Loài bò sát dài 5 đến 6 mét từ kỷ Triassic này ở Trung Quốc lần đầu tiên được xác định vào năm 2003, nhưng sau khi nghiên cứu 5 mẫu vật mới hơn trong 10 năm, các nhà khoa học đã có thể mô tả toàn bộ sinh vật này và đặt tên là Dinocephaloosaurus Orientalis.
Tiến sĩ Nick Fraser, người phụ trách khoa học tự nhiên tại Bảo tàng Quốc gia Scotland và một trong những nhà nghiên cứu, cho biết một hóa thạch có khớp nối hoàn chỉnh, hóa thạch cuối cùng được đưa ra ánh sáng, đã cung cấp một "mẫu vật hoàn chỉnh đẹp đẽ từ chóp mũi cho đến chóp đuôi".
"Nó cuộn tròn theo hình số 8 và… nó rất gợi nhớ đến một con rồng Trung Quốc".
Dinocephaloosaurus Orientalis sống ở khu vực ngày nay là Trung Quốc trong thời kỳ Triassic, khoảng 240 triệu năm trước. Loài bò sát dưới nước này dài tới 6 m (20 feet) và có chiếc cổ cực kỳ dài với 32 đốt sống riêng biệt. Con vật này rất giống với Tanystropheus hydroides, một loài bò sát biển kỳ lạ khác sống vào thời kỳ Triassic giữa ở cả châu Âu và Trung Quốc.
Hóa thạch đó đã giúp làm sáng tỏ sinh vật bí ẩn này và một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đến từ Scotland, Đức, Mỹ và Trung Quốc đã công bố phát hiện của họ trên tạp chí Earth and Environmental Science Transactions of the Royal Society of Edinburgh.
Giáo sư Li Chun từ Viện Cổ sinh vật có xương sống và Cổ nhân loại học ở Bắc Kinh là người đầu tiên phát hiện ra hóa thạch vào năm 2003.
Fraser, đồng nghiệp của ông cho biết, khi đó ông đang đến thăm một ngôi làng nhỏ ở tỉnh Quý Châu, miền nam Trung Quốc thì nhận thấy một đốt sống nhỏ trong một phiến đá vôi. Những người nông dân địa phương sau đó đã đưa Chun đến một chuồng lợn, nơi có những mảnh đá khác và ông bắt đầu tìm những mảnh xương và ghép chúng lại với nhau để khám phá ra loài mới này.
Dinocephaloosaurus Orientalis gần như chắc chắn là một loài bò sát hoàn toàn sống ở biển và thậm chí còn sinh con trên biển. Chức năng chính xác của chiếc cổ dài đặc biệt của nó vẫn chưa rõ ràng nhưng nó gần như chắc chắn đã hỗ trợ việc đánh bắt cá. Mặc dù có những điểm tương đồng bề ngoài, loài bò sát này không có quan hệ họ hàng gần gũi với loài plesiosaur cổ dài nổi tiếng chỉ tiến hóa khoảng 40 triệu năm sau và truyền cảm hứng cho huyền thoại về Quái vật hồ Loch Ness.
Hiện nay, các hóa thạch mới hơn chỉ ra rằng sinh vật này có 32 đốt sống, tạo ra chiếc cổ cực dài có khả năng giúp nó bắt cá, mặc dù các nhà khoa học vẫn không chắc chắn về chức năng chính xác của nó.
"Tôi vẫn còn bối rối trước chức năng của chiếc cổ dài", Fraser nói. "Điều duy nhất tôi có thể nghĩ ra là chúng đang kiếm ăn ở những vùng nước có đá và có lẽ cả những kẽ hở trong đó. Và chúng sử dụng chiếc cổ dài của mình để thăm dò và di chuyển vào một số kẽ hở này để có thể săn mồi theo cách đó".
Các nhà nghiên cứu cho biết trong bài báo của họ rằng cá vẫn được bảo tồn trong vùng dạ dày của một hóa thạch, cho thấy nó thích nghi tốt với môi trường biển và các chi có chân chèo của nó cũng củng cố cho giả thuyết đó.
Dinocephaloosaurus Orientalis được mô tả lần đầu tiên vào năm 2003, nhưng việc phát hiện thêm các mẫu vật hoàn chỉnh hơn đã cho phép các tác giả mô tả đầy đủ về sinh vật cổ dài kỳ quái này. Giáo sư Li Chun, nhà cổ sinh vật học tại Viện Cổ sinh vật có xương sống và Cổ nhân loại học ở Bắc Kinh, cho biết : “Trong số tất cả những phát hiện đặc biệt mà chúng tôi đã thực hiện ở kỷ Triassic của tỉnh Quý Châu, Dinocephaloosaurus Orientalis có lẽ là loài đáng chú ý nhất”.
Họ nói thêm rằng chiếc cổ dài của Dinocephaloosaurus giống với một loài bò sát biển cổ xưa và không kém phần khó hiểu khác là Tanystropheus hydroides. Nick Fraser và các đồng nghiệp của ông cho biết: "Cả hai loài bò sát đều có kích thước tương tự nhau và có một số đặc điểm chung của hộp sọ, bao gồm cả loại răng bẫy cá". "Tuy nhiên, Dinocephaloosaurus Orientalis độc đáo ở chỗ sở hữu nhiều đốt sống hơn ở cả cổ và thân, khiến loài vật này có vẻ ngoài giống rắn hơn nhiều".
"Là nhà cổ sinh vật học, chúng tôi sử dụng các phép so sánh các đặc điểm tương tự với những loài thời hiện đại để hiểu về cuộc sống trong quá khứ. Đối với Dinocephaloosaurus và Tanystropheus, chúng hoàn toàn không có sự tương đồng với những loài thời hiện đại", Fraser nói và cho biết thêm rằng các nhà nghiên cứu có thể so sánh các sinh vật như ichthyizard với các sinh vật thời hiện đại như cá ngừ và cá heo.
"Vì vậy, chúng tôi vẫn đang gặp khó khăn khá nhiều, như chúng tôi đang làm với rất nhiều loài động vật trong kỷ Triassic, bởi vì đó thực sự là một thế giới kỳ lạ và tuyệt vời với đủ loại động vật kỳ quái làm những việc mà động vật ngày nay dường như không làm".
Dinocephaloosaurus là một chi động vật nguyên sinh sống dưới nước cổ dài sống ở vùng biển Triassic của Trung Quốc. Chi này bao gồm loài điển hình và loài duy nhất được biết đến, D. Orientalis , được đặt tên vào năm 2003.
Không giống như các loài protorosaur cổ dài khác (tạo thành một nhóm được gọi là tanystrophheids), Dinocephalosaurus tiến hóa chiếc cổ dài không thông qua sự kéo dài của đốt sống cổ, thay vào đó chúng bổ sung thêm các đốt sống cổ mà mỗi đốt sống đều có chiều dài vừa phải.
Dinocephaloosaurus có thể đã sử dụng chiếc cổ dài của mình để săn mồi, sử dụng những chiếc răng giống như răng nanh hàm của nó để bẫy con mồi.
Tham khảo: CNN; SCI
