn quốc là cấp độ thứ 4. Ảnh: ABC News
Tại Đài Loan (Trung Quốc), những biện pháp can thiệp sớm đã kiểm soát dịch COVID-19 thành công đến mức vùng lãnh thổ này đang "rảnh tay" xuất khẩu hàng triệu khẩu trang để giúp các nước châu Âu. Nước Đức chứng kiến một chương trình xét nghiệm COVID-10 quy mô lớn nhất tại châu Âu, với 350.000 xét nghiệm mỗi tuần, giúp phát hiện virus đủ sớm để cách ly và điều trị cho bệnh nhân một cách hiệu quả. Còn tại New Zealand, chính phủ đã có những hành động từ sớm, mạnh dạn đóng cửa ngành du lịch và áp đặt lệnh phong toả toàn quốc trong một tháng, hạn chế ca tử vong do COVID-19 chỉ có 9 trường hợp.
Theo kênh CNN, các quốc gia và vùng lãnh thổ trên đã nhận được nhiều đánh giá cao về cách xử lý dịch COVID-19 một cách ấn tượng. Tuy nằm ở các vị trí địa lý khác biệt: một ở trung tâm châu Âu, một ở châu Á và một ở Nam Thái Bình Dương, nhưng cả ba có một điểm chung là đều do phụ nữ lãnh đạo.
Thành công của các chính quyền Đài Loan (Trung Quốc), Đức và New Zealand cũng như các chính phủ do phụ nữ lãnh đạo khác trong việc đối phó với đại dịch toàn cầu là điều đặc biệt đáng chú ý, trong bối cảnh phụ nữ chỉ chiếm chưa đến 7% các nhà lãnh đạo thế giới.
Hành động sớm, quyết đoán
Ba quốc gia và vùng lãnh thổ nói trên đã ngăn chặn đại dịch thông qua phản ứng can thiệp sớm và khoa học. Họ đã thực hiện chương trình xét nghiệm rộng rãi, tạo điều kiện dễ dàng tiếp cận điều trị y tế chất lượng, truy dấu các tiếp xúc một cách quyết liệt và hạn chế nghiêm ngặt tụ tập xã hội.
Với Đài Loan, vùng lãnh thổ có 24 triệu dân, tương đương Australia, nằm ngay bờ biển phía Đông Trung Quốc đại lục, vì thế rất dễ nhạy cảm trước một dịch bệnh bắt nguồn từ đại lục. Nhưng khi nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn nghe tin về một loại virus mới bí ẩn lây lan tại Vũ Hán vào tháng 12/2019, bà đã ngay lập tức ra lệnh cho kiểm tra tất cả các máy bay đến từ Vũ Hán.
Sau đó, bà Thái Anh Văn yêu cầu thành lập một trung tâm chỉ huy dịch bệnh, đẩy mạnh sản xuất các thiết bị bảo hộ cá nhân như khẩu trang và hạn chế toàn bộ các chuyến bay từ Trung Quốc đại lục, Hong Kong và Macau.
Các biện pháp can thiệp sớm, tích cực của Đài Loan đã hạn chế bùng phát dịch với chỉ 393 ca nhiễm và 6 trường hợp tử vong, tính đến sáng 15/4.
Đức có 83 triệu dân và đã ghi nhận trên 132.000 ca nhiễm virus Corona chủng mới (SARS-CoV-2), nhưng tỷ lệ ca tử vong trên dân số lại thấp hơn nhiều so với hầu hết các nước châu Âu khác. Với tấm bằng tiến sĩ hoá học lượng tử, nữ Thủ tướng Angela Merkel đã chứng kiến tỉ lệ cử tri ủng hộ khả năng xử lý dịch của bà tăng vọt. Đức có tỉ lệ giường chăm sóc đặc biệt cao nhất cũng như chương trình xét nghiệm SARS-CoV-2 quy mô lớn nhất ở châu Âu.
"Có lẽ sức mạnh lớn nhất của chúng tôi ở Đức là việc ra quyết định hợp lý ở cấp chính phủ cao nhất kết hợp với sự tin tưởng của dân chúng vào chính phủ", Hans-Georg Kräusslich, trưởng khoa virus học tại Bệnh viện trường Đại học Heidelberg, nói với tờ New York Times.
Thủ tướng Đức Angela Merkel đến dự cuộc họp báo về các biện pháp của chính phủ nhằm ngăn ngừa dịch lây lan, ngày 9/4/2020 ở Berlin. Ảnh: CNN
Trong khi đó, New Zealand là một đảo quốc có gần 5 triệu dân, nền kinh tế chủ yếu dựa vào du lịch. Nhưng Thủ tướng Jacinda Ardern đã có một bước đi chưa từng có tiền lệ là đóng cửa biên giới với du khách nước ngoài từ ngày 19/3, sau đó tuyên bố phong toả toàn quốc trong 4 tuần kể từ 23/3, yêu cầu người dân phải ở nhà trừ khi đi mua sắm nhu yếu phẩm hoặc tập thể dục quanh nhà.
