Rwanda (tên chính thức Cộng hòa Rwanda, là một quốc gia nhỏ nằm kín trong lục địa tại Vùng hồ lớn trung đông Phi) đang thực hiện một bước tiến mới trong lĩnh vực năng lượng tái tạo với mục tiêu đạt được khả năng tiếp cận điện cho toàn bộ dân cư vào năm 2030. Trong bối cảnh các khu vực nông thôn của đất nước vẫn còn thiếu điện, Cơ quan Lâm nghiệp Rwanda đang nghiên cứu cách sản xuất điện sạch từ sinh khối cây trồng để hỗ trợ các cộng đồng vùng sâu vùng xa.
Dẫn đầu sáng kiến này là Bonaventure Ntirugulirwa, một nhà nghiên cứu cao cấp từ Cơ quan Lâm nghiệp Rwanda. Theo ông, tiềm năng năng lượng từ sinh khối cây cối vẫn chưa được khai thác đầy đủ mặc dù có thể thay thế hiệu quả cho nhiên liệu hóa thạch truyền thống. “Dự án này được thiết kế để đáp ứng nhu cầu điện tại các khu vực nông thôn”, ông Ntirugulirwa chia sẻ.
Qua quá trình thử nghiệm và đánh giá, nhóm nghiên cứu đã chọn ra hai loài cây có hiệu suất sản xuất năng lượng tốt là Senna siamea và Gliricidia sepium. Cả hai loài cây này đều có gỗ dày đặc, nhiệt trị cao, và khả năng cháy hiệu quả hơn so với các loại nhiên liệu thông thường. Đây là những điều kiện lý tưởng cho sản xuất điện từ sinh khối.
Mục tiêu của dự án là tìm kiếm nguồn năng lượng bền vững cho các cộng đồng nông thôn Rwanda. Theo ông Ntirugulirwa, sinh khối từ các loài cây này không chỉ giúp giảm thiểu tình trạng thiếu năng lượng mà còn góp phần bảo vệ môi trường, cải thiện chất lượng đất, và thúc đẩy an ninh lương thực. Các loài cây này cung cấp nguồn nhiên liệu để sản xuất điện, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong việc giúp đỡ nông dân và phát triển cộng đồng địa phương.
Những loài cây như đậu bồ câu (Cajanus cajan), Calliandra calothyrsus, gỗ đỏ châu Phi (Hagenia abyssinica), và senna vỏ trắng (Senna spectabilis) không chỉ là nguồn sinh khối mà còn giúp nông dân cải thiện chất lượng đất trồng và đảm bảo nguồn tài nguyên cần thiết cho canh tác bền vững.
Dự án đã nhận được nhiều sự ủng hộ từ các chuyên gia quốc tế. Giáo sư Babatunde Ajayi, một chuyên gia về công nghệ sinh khối tại Đại học Công nghệ Liên bang ở Akure, Nigeria, cho rằng đây là một sáng kiến đầy tiềm năng cho các cộng đồng nông thôn thiếu điện. Ông so sánh phương pháp chuyển đổi sinh khối thành điện năng với năng lượng mặt trời, nhấn mạnh rằng cả hai đều là những nguồn năng lượng sạch và bền vững cho tương lai.
Ajayi cũng giải thích thêm: “Khi sinh khối được đưa vào máy, nó sẽ được chuyển đổi thành năng lượng điện, cung cấp nguồn điện sạch cho các khu vực không tiếp cận được với lưới điện quốc gia”.
Quá trình nghiên cứu và phát triển năng lượng sinh khối từ cây trồng đòi hỏi Rwanda phải đầu tư vào thiết bị chuyên dụng. Hiện tại, Hội đồng Tiêu chuẩn Rwanda đã tiến hành đánh giá giá trị nhiệt trị của sinh khối, nhưng việc kiểm tra các yếu tố quan trọng khác như hàm lượng carbon và hydro cần phải thực hiện tại Thụy Điển do Rwanda chưa có đủ cơ sở vật chất.
Dự án này cũng phụ thuộc vào sự tham gia tích cực của cộng đồng nông dân địa phương, vì để đạt được quy mô sản xuất điện cần có lượng sinh khối đáng kể. Sự đồng lòng của người dân và các bên liên quan là điều kiện tiên quyết để dự án đạt được hiệu quả thực tiễn.
Bên cạnh mục tiêu cung cấp điện sạch, dự án còn hứa hẹn mang lại những lợi ích to lớn cho cộng đồng nông thôn Rwanda. Việc chuyển đổi sinh khối thành năng lượng điện không chỉ giúp Rwanda đạt được mục tiêu về năng lượng mà còn mở ra nhiều cơ hội phát triển bền vững trong nông nghiệp, bảo vệ môi trường, và nâng cao đời sống người dân.
Với sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế và quyết tâm của các nhà khoa học Rwanda, sáng kiến sản xuất điện từ sinh khối cây trồng không chỉ là bước đi quan trọng giúp Rwanda đạt được mục tiêu về năng lượng mà còn là một giải pháp tiên phong giúp bảo vệ môi trường và xây dựng cộng đồng bền vững trong tương lai.
