Theo Live Science, các nhà nghiên cứu nhận thấy các rãnh bất thường bao phủ bề mặt của Phobos, vốn từng được cho là vết tích còn sót lại sau va chạm với một tiểu hành tinh trong quá khứ, thực chất là những hẻm núi đầy bụi đang ngày càng rộng ra dưới ảnh hưởng của lực hấp dẫn từ Sao Hỏa.
Ảnh dựng 3D cho thấy cảnh 2 Mặt trăng Phobos và Deimos đang quay xung quanh Sao Hỏa
Được coi là một trong số các vệ tinh nhỏ nhất Thái dương hệ, Phobos có bề ngang khoảng 17 dặm (27 km) tại điểm rộng nhất và quay quanh Sao Hỏa ở khoảng cách 3.728 dặm (6.000 km). Vệ tinh này hoàn thành một vòng quay trọn vẹn quanh Hành tinh Đỏ ba lần mỗi ngày, theo NASA. Để so sánh, Mặt trăng của Trái đất rộng khoảng 2.159 dặm (3.475 km), cách hành tinh của chúng ta 238.855 dặm (384.400 km) và mất khoảng 27 ngày để hoàn thành một vòng quỹ đạo.
Tuy nhiên, không giống như Mặt trăng của Trái Đất, quỹ đạo của Phobos quanh sao Hỏa không ổn định. Vệ tinh nhỏ bé này bị mắc kẹt trong một 'quỹ đạo tử thần' và đang bị kéo dần bề mặt sao Hỏa với tốc độ 6 feet (1,8 mét) cứ sau 100 năm, theo NASA.
Nhưng đặc điểm khác thường nhất của Phobos đến từ các vạch sọc song song bí ẩn trên bề mặt vệ tinh này. Trước đây, giả thuyết phổ biến nhất cho rằng các vạch sọc kia được hình thành khi một tiểu hành tinh đâm vào Phobos vào một thời điểm nào đó trong quá khứ, để lại một miệng hố rộng 6 dặm (9,7 km), được gọi là Stickney.
Các đường vân sọc bí ẩn trên bề mặt của Phobos
Nhưng một nghiên cứu mới, được công bố vào ngày 4 tháng 11 trên Tạp chí Khoa học Hành tinh, cho thấy rằng các đường rãnh thực sự có thể là kết quả của việc Phobos dần bị xé toạc bởi lực hấp dẫn mạnh mẽ của sao Hỏa khi nó ngày một tiến gần hơn tới bề mặt Hành tinh đỏ.
Trong trường hợp của Phobos, lực thủy triều tác dụng lên Mặt trăng được dự đoán sẽ tăng ngày một tăng lên. Vào một thời điểm nhất định, khi lực thủy triều cuối cùng trở nên lớn hơn lực hấp dẫn giữ vệ tinh lại với nhau, Phobos sẽ bị xé toạc hoàn toàn. Các mảnh vỡ còn sót lại của vệ tinh này có thể sẽ tạo thành một vành đai nhỏ xung quanh hành tinh, giống như các vành đai của Sao Thổ, theo nghiên cứu.
Trong nghiên cứu, các nhà khoa học sử dụng mô hình mô phỏng trên máy tính để kiểm tra giả thuyết có một lớp vật chất kết dính nằm dưới bề mặt mặt trăng Phobos. Họ nhận thấy lớp cứng ẩn bên dưới có thể tạo ra những hẻm núi sâu hút bụi đất ở bề mặt rơi xuống, dẫn tới hình thành đường rãnh trên mặt đất.
Với tốc độ hiện tại, Phobos được dự đoán sẽ lao vào bề mặt Sao Hỏa trong khoảng 40 triệu năm nữa. Tuy nhiên, quãng thời gian này có thể sẽ ngắn hơn dự kiến, khi ngay từ bây giờ, lực thủy triều đã tác động đáng kể lên Phobos. Điều này có nghĩa, Phobos có thể đã bị phá hủy hoàn toàn từ trước đó, ngay trước cả thời điểm vệ tinh này va chạm với bề mặt Sao Hỏa.
Vào năm 2024, Cơ quan Vũ trụ Nhật Bản, JAXA sẽ khởi động một sứ mệnh mới, được gọi là Thám hiểm Mặt trăng Sao Hỏa (MMX), để hạ cánh một con tàu thăm dò lên cả 2 vệ tinh của Sao Hỏa là Phobos và Deimos. Các mẫu vật được trả lại vào năm 2029 sẽ tiết lộ những gì đang xảy ra với bề mặt sọc của Phobos.