New Zealand đã tiến hành xét nghiệm rộng rãi và ghi nhận hơn 1.300 trường hợp nhiễm COVID-19, nhưng chỉ có 9 ca tử vong. Tuy vậy, Thủ tướng Ardern tuyên bố nước này mới chỉ đi được nửa chặng đường và bà sẽ không kết thúc sớm các hạn chế nhằm ngăn chặn virus lây lan.
"Trước mối đe dọa lớn nhất đối với sức khỏe con người mà chúng ta đã thấy trong hơn một thế kỷ, ‘những trái Kiwi’ đã âm thầm và phối hợp cùng nhau thực hiện một bức tường phòng vệ trên toàn quốc”, bà Ardern nói trong bài phát biểu toàn quốc hôm 8/4.
Thủ tướng Jacinda Ardern trong cuộc họp báo ngày 9/4/2020 tại Wellington, New Zealand. Ảnh: CNN
Các nước Bắc Âu
Bốn trong số 5 quốc gia Bắc Âu được lãnh đạo bởi phụ nữ. Các quốc gia này đều có tỷ lệ tử vong do COVID-19 thấp hơn so với phần còn lại của châu Âu. Ví dụ, Thủ tướng Phần Lan, Sanna Marin, 34 tuổi, là nhà lãnh đạo trẻ nhất thế giới nhưng bà có tỷ lệ cử tri tán thành cách xử lý đại dịch lên tới 85%. Phần Lan chỉ ghi nhận 64 ca tử vong tính đến ngày 15/4.
Thủ tướng Sanna Marin họp báo về các biện pháp mới hạn chế dịch lây lan vào ngày 16/3/2020.
Thủ tướng Katrín Jakobsdóttir của Iceland dẫn dắt một đảo quốc nhỏ, chỉ có 360.000 người. Tuy nhiên bà đã cho tiến hành một chương trình xét nghiệm quy mô thuộc loại lớn nhất thế giới, phát hiện ra rằng khoảng một nửa số người có kết quả dương tính với SARS-CoV-2 đã không biểu hiện triệu chứng. Iceland cũng đã can thiệp sớm, ráo riết truy tìm và cách ly các trường hợp nghi nhiễm virus.
Đối lập với những phản ứng can thiệp này là Thụy Điển - quốc gia Bắc Âu duy nhất không do một phụ nữ lãnh đạo - nơi Thủ tướng Stefan Löfven từ chối áp dụng lệnh phong toả, vẫn cho phép mở cửa trường học và doanh nghiệp. Tại đây, tỷ lệ tử vong đã tăng cao hơn nhiều so với hầu hết các nước châu Âu khác.
Các nữ nguyên thủ quốc gia khác cũng gây ấn tượng với những phản ứng cứng rắn trong đối phó với dịch COVID-19. Thủ tướng Silveria Jacobs của Sint Maarten lãnh đạo một hòn đảo nhỏ bé ở Caribe với chỉ 41.000 dân, nhưng đoạn video bà nói với người dân “đơng giản là ngừng di chuyển” trong 2 tuần đã lan truyền khắp thế giới. “Nếu không có loại bánh mì bạn thích trong nhà, hãy ăn bánh quy. Nếu không có bánh mì, hãy ăn ngũ cốc, ăn yến mạch”, bà nhấn mạnh.
Thủ tướng Katrin Jakobsdottir của Iceland trong cuộc họp báo chung với các đối tác từ Lichtenstein và Na Uy vào ngày 3/2/2020 ở Oslo.
Vai trò của phụ nữ và bình đẳng giới
Vẫn còn quá sớm để nói một cách dứt khoát những nhà lãnh đạo nào sẽ nổi lên vì đã thực hiện đủ các bước đi đúng đắn kiểm soát sự lây lan của dịch COVID-19 và cứu sống sinh mạng người dân. Nhưng các ví dụ trên cho thấy một tỉ lệ lớn các nhà lãnh đạo đã hành động sớm, quyết đoán và hiệu quả là phụ nữ.
Tuy vậy, đến ngày 1/1/ 2020, chỉ có 10 trong số 152 nguyên thủ quốc gia được bầu là phụ nữ, theo số liệu của Liên minh Nghị viện và Liên hợp quốc - trong khi nam giới chiếm 75% tổng số nghị sĩ, 73% người ra quyết định quản lý và 76% người lãnh đạo các phương tiện truyền thông chính thống.
"Chúng ta đã tạo ra một thế giới nơi phụ nữ chiếm một nửa số lượng nhưng bị ép chỉ còn chiếm 25% không gian, cả trong các căn phòng ra quyết định hay trong những câu chuyện mà chúng ta kể về cuộc sống của mình. Một phần tư là không đủ", CNN dẫn lời Giám đốc điều hành Quỹ Phát triển phụ nữ Liên hợp quốc (UN Women), Phumzile Mlambo-Ngcuka nói.
Đã lâu rồi chúng ta mới nhận ra rằng thế giới đang rất cần các nhà lãnh đạo phụ nữ và đại diện bình đẳng cho phụ nữ ở tất cả các cấp chính trị. Ít nhất, số lượng các nhà lãnh đạo phụ nữ thành công trong việc kiểm soát đại dịch này - cho đến nay - sẽ cho chúng ta thấy rằng bình đẳng giới rất quan trọng đối với sức khỏe cộng đồng toàn cầu và an ninh quốc tế.